Կլինեն բուժաշխատողի էթիկայի կանոններ ու նաեւ էթիկայի հանձնաժողով

ՀՀ առողջապահության նախարարությունը դեռեւս աշխատում է բուժաշխատողների էթիկայի կանոնների մշակման ուղղությամբ, որոնցով կարգավորվելու են պացիենտի հետ նրանց փոխհարաբերությունները եւ սահմանվելու են վարքագծային այն նորմերը, որոնց պահպանումը լինելու է պարտադիր:

ՀՀ կառավարության դեկտեմբերի 1-ի նիստում վարչապետ Կարեն Կարապետյանը  հանձնարարել էր  առողջապահության նախարար Լեւոն Ալթունյանին՝ մշակել եւ քսանօրյա ժամկետում կառավարության աշխատակազմ ներկայացնել համապատասխան օրենսդրական փաթեթ, որով կկարգավորվի բժշկական էթիկայի նորմերի հաստատման, կիրառման եւ այդ նորմերի չպահպանման համար պատասխանատվության ենթարկելու հարաբերությունները:

Նախարարությունն առաջարկում է փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարել «Բժշկական օգնության եւ սպասարկման մասին» ՀՀ օրենքում: Համապատասխան նախագիծն արդեն պատրաստ է, եւ դրանով սահմանվում են բժշկական էթիկայի ոլորտին առնչվող հարաբերությունների շրջանակը` կարգավորելով ինչպես բուժաշխատող-պացիենտ, բուժաշխատող-բուժաշխատող, այնպես էլ բուժաշխատողի` իր մասնագիտական գործունեությամբ պայմանավորված կամ դրանից բխող ցանկացած այլ հարաբերություն:

«Բժշկական կրթության համաշխարհային ֆեդերացիան (ԲԿՀՖ), խիստ կարեւորելով բժշկական էթիկան, այն ընդգրկել է բժշկական կրթության ծրագրում։ ԲԿՀՖ-ն, շեշտադրելով ինչպես վարքագծային ու սոցիալական, այնպես էլ` բժշկական էթիկայի նորմերի պահպանումը, առանձնացնում է գլխավոր մի քանի սկզբունք, այդ թվում` չվնասելու, բարին գործելու (հիվանդի կյանքի տեւողության, որակի բարելավման նպատակով), հիվանդին իր իրավունքի եւ բուժման մասին որոշում ընդունելու համար բավականաչափ տեղեկատվություն տրամադրելու ու կայացված որոշումը լիովին հարգելու եւ այլն»,- պարզաբանում են առողջապահության նախարարությունից:

Նշվում է նաեւ, թե կարեւոր է, որ բժիշկը ձեռք բերի հիվանդի վստահությունը ոչ միայն փորձով ու արհեստավարժությամբ, այլեւ բարեհամբույր վերաբերմունքով ու գթասրտություն դրսեւորելով։ Հայտնի է, որ վերջիններիս բացակայությունը նույնպես հանրության շրջանում լուրջ դժգոհություններ է առաջացնում համակարգի նկատմամբ: Բժիշկը նաեւ պետք է հարգի ու պահպանի հիվանդի անձի գաղտնիության սկզբունքը,  հատկապես` հասարակայնության հետ աշխատելու դեպքում։ «Այս ամենը պետք է իրենց արտացոլումը գտնեն բուժաշխատողի մասնագիտական էթիկայի կանոններում»,- հավելում են  նախարարությունից:

Իսկ մինչ բուժաշխատողի մասնագիտական էթիկայի կանոնների ցանկը հաստատվի որպես վերոնշյալ օրենքից բխող պահանջ, նշենք, որ նույն օրենքի փոփոխության նախագծով սահմանվում է, օրինակ, որ այդ կանոնների խախտումները քննելու նպատակով պետք է ստեղծվի էթիկայի հանձնաժողով:

«Էթիկայի հանձնաժողովի անդամների թիվը յոթն է: Հանձնաժողովում ընդգրկվում են երկու ներկայացուցիչ` առողջապահության բնագավառի պետական կառավարման լիազոր մարմնից, մեկական ներկայացուցիչ` բուժաշխատողների, պացիենտների իրավունքների պաշտպանությամբ զբաղվող հասարակական կազմակերպություններից, մեկական իրավաբան, բժշկագիտության ոլորտում գործունեություն ծավալող գիտական աշխատող կամ գիտնական, հոգեբան»,- կարդում ենք «Բնակչության բժշկական օգնության եւ սպասարկման մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագծում:

Հանձնաժողովը էթիկայի կանոնների խախտման հարցը կարող է քննել երկու դեպքում. եթե առկա է գրավոր դիմում կամ սեփական նախաձեռնությամբ ընդունված որոշմամբ` լրատվության միջոցներով հայտնի դարձած տեղեկատվության հիման վրա:

Ըստ նախագծի, էթիկայի կանոնները խախտելու վերաբերյալ հանձնաժողովին դիմելու ժամկետը սահմանափակ է: Դիմումը կարող է ներկայացվել ենթադրյալ խախտման օրվան հաջորդող մեկամսյա ժամկետում, իսկ մահացած պացիենտի ընտանիքի անդամները կարող են դիմում ներկայացնել պացիենտի մահվան օրվան հաջորդող երկամսյա ժամկետում:

Իսկ երբ սահմանված 20 աշխատանքային օրվա ընթացքում գործը քննելուց հետո հանձնաժողովը հաստատի, որ իսկապես տեղի է ունեցել էթիկայի կանոնների խախտում, առողջապահության բնագավառի պետական կառավարման լիազոր մարմնին պետք է ներկայացնի առաջարկություն` առաջին անգամ խախտում կատարած բուժաշխատողին նախազգուշացնելու վերաբերյալ: Բայց եթե տվյալ բուժաշխատողն էթիկայի կանոնի խախտում թույլ տա մեկ տարվա ընթացքում երկրորդ անգամ, ապա առաջ կգա լիցենզիան կասեցնելու հարցը, իհարկե, մեկ ամիս ժամկետով:

Օրենսդրական փոփոխությունների վերոնշյալ նախագծով նաեւ նախատեսվում է, որ էթիկայի հանձնաժողովի որոշումները կարելի է բողոքարկել: Դա կարող են բողոքարկել ինչպես դիմումատուները, այնպես էլ բուժաշխատողները: Բողոքարկման համար նույնպես պետք է դիմել էթիկայի հանձնաժողովին: