Գիտությունների թեկնածուները մի օր կարթնանան դոկտոր դարձած. փաստաթղթի նախագիծը` շուտով

Գիտական աստիճանաշնորհման երկաստիճան համակարգից մեկաստիճան համակարգի հնարավոր անցումը գիտական աշխարհում ավելի շատ բացասական, քան դրական է ընդունվում:

Հիշեցնենք, որ համաձայն սպասվող փոփոխության, ներկայիս գիտության թեկնածուի եւ գիտության դոկտորի գիտական աստիճանների փոխարեն կլինի ընդամենը մեկը` գիտության դոկտոր: ՀՀ կառավարության ծրագրի` գիտությանը վերաբերող հատվածում կա այսպիսի մի դրույթ. «2017 թ. գիտական աստիճանաշնորհման համակարգի արդիականացում` եվրոպական երկրների հետ համադրելի համակարգ ստեղծելու նպատակով»: Իսկ որ համադրելիություն ասելով` մասնավորապես նկատի է առնվում անցումը աստիճանաշնորհման մեկաստիճան համակարգին, համոզվելու տարբեր առիթներ եղել են, այդ թվում` Գիտության պետական կոմիտեի նախագահ Սամվել Հարությունյանի` ժամանակին մեր զրույցում արտահայտած այն կարծիքը, որ ինքը դեմ է երկաստիճան համակարգին ու թեկնածուի գիտական աստիճանը համարում է ավելորդություն: 

Երկաստիճան գիտական համակարգը պահպանելու կողմնակիցները նկատում են, որ եթե վկայակոչվում է եվրոպական երկրների հետ համադրելիությունը, ապա եվրոպական մի շարք երկրներում, ինչպես օրինակ Գերմանիայում, Ֆրանսիայում, Շվեդիայում, Շվեյցարիայում, կա աստիճանաշնորհման երկու մակարդակ: ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիայի ֆիզիկայի եւ աստղաֆիզիկայի բաժանմունքի ակադեմիկոս-քարտուղար Ռադիկ Կոստանյանը նշված երկրների ցանկում ավելացրեց նաեւ Ռուսաստանը:

«Ես կարծում եմ, որ նպատակահարմար չէ այդ փոփոխությունը կատարել: Համենայնդեպս` ներկայում, քանի որ ընդհանրապես այդ երկու աստիճանների ատենախոսությունների մակարդակը սար ու ձորի տարբերություն են ունենում: Հայաստանում, ինչքան գիտեմ, թեկնածուական պաշտպանում է տարեկան 500-ից ավելի մարդ, իսկ դոկտորական` մոտ 40-50: Եվ միանգամից այդ 500 թեկնածուական ատենախոսությունը բարձրացնել այն 40-50-ի մակարդակի, անհնար է ուղղակի: Իսկ չունենալ այդ 40-50-ը եւ պարզապես անունը փոխել, գիտական աստիճաններից մեկը վերացնել` մակարդակը թողնելով նույնը, կարծում եմ, որ ընդհանրապես իմաստ չունի: Մեկ գիտական աստիճանին անցումը նաեւ կբերի նրան, որ ապագա նոր դոկտորները խթան չեն ունենա կատարելու հիմնարար հետազոտություններ, ինչը չի նպաստի հիմնարար գիտության զարգացմանը»,- մեր զրույցում ասաց ակադեմիկոսը:

Իսկ գուցե փոփոխությունից հետո գիտական աստիճան շնորհվի միայն բարձրակարգ գիտական աշխատանքների հեղինակներին, թեկնածուական ատենախոսության մակարդակի աշխատանք գրողներն էլ որեւէ աստիճան չստանա՞ն, ինչը կբերի նորաթուխ գիտնականների թվի կրճատման:

«Գիտության ոլորտում ցանկացած փոփոխություն, որը գիտության զարգացմանը չի նպաստելու, կարծում եմ, անիմաստ է: Ուղղակի ինչ անում ենք, պետք է ինչ-որ բանով օգնի գիտության զարգացմանը: Իսկ դա տեղի չի ունենա` հաշվի առնելով նաեւ հետեւյալ հանգամանքը. շատ երկրներ կան, որոնց հետ մենք ունենք սերտ հարաբերություններ: Օրինակ` Ռուսաստանի հետ ունենք անմիջական կապեր, եւ այնտեղ գործում է երկաստիճան գիտական համակարգ: Ինչպես պիտի մեր դոկտորների եւ իրենց դոկտորների մակարդակները համեմատենք, ինչպես պիտի իրար հետ հարաբերվենք»,- նկատեց Ռադիկ Կոստանյանը:

Նա բերեց նաեւ ԳԱԱ ֆիզիկական հետազոտությունների ինստիտուտի (որտեղ նույնպես աշխատում է) համագործակցության օրինակը ֆրանսիական տարբեր համալսարանների հետ: «Ունենք համատեղ ասպիրանտներ` երկու կողմից ղեկավարներով: Երբ որ մեզ մոտ պաշտպանում են թեկնածուական ատենախոսություն, դա իրենց մոտ հաշվվում է որպես PHD, եւ համատեղ ասպիրանտներին իրենք միանգամից տալիս են PHD-ի կոչում: Նրանց PHD-ն համապատասխանում է մեր թեկնածուական աստիճանին: Հիմա ինչն է խնդիրը, ես չեմ հասկանում»,- հավելեց ԳԱ ակադեմիայի անդամը:

Գիտության պետական կոմիտեի նախագահի տեղակալ Վարդան Սահակյանը մեր զրույցում չշեշտադրեց մեկաստիճան համակարգին անցնելու հնարավորությունը: Ավելին, ընդհանրապես չցանկացավ խոսել այդ հեռանկարի մասին` պատճառաբանելով, որ համապատասխան փաստաթուղթ դեռեւս չկա: Նրա տեղեկացմամբ, առայժմ աշխատանքային խումբն ուսումնասիրում է միջազգային փորձը: Դրանից հետո մինչեւ ընթացիկ ամսվա վերջ կձեւավորվի հանձնաժողով, որն էլ երկու ամսվա ընթացքում կմշակի եվրոպական երկրների հետ համադրելի գիտական աստիճանաշնորհման համակարգ ստեղծելու վերաբերյալ փաստաթուղթ:

Անդրադառնալով դիտարկմանը, որ եվրոպական մի շարք զարգացած երկրներում առկա է երկաստիճան համակարգ, Վարդան Սահակյանը պատասխանեց. «Պետք է նյուանսները հաշվի առնվեն. նայած, թե աստիճան ասելով` ինչ նկատի ունեն, այդպես միանշանակ չէ»: Ինչ վերաբերում է հարցին, թե ինչով է անհրաժեշտություն առաջացել վերանայել գործող սկզբունքները ու հատկապես որտեղ է դրսեւորվում եվրոպական երկրների հետ անհամադրելիությունը, գիտության պետական կոմիտեի նախագահի տեղակալը պատասխանեց.

«ՀՀ գիտության ոլորտի զարգացման 2016-2020 թթ. ռազմավարության մեջ, որը հաստատվել է կառավարության կողմից, նպատակ է նախանշված, որ մեր գիտության ոլորտը պետք  է ինտեգրվի եվրոպական հետազոտական տարածքին: Դրա համար մենք պետք է ունենանք ե՛ւ աշխատանքային, ե՛ւ ուսման նույն էտապները, ինչ որ բոլորը` սկսած ասպիրանտական ուսուցումից, վերջացրած հետդոկտորանտուրայի ներդրումով, աշխատանքային կարիերայի հստակ գրավիչ լինելով: Այդ շղթան պետք է մինչեւ վերջ ապահովվի»:

Հ.Գ. Մեկաստիճան գիտական համակարգի ընդդիմախոսների շրջանում նաեւ մտահոգություն կա, որ գիտությունների թեկնածուները փոփոխությունից հետո մեխանիկորեն դառնալու են գիտությունների դոկտորներ, ու այդ դեպքում արդեն խիստ վիճելի մտավոր կարողություններով ու ինչ-ինչ հանգամանքների բերումով գիտական աստիճան ստացածները կանգնելու են քրտնաջան աշխատանքի արդյունքում դոկտոր դարձած գիտնականների շարքում:

Տպել
4366 դիտում

Երբ պատրաստ կլինի Նոր Հաճնի կամուրջը և կվերականգնվի երթևեկությունը

Պատմության մեջ առաջին անգամ ԱՄՆ Սպիտակ տան աշխատակազմի ղեկավարը կին կլինի

Թիվ 26 երթուղին սպասարկող ավտոբուսը գազալցակայանում առաջ է ընթացել ու բախվել ցանցին և բետոնե հատվածին

Էկոնոմիկայի նախարարությունում քննարկվել են Հնդկաստանից բարձր որակավորում ունեցող աշխատուժի ներգրավման հարցեր

Ջերմաստիճանը կբարձրանա. ինչպիսին է առաջիկա օրերի եղանակային կանխատեսումը

Իրանի համար նշանակություն չունի, թե ով է հաղթել ԱՄՆ նախագահական ընտրություններում. Փեզեշքիան

Բրիտանական առաջատար լրատվամիջոցների ներկայացուցիչներն այցելել են Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր և թանգարան

Որքան գումար է հավաքվել նոյեմբերի 1-7-ը միայն 100 դրամանոցի կամ QR կոդի միջոցով ուղեվարձի վճարումներից

Ֆրանսիան ողջունել է Կենսաբազմազանության կողմերի COP-17 համաժողովը Հայաստանում անցկացնելու որոշումը

Խոշոր հրդեհ է բռնկվել Արտաշատում գործող արագ սննդի կետերից մեկում

Չկա ողջամիտ բացատրություն ԵՄ-ին Թուրքիայի անդամակցության գործընթացի խոչընդոտմանը. Էրդողան

Կանխվել է առանց ակցիզային մակնշման ծխախոտների խոշոր խմբաքանակի ներկրման փորձ

Իրանը նախապատրաստվում է «Դեպի Երուսաղեմ» զորավարժությանը. մասնակցելու է 30 հազար զինծառայող (տեսանյութ)

Ռեստորանի 40-ամյա աշխատակիցը կալանավորվել է մեծ քանակի թմրամիջոցների ապօրինի շրջանառության մեղադրանքով

Կարծում եմ՝ կխոսենք. Թրամփը մեկնաբանել է Պուտինի հետ շփումների հնարավորությունը

Հանդիպել են Թուրքիայի և Ֆրանսիայի նախագահները

ԱՄՆ-ը և Իրանը Թրամփի օրոք կարող են դիվանագիտական ​​համաձայնության գալ. WSJ

Քննարկվել են հայ-ամերիկյան հարաբերությունները, անդրադարձ է եղել Հարավային Կովկասում զարգացումներին

Սյունիքում բեռնատարի քարշակումից հետո խցանումից դուրս է բերվել 50 ավտոմեքենա

Քաղում ենք դասեր և շարժվում առաջ. «Նոա»-ն՝ Լոնդոնում կրած ցավալի պարտության մասին

Գյումրիում տեղի կունենան ավագանու արտահերթ ընտրություններ, որն էլ կորոշի հաջորդ քաղաքապետին. հայտարարություն

Կոնֆերենցիաների լիգա. «Չելսի»-ն 8-0 հաշվով հաղթել է «Նոա»-ին

Նոյեմբերի հանդիպումներում Հայաստանի հավաքականը կգլխավորի մարզչական շտաբը․ ՀՖՖ նախագահ

Ծեծի է ենթարկվել ՍՊԸ-ներից մեկի տնօրենը․ վիճակը գնահատվում է ծանր, կան ձերբակալվածներ

Վլադիմիր Պուտինը շնորհավորել է Դոնալդ Թրամփին

Նիկոլ Փաշինյանը Մակրոնի հետ հանդիպման ժամանակ շեշտել է Հայաստանի հավատարմությունը խաղաղության օրակարգին

Տեղի է ունեցել Նիկոլ Փաշինյանի և Էմանուել Մակրոնի հանդիպումը (տեսանյութ)

Խոսակցությունները, թե ԱՄՆ-ի նոր վարչակազմը դուրս է գալու տարածաշրջանից, հերքում է Ռուսաստանը. Լիլիթ Դալլաքյան

Տեղի է ունեցել «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության նախաձեռնող խմբի նիստ. Պապոյանը հանդես է եկել զեկույցով

Կամրջին բեռնատարներ են բախվել. վարորդներից մեկը հոսպիտալացվել է (լուսանկարներ)

Բայդենը վերահաստատել է իշխանությունը խաղաղ ճանապարհով Թրամփին փոխանցելու խոստումը

Կալիֆոռնիայում անտառային հրդեհներ են, կրակը տարածվում է վտանգավոր արագությամբ. տարհանում է սկսվել

«Բարսելոնան» կրկնել է գրեթե 100 տարվա վաղեմության ռեկորդը

Հայաստան է ժամանել ՆԱՏՕ-ի պատվիրակությունը

Թրամփին Նոբելյան մրցանակ պետք է տալ, եթե նա դադարեցնի պատերազմները. Լուկաշենկո

Գերմանիայի կանցլեր Օլաֆ Շոլցը չի մասնակցի COP29-ին

Փողոցների խաչմերուկում «Մերսեդես»-ներ են բախվել. կա վիրավոր

Առաջարկվում է հաստատել ՀՀ օրհներգի կարճ և միասնական տարբերակը. ինչ փոփոխություններ են նախատեսվում

Էստոնիայի վարչապետը վերահաստատել է ԵՄ-ի հետ Հայաստանի հարաբերությունների զարգացման գործում իր աջակցությունը

Ակնկալում ենք խաղաղության պայմանագրի բոլոր կետերում հասնել համաձայնության. Փաշինյանը՝ Բուլղարիայի նախագահին