Դպրոցներում անվճար սնունդ կտրամադրեն. գումար կհատկացնի ՌԴ-ն, կկանոնակարգի ՀՅԴ-ն

ՀՀ կառավարության այսօրվա նիստում հավանության է արժանացել «Կայուն դպրոցական սնունդ» հիմնադրամ ստեղծելու՝ ԿԳ նախարար Լեւոն Մկրտչյանի ներկայացրած կառավարության որոշման նախագիծը: Ըստ նախագծի, հիմնադրամի գործադիր տնօրենի ժամանակավոր պաշտոնակատար է նշանակվում Բագրատ Նորիկի Եսայանը, որը ՀՅԴ անդամ է: Հիշեցնենք, որ կրթության եւ գիտության նախարար Լեւոն Մկրտչյանը նախարար նշանակվեց ՀՅԴ-ՀՀԿ քաղաքական համագործակցության հուշագրի ստորագրման արդյունքում: Առայժմ մի կողմ դնենք գործադիր տնօրենի ժամանակավոր պաշտոնակատարի նշանակման քաղաքական շարժառիթը եւ փորձենք հասկանալ, թե այս հիմնադրամն ի՞նչ նպատակ է հետապնդելու եւ ի՞նչ է կատարվել դպրոցներում կայուն սնունդ տրամադրելու ռազմավարության շրջանակում:

Պարզվում է՝ 2010 թվականից Հայաստանում իրականացնում է «Դպրոցական սնունդ» զարգացման ծրագիրը, որն իրականացվում է Ռուսաստանի Դաշնության կառավարության ֆինանսավորմամբ: ՌԴ-ն 2010-2017 թվականների համար կատարել է 24 միլիոն 682 հազար ԱՄՆ դոլարի ներդրում: Նշյալ գումարից 15.6 ԱՄՆ դոլար ծախսվել է սննդի եւ դրա ձեռքբերման հետ կապված խնդիրները լուծելու համար, իսկ մնացած գումարը՝ 8.9 ԱՄՆ դոլար, ծախսվել է կարողությունների զարգացման եւ ավելացման (1.890.970 ԱՄՆ դոլար) եւ ուղղակի ու անուղղակի ծախսերի (7.100.880 ԱՄՆ դոլար) համար: Այսինքն՝ ամբողջ ներդրման մոտ 60 տոկոսն է սննդին հատկացվել:

Ըստ փաստաթղթի, ներկայումս ՀՀ տասը մարզերի նախակրթարանների եւ կրտսեր դասարանների մոտ 83 հազար երեխա, շաբաթը 5 օր՝ տարեկան 180 օր, ստանում է դպրոցական տաք սնունդ: Յոթ մարզում, ՄԱԿ-ի ՊՀԾ միջոցով, մոտ 60 հազար երեխայի հաշվարկով դպրոցներին հատկացվում է յոթ տեսակի սնունդ (բրինձ, մակարոն, հնդկաձավար, ձեթ, ալյուր եւ այլն): ՀՀ կառավարությունն, իր հերթին, 2014թ. ֆինանսավորում է երեք մարզի (Արարատ, Վայոց Ձոր, Սյունիք) դպրոցների մոտ 23 հազար աշակերտի՝ տրամադրելով մեկ երեխայի հաշվարկով օրական 140 ՀՀ դրամ, որից 120 դրամն օգտագործվում է սնունդ պատրաստելու, իսկ 20 դրամը՝ խոհանոցային աշխատակիցների աշխատավարձի եւ կազմակերպական ծախսերի համար (Դպրոցական Սննդի Ազգային Ծրագիր):

Այս նպատակով ՀՀ կառավարության կողմից ներկայումս հատկացվում է տարեկան մոտ 500 միլիոն դրամ: ՀՀ կառավարությունը ֆինանսավորում է նաեւ ՄԱԿ ՊՀԾ տրամադրած օգնության պահեստավորման եւ երկրի ներսում փոխադրման ծախսերը հոգալու, որոնք կազմում են տարեկան 49 միլիոն ՀՀ  դրամ:

Վերը շարադրված թվերը եթե համեմատենք, ապա ՌԴ կառավարությունն ավելի շատ գումար է ծախսում ՀՀ դպրոցներում սովորող երեխաներին կերակրելու գործում, քան ՀՀ կառավարությունը:

Այսքանից հետո, ՀՀ կրթության եւ գիտության նախարարությունը, ծրագրի շարունակականությունն ու կայունությունն ապահովելու համար, անհրաժեշտ է համարել ստեղծել «Կայուն դպրոցական սնունդ» հիմնադրամը, որին կփոխանցվի ՄԱԿ ՊՀԾ հայաստանյան գրասենյակի փորձը եւ գործառույթների մի մասը, ինչպես նաեւ Դպրոցական Սննդի Ազգային ծրագրի կառավարման գործառույթը: Պարզ ասած՝ այս հիմնադրամը կկառավարի ողջ ֆինանսական հոսքը, քանի որ բանակցությունների արդյունքում ռուսական կողմը պատրաստակամություն է հայտնել գումարները հատկացնել ուղիղ հայկական կողմին, եթե նման հիմնադրամ ստեղծեն:

Նախարարությունում այս նախաձեռնությամբ ակնկալում են, որ հիմնադրամի ստեղծումը կբարձրացնի ծրագրի իրականացման արդյունավետությունը, եւ կապահովի ծրագրի կառավարման սահուն փոխանցումը ՊՀԾ-ից հայաստանյան կողմին: Եթե նկատեցիք, որեւէ թիվ, որեւէ կանխատեսում չկա նախարարության տեսլականում: Օրինակ՝ անվճար սնունդից օգտվող դպրոցականների թիվը կավելացվի՞, թե՞ ոչ եւ այլն: Ելնելով հիմնադրամի ստեղծման նպատակներից, կարելի է փաստել, որ կառավարությունն այսկերպ ընդամենը փորձում է ֆինանսական հոսքն իր ձեռքում պահել, ուրիշ ոչինչ:

Վերադառնալով հիմնադրամի գործադիրի տնօրենի ժամանակավոր պաշտոնակատարի նշանակմանը, ապա հարց է առաջանում, թե նման հիմնադրամ կառավարելու փորձ ունի՞ արդյոք Բագրատ Եսայանը, թե՞ ոչ: Այս հարցի պատասխան, իհարկե, ժամանակը կտա, բայցեւայնպես չենք կարող չնկատել, որ հիմնադրամը բավականին պատկառելի գումարներ է տնօրինելու, սննդամթերք մատակարարողների մրցույթներ է անցկացնելու եւ այլն: