Ինչպես պատասխանել Բելառուսին. կոշտ, բայց հաշվարկված

09/02/2017 schedule17:40

Լեռնային Ղարաբաղ այցելած հայտնի բլոգեր Ալեքսանդր Լապշինին Ադրբեջանին արտահանձնելու՝ Բելառուսի իշխանությունների քայլը, անշուշտ, հեռուն գնացող հետեւանքներ կարող է ունենալ:

Ու ամենեւին պատահական չէ, որ այդ հարցը բուռն քննարկումների թեմա է դարձել, եւ նույնիսկ իշխանության ներկայացուցիչները խիստ բացասական են արտահայտվում Բելառուսի նման քայլին ու դիվանագիտական հարաբերությունները վերանայելու անհրաժեշտության մասին հայտարարություններ անում:  Բելառուսի քայլը իրոք ուղղված է մեր երկրի շահերի դեմ, եւ դա չի կարող եւ չպետք է անպատասխան մնա: Ինչպիսի՞ն կլինի պատասխանը կամ կլինի՞, թե ոչ, թերեւս պարզ կդառնա առաջիկայում: Սակայն ցանկացած պատասխան իր հիմքում պետք է ունենա որոշակի հաշվարկներ, եւ դա չպետք է լինի այնպիսի գործողություն, որը կարող է ավելի մեծ վնաս հասցնել Հայաստանին:

Հնարավոր պատասխանի քաղաքական հետեւանքները կարող են հաշվարկել քաղաքագետները, բայց պետք չէ նաեւ աչքաթող անել մեր կողմից կատարվելիք քայլերի տնտեսական հետեւանքները: Իսկ դրանք մոտավոր ուրվագծելու համար անհրաժեշտ է պատկերացում կազմել, թե ինչպիսի տնտեսական հարաբերություններ ունեն այսօր Հայաստանն ու Բելառուսը:

Ըստ պաշտոնական վիճակագրության, օրինակ, անցած տարի Հայաստանի եւ Բելառուսի փոխադարձ առեւտուրը կազմել է 37.5 միլիոն դոլար, որը Հայաստանի արտաքին առեւտրաշրջանառության 0.7 տոկոսն է միայն: Այսինքն, այս տեսանկյունից Բելառուսը մեր տնտեսական կյանքում, մեղմ ասած, փոքր դերակատարություն ունի: Այդ ծավալի մեջ արտահանումը Հայաստանից Բելառուս կազմել է 14.1 միլիոն դոլար, իսկ Բելառուսից ներմուծումը Հայաստան` 23.4 միլիոն դոլար: Դեպի Բելառուս արտահանման մասնաբաժինը Հայաստանից արտահանման ընդհանուր ծավալում կազմում է 0.5 տոկոս, ներմուծման ընդհանուր ծավալի մեջ Բելառուսի մասնաբաժինը 0.8 տոկոս է: Առեւտրային հաշվեկշիռը միշտ բացասական է եղել: Այսինքն, Բելառուսից Հայաստան միշտ ավելի շատ է ապրանք ներկրվել, քան արտահանվել է Բելառուս: Հայաստանի մասնաբաժինը Բելառուսի արտաքին առեւտրի ընդհանուր ծավալում ավելի փոքր է, նույնիսկ չնչին: Բելառուսից տարեկան արտահանվում է ընդհանուր առմամբ մոտ 30 միլիարդ դոլարի ապրանք, որից, ինչպես նշեցինք, Հայաստան է արտահանվել միայն 23 միլիոնի ապրանք:

Այս թվերն ունենալով՝ կարելի էր արձանագրել, որ հայ-բելառուսական առեւտրային հարաբերությունները այնքան խորը չեն, եւ փոխադարձաբար շուկաները կորցնելու պարագայում մեծ վնասներ չեն լինի: Սակայն կա մի ուշագրավ հանգամանք: 2016 թվականին, 2015 թվականի համեմատ, Հայաստանից արտահանումը դեպի Բելառուս աճել է ավելի քան 2 անգամ: Սա կարող է նշանակել, որ մեր ապրանքները նոր են «հայտնաբերում» բելառուսական շուկան, եւ դա կարող է հեռանկարային լինել մեր արտադրողների համար: Թե ինչ ապրանքների հաշվին է 2016 թվականին այդպես կտրուկ աճել արտահանումը դեպի Բելառուս, հայտնի չէ:   

2015 թվականին, օրինակ, Հայաստանից Բելառուս ամենաշատ արտահանվող ապրանքը եղել է կոնյակը` մոտ 4.5 միլիոն դոլարի: 0.8 միլիոն դոլար ադամանդ է արտահանվել, մոտ կես միլիոն դոլարի ոսկերչական իրեր, 225 հազար դոլարի օպտիկական ինչ-որ սարքեր: Նույն տարում Բելառուսից Հայաստան ներկրվել է մոտ 7.5 միլիոն դոլարի անվադող, եւ սա ամենաշատ ներկրված ապրանքն է: Բացի այդ 2.4 միլիոն դոլարի տրակտորներ են ներկրվել: Մեկական միլիոն դոլար ծավալով ներկրվել են մսամթերք, դեղորայք, պահեստամասեր եւ այլն: Խոշոր ներկրումների մեջ կարելի է ներառել նաեւ գյուղտեխնիկան, մետաղական արտադրատեսակները, մարտկոցները եւ այլն:

Հայաստանի եւ Բելառուսի միջեւ տնտեսական հարաբերությունների մյուս բաղադրիչը բելառուսական ներդրումներն են ՀՀ տնտեսության մեջ: Խնդիրն այն է, որ բելառուսական ներդրումները մեր տնտեսության մեջ ձգտում են զրոյի: Ըստ պաշտոնական վիճակագրական տվյալների, օրինակ, 2015 թվականին բելառուսական ծագման ներդրումների զուտ ներհոսքը ՀՀ տնտեսություն ունեցել է բացասական մեծություն` մինուս 23.4 միլիոն դրամ: 2016 թվականի ողջ տարվա ցուցանիշները դեռ չեն հրապարակվել, բայց առաջին կիսամյակում զուտ ներհոսքը նույնպես բացասական մեծություն է եղել: Այս անգամ՝ մինուս 23 միլիոն դրամ: 1988 թ. մինչեւ հիմա Բելառուսից ներդրումների համախառն հոսքերը մեր տնտեսության մեջ կազմել է ընդամենը 200 միլիոն դրամ: Համեմատության համար նշենք, նույն ցուցանիշը Ռուսաստանի դեպքում ավելի քան 2 տրիլիոն դրամ է, Գերմանիայի ու Ֆրանսիայի դեպքում` կես տրիլիոն եւ այլն: Նույնիսկ Լիբերիայից ներդրումների համախառն հոսքը ավելի շատ է, քան Բելառուսից: 

Այլ կերպ ասած, բելառուսական կապիտալը մեր տնտեսությամբ ըստ էության բոլորովին հետաքրքրված չէ: Ընդհանրապես բելառուսական կապիտալ ասվածը տվյալ դեպքում խիստ հարաբերական հասկացություն է, որովհետեւ այդ երկիրը տնտեսական առանձնահատկություններ ունի: Մասնավոր կապիտալի մասնաբաժինը չնչին է: Կապիտալը, այսինքն ներդրումային ռեսուրսը հիմնականում պետական է: Պատահական չէ, որ Հայաստանում բելառուսական կապիտալի միկրոսկոպիկ դրսեւորումները երեւում են միայն այն տեղերում, որտեղ կա Գագիկ Ծառուկյանի «Մուլտի» գրուպը: Ասել, որ այդ ներդրումները արդյունավետ են աշխատում, իհարկե չենք կարող: «Հայ-բելառուսական առեւտրի կենտրոնը», որը գործում է հենց «Մուլտի գրուպի» լոգոյի ներքո, անհաջող բիզնեսի վառ դրսեւորում է: Ենթադրվում է որ թե Բելառուսում, եւ թե Հայաստանում հայ-բելառուսական ներդրումային ոլորտը սահմանափակվում է մի քանի անձանց շահերով եւ կառուցվում է խորը հովանավորչության սկզբունքների վրա:

Հայ բելառուսական տնտեսական հարաբերությունների բոլոր ասպեկտները պետք է ուսումնասիրվեն շատ մանրամասն` մասնագիտական մակարդակով: Միայն այդ կերպ կարելի է հաշվարկել, թե ինչպիսի տնտեսական հետեւանքներ կարող է ունենալ Բելառուսի նկատմամբ մեր կողմից իրականացվելիք որեւէ քայլ: Հենց դրանից էլ պետք է ելնել պատասխան քայլի «կոշտությունը» որոշելիս:

Տպել
4199 դիտում

Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ տեղի է ունեցել ՔՊ նախաձեռնող խմբի նիստ․ հայտնի է՝ ինչ է քննարկվել

ՀՀ-ն որևիցե բան չի պատրաստվում զիջել, ստոր շահարկումներ են․ Ալեն Սիմոնյանը՝ Տավուշի շուրջ պտտվող լուրերի մասին

Սուրեն Պապիկյանը մասնակցել է ռազմական տեխնիկայի ցուցադրությանը և հետևել մարտական հրաձգությանը (լուսանկարներ)

Ինչպես կասեր դասականը՝ «յա՜, իրո՞ք». Արշակ Կարապետյանը «գողացել» է ՀՀԿ-ի ծրագիրը

ՌԴ դեսպանը սիրում էր Ջերմուկում հանգստանալ, լուսանկար էր հրապարակել, բա թող գա ասի, որ դա ՀԱՊԿ-ի տարածք է․ Սիմոնյան

Երբ կկայանա Ալեն Սիմոնյանի և Սահիբա Գաֆարովայի հաջորդ հանդիպումը․ ԱԺ նախագահը մանրամասնել է՝ ինչ է քննարկվել մարտի 22-ին

Վիճաբանություն և ծեծկռտուք «Ռիո Մոլլ»-ի հարևանությամբ. կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են, կա վիրավոր

Ռուսաստանը նպատակ է դրել հեղաշրջում իրականացնել Հայաստանում, առաջիկայում քայլերը կսրվեն. Առաքելյան

Դասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը․ իրականացվել են գնահատման համակարգի փոփոխություններ

Բախվել են «Նիսսան»-ն ու «Ֆորդ տրանզիտ»-ը․ վերջինս նաև երկաթե արգելապատնեշներին է հարվածել, տուժածները հիվանդանոցում են

ԱՄՆ-ը Ռուսաստանի Դաշնությանը մանրամասն տեղեկատվություն է տրամադրել ահաբեկչության սպառնալիքի մասին․ Սպիտակ տուն

Երևանի գլխավոր հատակագիծը կլինի թվայնացված փաստաթուղթ․ Տիգրան Ավինյանը տեսակապով հարցեր է քննարկել Քրիս Չոայի հետ

Շահրամանյանը շարժվում է Բակո Սահակյանի ու Սերժ Սարգսյանի պահվածքով, պետք է ուշադրության կենտրոնում լինի. Իոաննիսյան

96 խնամատար ընտանիքում դաստիարակություն է ստանում 152 երեխա․ այս ինստիտուտի զարգացման աշխատանքները շարունակվում են

Հայ-ռուսական հարաբերություններում առկա վիճակը լավատեսություն չի ներշնչում․ ինչում է մեղադրել Լավրովը ՀՀ ղեկավարությանը

Մինչև ապրիլի 5-ը կատարված իրավախախտման տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված

Չստացված չեկիստ, հանգիստ վեր ընկիր տեղդ ու ջանդ յուղիր. Մեհրաբյանը՝ Շահրամանյանին

200 հոգու հրկիզման սահմռկեցուցիչ դրվագն ունենալով իր անցյալում՝ խորհուրդ է տալիս Հայաստանի անվտանգության մասին. Սաֆարյան

Հավերժ ճակատներին Եվլախ դաջածներն էլի ակտիվացան. Հարություն Մկրտչյանը՝ Սամվել Շահրամանյանի մասին

Բախվել են շտապօգնության ավտոմեքենան և «Մերսեդես»-ը

Աֆղանստանում 5․7 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել

Խմբի կազմում ապօրինի կերպով զենք-զինամթերք են ձեռք բերել և իրացրել․ խուզարկություններ Երևանում և Գողթանիկում (լուսանկար)

Մեկնարկել է բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների արտահերթ կամավոր ատեստավորումը

Եվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան

Նոր Հաճնի կամրջի վրա փոսային նորոգման աշխատանքներ են իրականացվում․ երբ կավարտվեն

Հայտնի են Արթուր Աբրահամի հոր՝ Գրիգոր Աբրահամյանի հոգեհանգստի և հուղարկավորության վայրն ու օրերը

Վարդենյաց լեռնանցքը դժվարանցանելի է կցորդիչով բեռնատարների համար

Վարչապետի գլխավորությամբ քննարկվել է «Հայփոստ»-ի զարգացման ռազմավարության նախագիծը․ ինչ է հանձնարարվել

29.94 տոննա մարդասիրական օգնություն՝ 1․5 մլն անձի․ ինչ է ուղարկել Հայաստանի կառավարությունը Գազա

Իրականացվել է ոչ պատշաճ հետազոտություն․ պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը, մեղադրանք է ներկայացվել ԲԿ-ի 3 բժշկի

Ճամբարակի սննդի օբյեկտի գործունեության կասեցումը վերացվել է

Երևանի ավագանու ընտրություններից հետո ԿԸՀ վարկանիշն աճել է․ ներկայացվել են ՄՀԻ-ի հետազոտության արդյունքները

Հայաստանի և Վրաստանի խորհրդարանների գիտության ու կրթության հարցերով հանձնաժողովները համատեղ հայտարարություն են ստորագրել

Արարատի կոնյակի գործարանում վերահսկողություն կիրականացվի․ ՍԱՏՄ-ն ստացել է Բելառուսի առողջապահության նախարարության նամակը

Հայ-վրացական հարաբերությունները ռազմավարական մակարդակի են․ Ռուբինյանն ընդունել է Վրաստանի խորհրդարանի պատվիրակությանը

Ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մարտի 28-ին

Սերգեյ Նարիշկինը այց է կատարել Հյուսիսային Կորեա

Անցած մեկ օրում ՀՀ ավտոճանապարհներին վթարների հետևանքով 3 մարդ զոհվել է, 29-ը՝ վիրավորում ստացել

«Միր» քարտերն արգելելը հավասարակշռված որոշում է, չպետք է շրջանցենք սանկցիաները. Թունյան

Հայկ Մարությանը նոր կուսակցություն է հիմնում