Երբ է լինելու հաջորդ պայթյունը «Նաիրիտում»

«Նաիրիտում» կրկին պայթյուն է եղել, կրկին հրդեհ է բռնկվել: Կրկին: Երեկ ամբողջ օրը գործարանի տարածքից բարձրացող սեւ, թանձր ծուխը տարածվում  էր Երեւանի վրա:  Գործարանի հարակից շենքերի բնակիչներին ՀՀ առողջապահության նախարարությունը հորդորել է փակ պահել լուսամուտները: Երեկոյան պարզ դարձավ, որ հրդեհը մարել հնարավոր չէ եւ այն կշարունակվի եւս մի քանի օր, մինչեւ այրվելու ենթակա նյութերը այրվեն-վերջանան:

Բարեբախտաբար, այս անգամ զոհեր չկան: Տուժել են մի քանի հրշեջներ, որոնք ծխահարվել են կրակի մարման աշխատանքների ժամանակ, բայց  առողջական լուրջ խնդիրներ չեն առաջացել: 2009 թվականի մայիսի 14-ին «Նաիրիտում» որոտաց հզոր պայթյուն: Այդ պայթյունը խլեց չորս կյանք, 8 հոգի, այդ թվում` նաեւ հրշեջներ, վիրավորվեցին: Պայթյունն այնքան ուժեղ էր, որ կոտրվել էին հարակից շինությունների ապակիները: Մոտ կես տոննա քաշով երկաթյա մի կտոր մխրճվել էր Արին բերդ փողոցը մետրոյի Գործարանային կայարանին կապող բավականին բանուկ երթեւեկությամբ փողոցին հարող քարե պարսպի մեջ:

2006 թվականի սեպտեմբերի 23-ին նույնպես պայթյուն էր որոտացել «Նաիրիտում», որի հետեւանքները երեւում էին մի քանի տասնյակ կիլոմետր հեռավորության վրա:

Այս նկարում այդ պայթյունի հետեւանքներից միայն մեկն է: Պայթյունից ավերածությունը եղել էր ոչ միայն «Նաիրիտի» տարածքում, այլեւ գործարանից ձգվող ստորգետնյա խողովակաշարի մեջ: Տեղ- տեղ պայթած խողովակ դուրս եկած հարվածային ալիքը այնքան մեծ է եղել, որ դրա վրա կայանված մեքենաները մի քանի մետր բարձրացել էին օդ ու վայր ընկել: Այս մեքենան այդ օրը օդ բարձրացած  մեքենաներից մեկն է, որը կայանված է եղել «Նաիրիտից» մի քանի կմ հեռավորության վրա: 

Այլ կերպ ասած, երեկվա հրդեհը 11 տարվա ընթացքում այս գործարանում տեղի ունեցած երրորդ տեխնածին աղետն է: Եթե «Նաիրիտը» աշխատեր, աշխատատեղեր ապահովեր հազարավոր մարդկանց համար, ընթացքում անընդհատ արդիականացվեր, բարձրացվեր դրա արդյունավետությունը, պետական բյուջեն հարկեր ստանար, արտադրանքը արտահանվեր եւ այլն, կարելի էր կշեռքի նժարների վրա դնել դրա վտանգավորությունն ու տված օգուտը: Այսինքն, կարելի էր քննարկել՝ պե՞տք է լինի «Նաիրիտը» թե ոչ: Բայց երբ «Նաիրիտը» մերթ ընդ մերթ պայթում ու հրդեհվում է, վտանգի տակ դնում մարդկանց կյանքերն ու դրա հետ մեկտեղ չի աշխատում, թերեւս կշեռքի նժարներից մեկին դնելու ոչինչ չկա այլեւս:

«Նաիրիտի» հարցը պահանջում է արմատական լուծում: Այն կամ պետք է լինի ու աշխատի ողջ հզորությամբ, կամ դառնա պատմություն` իր զբաղեցրած մի քանի հարյուր հեկտարը զիջի այլ արտադրությունների, կամ, պատկերավոր ասած` վերածվի մի մեծ ու գեղեցիկ այգու: Սա, իհարկե, կոշտ է հնչում: Սակայն «Նաիրիտի» այսօրվա վիճակը տեւական պոպուլիզմի հետեւանք է: «Նաիրիտի» գոյությունը չէր դադարեցվում, պատճառաբանելով, թե այնտեղ հազարավոր մարդիկ են աշխատում: Շատ համոզիչ է թվում: Սակայն եթե կայացվեր քաղաքական որոշում` «Նաիրիտը» օրինական եւ թափանցիկ ընթացակարգերով լիկվիդացնելու վերաբերյալ, ապա թանկարժեք սարքավորումներով հագեցած գործարանի գույքի վաճառքից ստացված գումարները կբավարարեին հազարավոր աշխատակիցների ծանրակշիռ փոխհատուցում վճարելու համար: Ստացված գումարներով հազարավոր մարդիկ կարող էին «վերապրոֆիլավորել» իրենց կյանքը: Համենայն դեպս, կունենային նման հնարավորություն:

Սակայն դա չարվեց: Թանկարժեք նյութերն ու սարքավորումները, իհարկե, վաճառվեցին, բայց գաղտագողի սխեմաներով, ու ստացված գումարների հիմնական մասը գրպանեցին մի փոքր  խումբ մարդիկ:  Պարապուրդի մատնված աշխատակիցներին վճարում էին ամսական 30-40 հազար դրամ, որը չէր լուծում ոչ նրանց առօրեական խնդիրները, ոչ էլ թույլ էր տալիս նոր կյանք սկսել: Հետո պարզվեց, որ այդ աշխատավարձերը վճարվում են վարկերի հաշվին, եւ մի քանի հարյուր միլիոն դոլարի պարտք է կուտակվել, որը ի վերջո պետք է փակվի բյուջեի, այսինքն` հարկատուների հաշվին:

Այդ ընթացքում «Նաիրիտը» իբր վերագործարկելու փորձեր եղան: Սկզբում հնդիկներ եկան աշխատեցրին, հետո պարտքեր կուտակած հեռացան: Հետո օֆշորային մի ընկերություն եկավ, էլի իբր աշխատեցրեց գործարանը, ու նոր պարտքեր թողնելով «Նաիրիտի» վրա, հեռացավ: Հետո պարզվեց, որ  «Նաիրիտի» ադմինիստրացիան աստղաբաշխական աշխատավարձեր ստանալով, մարդ ա մի քանի քարտուղարուհի պահելով` իբր ուսումնասիրում է վերագործարկման հնարավորությունները, հետազոտում է շուկաները եւ այլն, եւ այսպես շարունակ: Մի խոսքով, վաղուց արդեն ակնհայտ է, որ «Նաիրիտի» վերջնական լիկվիդացիան ձգձգվում է միայն մի նպատակով՝ այնտեղ դեռ կան սարքավորումներ ու նյութեր, որոնք դեռ կարելի է մութ սխեմաներով վաճառել որպես ջարդոն ու մեծ գումարներ գրպանել: 

Որքան էլ ցավոտ հնչի, «Նաիրիտը» այս վիճակով որեւէ ապագա չունի: Այն վաղուց վեր է ածվել տեխնածին աղետների «գեներատորի»: Հարցն այն չէ, թե արդյոք էլի՞ է պայթյուն կամ հրդեհ լինելու «Նաիրիտում»: Խնդիրն այն է, թե երբ է լինելու հաջորդ պայթյունը:

Տպել
4875 դիտում

Մինչև ապրիլի 5-ը կատարված իրավախախտման տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված

Չստացված չեկիստ, հանգիստ վեր ընկիր տեղդ ու ջանդ յուղիր. Մեհրաբյանը՝ Շահրամանյանին

200 հոգու հրկիզման սահմռկեցուցիչ դրվագն ունենալով իր անցյալում՝ խորհուրդ է տալիս Հայաստանի անվտանգության մասին. Սաֆարյան

Հավերժ ճակատներին Եվլախ դաջածներն էլի ակտիվացան. Հարություն Մկրտչյանը՝ Սամվել Շահրամանյանի մասին

Բախվել են շտապօգնության ավտոմեքենան և «Մերսեդես»-ը

Աֆղանստանում 5․7 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել

Խմբի կազմում ապօրինի կերպով զենք-զինամթերք են ձեռք բերել և իրացրել․ խուզարկություններ Երևանում և Գողթանիկում (լուսանկար)

Մեկնարկել է բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների արտահերթ կամավոր ատեստավորումը

Եվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան

Նոր Հաճնի կամրջի վրա փոսային նորոգման աշխատանքներ են իրականացվում․ երբ կավարտվեն

Հայտնի են Արթուր Աբրահամի հոր՝ Գրիգոր Աբրահամյանի հոգեհանգստի և հուղարկավորության վայրն ու օրերը

Վարդենյաց լեռնանցքը դժվարանցանելի է կցորդիչով բեռնատարների համար

Վարչապետի գլխավորությամբ քննարկվել է «Հայփոստ»-ի զարգացման ռազմավարության նախագիծը․ ինչ է հանձնարարվել

29.94 տոննա մարդասիրական օգնություն՝ 1․5 մլն անձի․ ինչ է ուղարկել Հայաստանի կառավարությունը Գազա

Իրականացվել է ոչ պատշաճ հետազոտություն․ պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը, մեղադրանք է ներկայացվել ԲԿ-ի 3 բժշկի

Ճամբարակի սննդի օբյեկտի գործունեության կասեցումը վերացվել է

Երևանի ավագանու ընտրություններից հետո ԿԸՀ վարկանիշն աճել է․ ներկայացվել են ՄՀԻ-ի հետազոտության արդյունքները

Հայաստանի և Վրաստանի խորհրդարանների գիտության ու կրթության հարցերով հանձնաժողովները համատեղ հայտարարություն են ստորագրել

Արարատի կոնյակի գործարանում վերահսկողություն կիրականացվի․ ՍԱՏՄ-ն ստացել է Բելառուսի առողջապահության նախարարության նամակը

Հայ-վրացական հարաբերությունները ռազմավարական մակարդակի են․ Ռուբինյանն ընդունել է Վրաստանի խորհրդարանի պատվիրակությանը

Ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մարտի 28-ին

Սերգեյ Նարիշկինը այց է կատարել Հյուսիսային Կորեա

Անցած մեկ օրում ՀՀ ավտոճանապարհներին վթարների հետևանքով 3 մարդ զոհվել է, 29-ը՝ վիրավորում ստացել

«Միր» քարտերն արգելելը հավասարակշռված որոշում է, չպետք է շրջանցենք սանկցիաները. Թունյան

Հայկ Մարությանը նոր կուսակցություն է հիմնում

ՀԱՊԿ-ը խնդիր ունի մատնանշել Հայաստանի սահմանը, քանի դա չի արվել, ապա ՀՀ-ից որևէ քայլ ակնկալել պետք չէ․ Կարապետյան

Ահաբեկիչները հոգեմետ նյութերի ազդեցության տա՞կ են եղել. նոր մանրամասներ «Crocus»-ի ահաբեկչության գործից

Կինը հայտնել է, որ ամուսինը հաճախակի ծեծել է իր անչափահաս դստերը, փորձել նրա հետ սեռական հարաբերություն ունենալ

Հարվածել է, այնուհետ լվացել հատակի և անգիտակից հարևանի դեմքի արյան հետքերը. սպանության նախաքննությունն ավարտվել է

Գևորգ Պապոյանը շվեյցարացի գործընկերոջ հետ քննարկել է փոխգործակցության ընդլայնման հնարավորությունը

Հայաստանն աշխարհի առաջ վերածվում է Արևմուտքի վտանգավոր ծրագրերի իրականացման գործիքի. Զախարովա

Միկոյան-Գալշոյան փողոցների խաչմերուկում երթևեկության կազմակերպման փոփոխություն կլինի

Պապա ջան, ես քեզ միշտ կկարոտեմ, կհանդիպենք մյուս կյանքում․ Արթուր Աբրահամը լուսանկարներ է հրապարակել

Ինդոնեզական բանակը համալրվել է թուրքական տանկերով

Ուկրաինային տրամադրված F-16-ները չեն կարող փոխել իրավիճակը մարտադաշտում, դրանք օրինական թիրախ կդառնան. Պուտին

Տավուշում՝ ռուսական ռազմաբազայում, նկատել են տաջիկների և ղրղզների, գուշակեք՝ սա ինչ կազմ է և ինչի են սպասում. Սաֆարյան

Վրաց խորհրդարանականներն այցելել են Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիր

Ալիևի նախկին փեսան հայտարարել է՝ իրենց պատկանող «Crocus city»-ի վերականգնումը կախված է Պուտինի և Վորոբյովի կարծիքից

ՔԿԾ-ին անհրաժեշտ են վարորդներ. ովքեր և ինչպես կարող են դիմել

Հայաստանում վտարանդի կառավարություն ներկայացող բոլոր գրասենյակները պետք է փակել. Չախոյան