Իսկ ինչ չասաց Սերժ Սարգսյանը. անընդհատ կրկնվող պնդումներ

Նյու Յորքում անցկացված «Հայաստան. ներդրումային համաժողով 2016» անվանումը կրող միջոցառման ժամանակ Սերժ Սարգսյանի ելույթը դժվար է որակել չափազանց ուշագրավ: Ավելին, այն կարող է նույնիսկ տխուր հետեւությունների հիմք հանդիսանալ: Ի՞նչ էր ասում Սերժ Սարգսյանը Հայաստանի պոտենցիալ ներդրողներին:

«Անցած 25 տարիների ընթացքում մենք իրականացրել ենք շրջադարձային բարեփոխումներ, որոնց շնորհիվ Հայաստանը բարելավել է իր վարկանիշային դիրքերը. Համաշխարհային բանկի գործարարությամբ զբաղվելու դյուրինության ցուցանիշով Հայաստանը 189 երկրների շարքում 35-րդն է, բիզնես հիմնադրելու ցուցանիշով՝ 5-րդը, իսկ սահմանային առեւտրի ցուցանիշով՝ 29-րդը: Այսօր Հայաստանն առանձնանում է գերազանց ներդրումային հնարավորություններով իր բիզնես մշակույթի ազատականացման, գործարար բարենպաստ միջավայրի, ինչպես նաեւ շարունակական բարեփոխումներին անվերապահ հանձնառության շնորհիվ»,- ասում էր Սերժ Սարգսյանը:

Ինչքան լավ կլիներ, եթե շաբաթը մեկ նմանատիպ միջոցառում կազմակերպվեր, Սերժ Սարգսյանը նմանատիպ ցուցանիշներ մատնանշեր, ու պոտենցիալ ներդրողները դրանց մասին տեղեկանալով, իրար հերթ չտալով վազեին Հայաստան ու ներդրումներ անեին այստեղ: Մի երկու ամսվա ընթացքում Հայաստանը կհասներ ու կանցներ Սինգապուրին: Բայց այսպիսի ելույթներ շատ են հնչել: Այդ ելույթները պոտենցիալ հազարավոր ներդրողներ են լսել, սակայն Հայաստանը ոչ մի կերպ Սինգապուր չի դառնում:

«Այսօր մեր աշխարհագրական դիրքը, քաղաքական եւ տնտեսական պայմանավորվածությունները գործընկեր երկրների հետ Հայաստանին թույլ են տալիս դյուրին մուտք ունենալ ավելի քան 300 միլիոնանոց սպառողական շուկաներ, որտեղ բազմաթիվ հայկական ապրանքներ եւ ծառայություններ արդեն իսկ իրենց պահանջարկն են ձեւավորել: Հանդիսանալով Եվրասիական տնտեսական միության անդամ՝ մենք հնարավորություն ունենք առանց մաքսային տուրքերի դուրս գալու ավելի քան 180 միլիոնանոց ԵԱՏՄ սպառողական շուկա: Իրանի Իսլամական Հանրապետության հետ ընդհանուր սահմանը, առանց մուտքի արտոնագրի քաղաքացիների տեղաշարժը եւ ավանդական բարիդրացիական հարաբերությունները բացում են եւս 80 միլիոնանոց սպառողական շուկայի դռներ: Իսկ պատմականորեն բարեկամական հարաբերությունները Վրաստանի հետ հասանելի են դարձնում սեւծովյան նավահանգիստները, ինչպես նաեւ ապահովում Ռուսաստանի Դաշնության, ԵԱՏՄ մնացյալ երկրների եւ Եվրոպական Միության հետ Հայաստանի ապրանքաշրջանառությունը»,- ասել է Սերժ Սարգսյանը:

