Եթե Գարեգին Բ-ն փիլոնազուրկ չանի Աթեշյանին՝ այդ հարցը նրա բկին է կանգնելու. Հացպանյան

նկարում՝ Արամ Աթեշյանը Գարեգին Բ-ի աջ կողմում

Գերմանիայի Բուսնդեսթագի կողմից Հայոց ցեղասպանության ճանաչումից եւ այդ կապակցությամբ Թուրքիայի նախագահին ուղղած ամոթալի նամակից հետո Կոստանդնուպոլսի հայոց պատրիարքի փոխանորդ Արամ Աթեշյանի դեմ սկսված արշավը նորից թափ է հավաքում:

Աթեշյանի գործունեությունը կախակայելու պահանջով ստեղծված նախաձեռնությանը օրերս հայտնի է դարձել, որ Մայր աթոռ սուրբ Էջմիածնի Գերագույն հոգեւոր ժողովը տեղի է ունենալու ոչ թե Էջմիածնում, ինչպես ընդունված է, այլ Նյու Յորքում: Նախաձեռնության անդամներն էլ, ենթադրելով, որ սա կապված է այդ ժողովին Աթեշյանի մասնակցության հետ, պարզաբանում են պահանջում Մայր աթոռից: Այս մասին մեզ հայտնեց «Կախակայել Արամ Աթեշյանի գործունեությունը» նախաձեռնության անդամ Սարգիս Հացպանյանը:

Հիշեցնենք, որ հունիսին Երեւանում անցկացվող ժողովին Աթեշյանի մասնակցությունը չեղարկվեց՝ ենթադրաբար Աթեշյանի անվտանգության նկատառումներով, որովհետեւ Հայաստանում մեծ դժգոհություն էր առաջացել նրա նկատմամբ:

«Մեզ համար անհասկանալի պատճառներով Գերագույն հոգեւոր խորհրդի ժողովը Նյու Յորք է տեղափոխվել եւ Մայր աթոռի կողմից հայտարարություն պետք է արվի՝ ինչու հանկարծակի այսպիսի որոշում կայացվեց: Հայաստանի Հանրապետության պատմության մեջ սա նախադեպը չունեցող իրավիճակ է: Գերագույն հոգեւոր խորհուրդն իր ամբողջ պատմության ընթացքում հավաքվել է միայն Մայր աթոռում: Մեզ համար շատ տարակուսելի է, որ ՀՀ սահմաններից դուրս Գերագույն հոգեւոր խորհրդի նիստ է գումարվում: Վատիկանն իր ամբողջ պատմության մեջ նման բան չի արել, շշմելու բան է: Իսկ եթե հաշվի առնենք, որ Գերագույն հոգեւոր խորհուրդը Հայ առաքելական եկեղեցու բարձրագույն երկու ատյաններից մեկն է (մեկը Եպիսկոպոսաց ժողովն է, որը կարթողիկոսից բարձր ատյան է, մյուսը՝ Գերագույն հոգեւոր խորհուրդը), ապա տարօրինակ է այն Հայ առաքելական եկեղեցու կենտրոնում՝ Մայր աթոռում չանցկացնելը, էլ չասեմ, որ 2013-ից հետո Եպիսկոպոսաց ժողով չի անցկացվել»,- մեզ հետ զրույցում նշեց Հացպանյանը:

Վերջինս հիշեցրեց, որ վերջին Գերագույն հոգեւոր խորհրդի նիստին, որը տեղի ունեցավ հուլիսին, բարձրաստիճան հոգեւորականներից մի քանիսը օրակարգ էին մտցրել Արամ Աթեշյանի պատժման հարցը: Այդ ժամանակ, ըստ Հացպանյանի, կաթողիկոսն ասել էր, որ հաջորդ նիստում (հիմա-խմբ.) Արամ Աթեշյանի հարցը պետք է քննարկվի:

«Եկեղեցին 2015 թվականին սրբադասում է Հայոց ցեղասպանության անմեղ զոհերին եւ իր ենթակայության մի հոգեւորական դրանից դուրս քայլ է անում՝ պղծելով մեկուկես միլիոն զոհերի հիշատակը: Ամենայն հայոց կաթողիկոսը իր ձեռքով ձեռնադրված արքեպիսկոպոսին պետք է իր տեղը ցույց տա: Սա տեղի չունեցավ նախորդ Գերագույն հոգեւոր խորհրդի նիստում: Իմանալով, որ հաջորդ նիստը հոկտեմբերի 24-ին Էջմիածնում է՝ մենք որոշել էինք հետամուտ լինել այս հարցին: Եվ հանկարծ, կիրակի օրը ես բարձրաստիճան մի հոգեւորականի տեսա Մայր աթոռում, ասաց, որ ժողովը տեղափոխվել է Նյու Յորք: Ինչո՞ւ Նյու Յուրք, չգիտեմ, կարող էր Արգենտինա լինել: Հրանուշ Հակոբյանը «Արի տուն», «Արի տուն» է ասում, նրանք վերցնում հոգեւորականներին այստեղից տանում են դուրս, այդքան ծախս են անում: Բայց որ ամենատարօրինակն է՝ Արամ Աթեշյանին հրավիրում են այդ ժողովին»,- ընդգծեց Հացպանյանը:

Մեր հարցին, թե համոզվա՞ծ է, որ Աթեշյանը մասնակցելու է այդ ժողովին՝ Հացպանյանը պատասխանեց. «100 տոկոսով: Եվ ինքը պատրաստվում է Ստամբուլից մեկնել Նյու Յորք՝ այդ ժողովին մասնակցելու նպատակով»:

Նշենք, որ «Կախակայել Արամ Աթեշյանի գործունեությունը» նախաձեռնությունը մի քանի հարց է բարձրացնում Մայ աթոռի առջեւ.

1. Ինչո՞ւ Մայր աթոռում տեղի ունենալիք ժողովը տեղափոխվեց Նյու Յորք

2. Ինչպե՞ս է լինում, որ Արամ Աթեշյանը հրավիրված է Գերագույն հոգեւոր խորհրդի ժողովին,

3. Ինչո՞ւ իր հետ կապված օրակարգային կետը հանված է Գերագույն հոգեւոր խորհրդի ժողովի օրակարգից:

Հացպանյանը մեզ հետ զրույցում մի քանի հարց հավելեց. «Ո՞նց եղավ հունիսից մինչեւ հոկտեմբեր վերացավ, գոլորշիացավ այդ հարցը: Ինքը ներողությո՞ւն խնդրեց հայ ազգից իր արարքի համար, թե՞ եկեղեցու հետ գաղտնի ինչ-որ գործարք կա: Անհասկանալի է այդ հարցը մեզ համար: Ուստի մենք ուզում ենք մինչեւ վերջ գնալ: Այդ մարդը պիտի պատասխան տա իր ազգի առաջ: Ես իմացել եմ, որ եթե Աթեշյանը մասնակցի այդ ժողովին, մի շարք հոգեւորականներ չեն գնա այնտեղ: Ի՞նչ տարբերություն՝ Աթեշյանը Մայր աթո՞ռն է պղծում, Ավստրալիա՞ն, թե՞ Նյու Յորքը: Չէ՞ որ Նյու Յորքի հայ համայնքը ծնվել է հենց ցեղասպանության հետեւանքով, եւ երեւի թե մեր հայրենակիցները այնտեղ բողոքով հանդես կգան: Մինչեւ Մայր աթոռն իր դիրքորոշումը հստակ չբացատրի, այս հարցին լուծում չտա, այս հարցը Գարեգին Բ-ի բկին է կանգնելու: Ինքն է ձեռնադրել Արամ Աթեշյանին, նա հավատարմության երդում ունի, որ մինչեւ իր կյանքի վերջը ծառայելու է հայ առաքելական եկեղեցուն: Սակայն Արամ Աթեշյանն իրեն դուրս է դրել այս ամենից եւ նա ուխտադրուժ է: Միայն դրա համար իրեն պիտի փիլոնազուրկ անել: Մեր պահանջը շատ իրական է եւ տարօրինակ է, որ եկեղեցին չտեսնելու է տալիս Անկարայի դուդուկի տակ պարող մարդու արարքը: Սա հարցերի հարցն է»,- եզրափակեց Հացպանյանը:

Մայր աթոռ սուրբ Էջմիածնից այս կապակցությամբ մեկնաբանություն ստանալ չհաջողվեց: 

Հիշեցնենք, որ Գերմանիայի Բունդեսթագում Հայոց ցեղասպանության ճանաչման բանաձեւի ընդունումից հետո Արամ Աթեշյանը նամակ էր հղել Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանին՝ գրելով. «Ձերդ գերազանցություն, հայ ազգը օգտագործվում է իմպերիալիստական ուժերի կողմից: Բանաձեւի ընդունումը հայ ազգի մոտ խորը վիշտ է առաջացրել»: Սրանից հետո բարձրացավ նրան կարգազուրկ անելու հարցը:

Պոլսո պատրիարքարանի հոգեւոր խորհուրդը արքեպիսկոպոս Արամ Աթեշյանին որպես Պոլսո պատրիարքական փոխանորդ ընտրել է 2010-ի հուլիսի 1-ին կայացած ընտրությունների արդյունքում: Պոլսո հայոց պատրիարքարանի կանոնադրությամբ պատրիարքն ընտրվում է ցմահ։ Արամ Աթեշյանը պատրիարք չէ, քանի որ նրանից առաջ պատրիարք եղած Մեսրոպ Մութաֆյանը կենդանի է, ուղղակի հիվանդության պատճառով չի իրականացնում պարտականությունները։ Նախորդ պատրիարքի կենդանության օրոք չեն կարող նոր պատրիարքի ընտրություններ տեղի ունենալ: «Ակոս» պարբերականի հայերեն բաժնի խմբագիր Բագրատ Էստուկյանն էլ մեզ հետ զրույցում պարզաբանել էր, որ թեեւ պատրիարքարանը գտնվում է Մայր աթոռ Սուրբ Էջմիածնի հոգևոր իշխանության ներքո, սակայն պատրիարքին ընտրում է պատրիարքարանի խորհուրդը եւ նրան ուրիշ ոչ ոք չի կարող կարգալույծ անել: