Արձագանք. այդպես չի կարելի վարվել

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2003 թվականի հոկտեմբերի 28-ի համարում

Ռուսաստանցի խոշոր գործարար, «ՅՈՒԿՕՍ» ընկերության նախագահ Միխայիլ Խոդորկովսկու ձերբակալությունը վերջին երկու օրերի թիվ մեկ համաշխարհային նորություններից է:

Ձերբակալվել է Ռուսաստանի ամենահարուստ մարդը, որը ղեկավարում է ՌԴ խոշորագույն մասնավոր ընկերություններից մեկը: Սա, բնականաբար, խիստ բացասական արձագանք է գտել Ռուսաստանի լեգալ գործարարների շրջանում: Եւ ոչ միայն Ռուսաստանի: «Շատ բացասաբար եմ վերաբերվում տեղի ունեցածին»,- Խոդորկովսկու ձերբակալությունը մեկնաբանելու մեր խնդրանքին ի պատասխան  ասաց ԱԺ պատգամավոր, «ՍԻԼ գրուպ» ընկերության պատվավոր նախագահ Խաչատուր Սուքիասյանը: Նրա ասելով՝ վերջին տարիներին Ռուսաստանի տնտեսությունը բավական կայուն էր, կայուն էր նաեւ արժեթղթերի շուկան, եւ այդ երկրում ցիվիլ տնտեսվարումը հաստատուն քայլերով դառնում էր գերակա:

«Մենք դա շատ կարեւորում էինք եւ համոզված էինք, որ Ռուսաստանում բիզնեսը մոտենում է միջազգային չափանիշներին»,- ասում է Խ.Սուքիասյանը՝ նշելով, որ Խոդորկովսկու ձերբակալությունն անպայմանորեն կհանգեցնի ներդրումների ծավալների նվազմանը եւ Ռուսաստանից կապիտալի արտահոսքին: Սուքիասյանը չի բացառում, որ սա ազդեցություն կունենա նաեւ Հայաստանի տնտեսության վրա: «Ռուսաստանը, Հայաստանը եւ ԱՊՀ մյուս երկրները, օտարերկրյա կապիտալի տեսակետից, դիտվում են, պատկերավոր ասած, որպես մեկ տնտեսական տարածք, եւ Ռուսաստանում առկա մթնոլորտը կարող է ինչ-որ չափով փոխել նաեւ Հայաստանի նկատմամբ օտարերկրյա ներդրողների ունեցած վերաբերմունքը»,- կարծում է Խ.Սուքիասյանը:

Վերջինս հետեւել է Խոդորկովսկու գործունեությանը, ծանոթ է նրա աշխատություններին, վերլուծական հոդվածներին: Սուքիասյանի կարծիքով, Խոդորկովսկին ոչ միայն խոշոր գործարար է, այլեւ խոշոր տնտեսական գործիչ, որը զբաղվում է նաեւ տնտեսության հետազոտմամբ եւ ժամանակ առ ժամանակ հանդես է գալիս արժեքավոր վերլուծություններով: Ռուս գործարարի վերջին զեկույցներից մեկում տեղ է գտել մի վերլուծություն, որը վերաբերում է Ռուսաստանի ռեգիոններում վարվող տնտեսական քաղաքականությանը: «Խոդորկովսկին վերլուծել է տնտեսության արդյունավետությունը ռեգիոններում եւ մի շարք կարեւոր եզրահանգումներ արել, որոնք հրատապ են նաեւ Հայաստանի համար»,- ասում է Սուքիասյանը:

Վերջինս համոզված է, որ այսօր Խոդորկովսկին Ռուսաստանի տնտեսությունը ժամանակակից միջազգային ստանդարտների դաշտ տեղափոխող «շոգեքարշներից» մեկն է: «ՍԻԼ գրուպի» պատվավոր նախագահը հատուկ ուշադրություն է հրավիրում այն հանգամանքի վրա, որ Խոդորկովսկու նկատմամբ իրավապահների իրականացրած գործողություններին շատ արագ արձագանքեց  արժեթղթերի շուկան: Կտրուկ անկում ապրեցին ոչ միայն նրա գլխավորած «ՅՈՒԿՕՍ»-ի արժեթղթերը, այլեւ ընդհանրապես բորսայում գրանցվեց գնանշման կտրուկ անկում: Ըստ Սուքիասյանի, սա վկայում է այն մասին, որ «ՅՈՒԿՕՍ»-ը առավել թափանցիկ ընկերություն է, տնտեսվարման սկզբունքներով ավելի մոտ է միջազգային չափանիշներին:

Իսկ Խոդորկովսկու հետապնդումը քաղաքակա՞ն ենթատեքստ ունի, թե՞ ընդամենը տնտեսական-իրավական զարգացումների շրջանակներում էր: Խաչատուր Սուքիասյանը համոզված չէ, որ այստեղ միայն քաղաքական հրահանգ կա: Ըստ նրա, չպետք է բացառել, որ այս գործում էական դեր է խաղում այն հանգամանքը, որ ռուսական ցիվիլ բիզնեսն արդեն նկատելիորեն առաջ է գնացել, իսկ իրավապահ համակարգը դեռ առաջնորդվում է սոցիալիստական երկրի արժեքներով: «Ես կասեի, որ այստեղ ավելի շուտ գործ ունենք Ռուսաստանի իրավապահ համակարգի անհեռատեսության հետ»,-ասում է նա:

Խոդորկովսկու պես գործիչների նկատմամբ նման գործողություններից առաջ, համոզված է Սուքիասյանը, իրավապահ մարմինները պետք է առավել լավ պատկերացնեն եւ մանրամասն վերլուծեն իրենց քայլերի հնարավոր հետեւանքները, քանի որ այդ գործարարը ղեկավարում է Ռուսաստանում ինստիտուցիոնալ գործառույթներ ունեցող հզոր կազմակերպություն: ԱԺ պատգամավորը համոզված է, որ ինչպես 1998 թվականին Ռուսաստանում իրականացված դեֆոլտը ԱՊՀ երկրներին ստիպեց ավելի մեծ ուշադրություն դարձնել իրենց ներտնտեսական իրավիճակին, այնպես էլ՝ Խոդորկովսկու ձերբակալության հետեւանքները օրինակ կծառայեն բոլորի համար եւ ցույց կտան, թե ինչպես չի կարելի վարվել:

Հայկ Գեւորգյան