Ոչ մի նորություն: Բազմամիլիոնանոց շուկաներ բացվելու մասին հայտարարությունները հնչում են հենց այն պահից, երբ Սերժ Սարգսյանը ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ 2013 թվականի սեպտեմբերի 3-ին ունեցած հանդիպումից հետո մկրատով կտրեց 500 միլիոնանոց շուկա ունեցող Եվրամիության հետ ասոցացվելու հեռանկարը եւ Հայաստանը տարավ դեպի ԵԱՏՄ: Այո, շուկաները բացվել են, բայց ախր պոտենցիալ ներդրողներին ո՞նց համոզես, որ ասենք աթոռ արտադրող գործարանը հիմնի Հայաստանում, ոչ թե նույն Ռուսաստանում: Ախր Հայաստանում այդ գործարանի աշխատելու համար հումքն ու էներգակիրները երկու անգամ թանկ են, քան Ռուսաստանում:  Դեռ արտադրելուց հետո էլ այդ աթոռները պետք է հազարավոր կիլոմետրեր տանել, հասցնել «180 միլիոնանոց շուկաներ»: Ի՞նչ է, պոտենցիալ ներդրողները հաշվել չգիտե՞ն: Իսկ գուցե գիտեն, ընդ որում՝ շատ էլ լավ են հաշվում ու հենց այդ պատճառով է, որ ԵԱՏՄ-ին անդամակցելուց հետո ներդրումները նվազում են աննկարագրելի համառությամբ ու այս տարվա առաջին կիսամյակում օտարերկրյա ներդրումների զուտ ներհոսքը առաջին անգամ բացասական է եղել:

Մեջբերումները կարելի է անվերջ շարունակել ու դրանցում էլի նորություններ չենք գտնի, բացի թերեւս նրանից, որ սահմանադրական բարեփոխումները դրական ազդեցություն են ունենալու տնտեսության վրա: Թե ինչպես, այնքան էլ հասկանալի չէ: Ու ելույթը ինքնին տխրեցնում է: Տխրեցնում է նրանով, որ տարիներ շարունակ նույն պնդումներն ենք անում, նույն ցուցանիշներն ենք մեջբերում ու հույս ենք փայփայում, թե ներդրողները, բացի նմանատիպ ելույթներից, ուրիշ տեղեկատվություն Հայաստանի մասին չեն ունենա: Ելույթը տխրեցնող է, որովհետեւ այսպիսի գեղեցիկ շարադրված ելույթներով իշխանությունը ուղղակի քողարկում է արմատական բարեփոխումներ չանելու իր համառ ցանկությունը:

Իսկ գուցե պոտենցիալ ներդրողները Սերժ Սարգսյանից բոլորովին այլ բան են ուզում լսել: Գուցե Սերժ Սարգսյանը չի խոսում ամենակարեւորի մասին: Օրինակ Սերժ Սարգսյանը ինչպե՞ս է տեսնում կոռուպցիայի մակարդակի էական նվազումը: Տեսնո՞ւմ է, թե ոչ: Ուզո՞ւմ է տեսնել, թե ոչ: Ընդհանրապես ընդունո՞ւմ է, որ կոռուպցիան ուղղակի կերել է մեր երկրի համարյա ողջ կենսանյութը: Թե՞ նման խնդիր չկա: Կամ Սերժ Սարգսյանը խնդիր համարո՞ւմ է երկրում մոնոպոլիաների գոյությունը, դրանց ազդեցությունը երկրի զարգացման վրա: Արդյոք ընդունո՞ւմ է, որ միայն իրական մրցակցային դաշտ ապահովելով է հնարավոր տնտեսության զարգացման հզոր նախադրյալներ ստեղծել:

Ու ընդհանրապես, ինչի՞ց է, որ մեր տնտեսությունը այդքան լավն է, բայց նույնիսկ պաշտոնական վիճակագրության համաձայն՝ բնակչության մեկ երրորդը կիսասոված է...: Գուցե հենց այս հարցերի շուրջ են ուզում մեկնաբանություններ լսել պոտենցիալ ներդրողները: Կարելի է մի անգամ փորձել: Կստացվի` լավ, չստացվի` ոչինչ չենք կորցնում, միեւնույն է, այդ պոտենցիալ ներդրողները իրենց միլիարդները չեն բերում Հայաստան: