Երևան
17 °C
ՀՀ ֆինանսների նախարար Վարդան Արամյանը երեկ ավետեց բարի լուր՝ այս տարի մեր տնտեսական աճը կլինի ավելին, քան նախատեսված էր ՀՀ բյուջեով: Նախատեսված էր 3.2 տոկոս, կլինի 4.3: Ուրախանա՞լ, թե չուրախանալ. այս է խնդիրը: Առաջին հայացքից եթե մեր տնտեսությունը ավելի է աճելու, քան նախատեսված էր, անշուշտ, պետք է ուրախանանք: Բայց դա՝ միայն առաջին հայացքից: Իրականում պետք է ուսումնասիրել, թե ինչպես է ստացվելու այդ աճը:
Նախ, երբ մշակվում էր այս տարվա պետական բյուջեն, եւ կանխատեսվում էր այս տարվա տնտեսական աճը, այն ժամանակ ոչ ոք չէր ասում, թե 2016-ին ընդամենը 0.2 տոկոս է լինելու: Կանխատեսվում էր 2-3 տոկոս: Եվ ստացվեց, որ այս տարվա 4.3 տոկոսը կստացվի միայն շնորհիվ նրա, որ այդ աճը համեմատվելու է անցած տարվա գրեթե չաճած տնտեսության հետ: Այսինքն, համեմատության բազան չափազանց ցածր է: Սրանով ուրախանալու հիմքերը արդեն իսկ մի քիչ խարխլվում են: Բայց՝ մի քիչ: Իսկ երբ նայում ենք, թե ինչ գին ենք վճարելու դրա համար, կարող է նույնիսկ մի քիչ տխրենք: Ինչպես երեկ տեղեկացրել է նախարարը, այս տարվա ընթացքում մեր պետական պարտքը կաճի մոտ 430 միլիոն դոլարով, որից 400 միլիոնը արտաքին պարտքն է: Ըստ Արամյանի, բացարձակ թվերն այնքան էլ կարեւոր չեն, այլ կարեւոր է վարվող քաղաքականությունը, թե ինչպես է կայունացվում եւ աստիճանաբար նվազեցվում պարտքը, եւ կարեւոր է, որ դա լինի ՀՆԱ առաջանցիկ աճի հաշվին, ոչ թե՝ Հունաստանի օրինակով: Այսինքն, տնտեսությունը պետք է ավելի արագ աճի, քան պարտքը: Չհամաձայնել ֆինանսների նախարարի հետ, թերեւս, հնարավոր չէ: Սակայն ցուցանիշները ցույց են տալիս, որ մենք գնում ենք հենց Հունաստանի ճանապարհով: Եթե այս տարի մեր պարտքը աճի 430 միլիոն դոլարով, իսկ տնտեսությունը (ՀՆԱ-ն) 4.3 տոկոսով, կստացվի, որ մեր պարտքը 1.5 անգամ ավելի արագ է աճում, քան տնտեսությունը: Այլ կերպ ասած, պարտքի աճն է առաջանցիկ եւ ոչ թե տնտեսության: Իսկ վերջին 6-7 տարիների դինամիկան ընդհանրապես սահմռկեցուցիչ է՝ պարտքը աճել է 5 անգամ ավելի արագ տեմպերով, քան տնտեսությունը: Մասնավորապես, 2009 թվականին մեր ՀՆԱ-ն կազմեց 8.7 միլիորդ դոլար, իսկ պարտքը 3.1 միլիարդ դոլար էր: 2016 թվականին մեր ՀՆԱ-ն դարձավ 10.3 միլիորդ դոլար, իսկ պարտքը կազմեց 5.9 միլիարդ դոլար: Այսպիսով ՀՆԱ-ն աճեց 18 տոկոսով, պարտքը՝ 90 տոկոսով: Հետաքրքիր է՝ Հունաստանի դեպքում է՞լ է այսպես եղել, թե այնտեղ մի քիչ ավելի մեղմ պատկեր էր:
2017 թվականի վերջին, ըստ Վարդան Արամյանի, մեր պարտքը կկազմի ՀՆԱ-ի 58.8 տոկոս, մինչդեռ տարվա սկզբին 56.6 տոկոս էր: Այս ցուցանիշով մենք մոտեցել ենք վերջնագծին, որը սահմանված է մեր օրենսդրությամբ: Ըստ «Պետական պարտքի մասին» ՀՀ օրենքի, մեր պարտքը չի կարող գերազանցել ՀՆԱ-ի 60 տոկոսը՝ դա առավելագույն թույլատրելի սահմանագիծն է: Հիմա ֆինանսների նախարարությունը Արժույթի միջազգային հիմնադրամի հետ քննարկումներ է անցկացնում պարտքի չափանիշներում որոշակի փոփոխություններ անելու վերաբերյալ. «Առաջարկելու ենք հարկաբյուջետային կանոններ, որ միջնաժամկետում պարտքը հետ բերենք կոմֆորտ զոնայի մեջ»,- երեկ ասել է ֆինանսների նախարարը: Տարօրինակն այն է, որ մինչ այժմ պետական պաշտոնյաները կարծես թե չեն հայտարարել, թե մեր պետական պարտքը «դիսկոմֆորտի զոնայի» մեջ է:
Պարտք վերցնելու նպատակը տնտեսական աճի ապահովումն է: Աճը, կամ առնվազն՝ ակնկալված աճը չի եղել: Բայց, ըստ նախարարի, ահռելի պարտքեր ներգրավելով՝ մենք խուսափել ենք տնտեսական անկումից: «Մենք դրսից պարտք ենք վերցրել, ներդրումներ ենք արել: Նորմալ է, որ տնտեսությունում անկում չի գրանցվել, մինչդեռ տարածաշրջանում եւ ԵԱՏՄ երկրներում՝ բոլորի մոտ եղավ այդ անկումը, որովհետեւ Ռուսաստանի ազդեցությունը բավականին մեծ էր»,- ասել է նախարարը:
Իրոք, մեր տնտեսության կախվածությունը Ռուսաստանից մեծ է, շատ մեծ, չափազանց մեծ: Եվ մեր տնտեսության աճը կամ նվազումը հիմնականում պայմանավորված է Ռուսաստանից ստացվող մասնավոր տրանսֆերտներից: Եթե արտագնա աշխատանքի մեկնած կամ ընդհանրապես արտագաղթած մեր հայրենակիցները շատ են փող ուղարկում Հայաստան, ապա մեզ մոտ արձանագրվում է տնտեսական աճ: Եթե տրանսֆերտները նվազում են՝ նվազում է նաեւ տնտեսությունը: Ցավոք սրտի, այս օրինաչափությունը կպահպանվի նաեւ այս տարի: Արձանագրվելիք տնտեսական աճը՝ 4.3 տոկոսը, մեծամասամբ պայմանավորված կլինի նրանով, որ ի տարբերություն 2015-2016 թթ., մասնավոր տրանսֆերտների ծավալի աճ է արձանագրվում: Տարին դեռ չի ավարտվել, եւ այս պահին դժվար է ասել, թե այս տարի որքանով ավելին կլինեն մասնավոր տրանսֆերտները անցած տարվա համեմատ, սակայն կարելի է վստահաբար պնդել, որ տրանսֆերտների աճը մեծապես կնպաստի ՀՆԱ-ի աճին: Այս տեսանկյունից դիտելիս կստացվի, որ մենք պարտք ներգրավելով՝ ընդամենը «լցնում ենք» այն բացը, որը առաջանում է տրանսֆերտների նվազումից:
Եվ ընդհանրապես, ավելի կարեւոր է ոչ թե պարտքի մակարդակը, այլ այն, թե ինչպես է օգտագործվում այդ պարտքը: Եթե այդ գումարները ուղղվում են այնպիսի ծախսերի, որոնք հետագայում բերելու են տնտեսության աշխուժացմանը, ապա դա կարելի է նորմալ համարել: «Այդ միջոցները չեն բաժանվել մարդկանց, դրանք ուղղվել են ենթակառուցվածքներին»,- երեկ ասել է նախարարը: Եթե խոսքը, օրինակ, «Հյուսիս-Հարավ» մայրուղու մասին է, ապա, ցավոք, այստեղ լուրջ խնդիրներ կան: Դեռ պարզ չէ՝ այդ մայրուղու շինարարությունը երբ կավարտվի, կամ կավարտվի՞ երբեւէ, թե կիսատ կմնա: Մի ուշագրավ փաստ եւս: Ենթակառուցվածքներին ուղղված միջոցները պետք է հանգեցնեին շինարարության ծավալների աճին, մինչդեռ 2008-2009 թթ. սկսած՝ մեզ մոտ անընդմեջ անկում է գրանցվել շինարարության ոլորտում: Այնպես որ, ներգրավված միջոցների առնվազն մի մասը կարծես թե «բաժանվել է մարդկանց»:
Մի խոսքով, եթե նույնիսկ Վարդան Արամյանի կանխատեսումները իրականանան եւ արձանագրվի կանխատեսվածից ավելի բարձր տնտեսական աճ, գործ կունենանք ընդամենը քանակական փոփոխության հետ: Որակական փոփոխություններ մեր տնտեսության մեջ գոնե առայժմ չեն զգացվում:
Ոստիկանի ինքնազգացողությունը վատացել է ընդհարման պահին. ակցիայի մասնակիցները փորձել են ներխուժել Դատախազության շենք
Մեղրի և Ագարակ քաղաքներից 79 տնային տնտեսություն 700,000-ական դրամ բիզնես ծրագրի ֆինանսական աջակցություն կստացան
Մեր գործընկերները պատրաստվում են Ծիծեռնակաբերդում կայանալիք միջոցառմանը․ Արայիկ Հարությունյանը լուսանկար է հրապարակել
Վրաստանը Բրիտանական շտամի թիրախում է
Արձակուրդում է գտնվում 21 դատավոր, իսկ COVID-19-ով պայմանավորված` 7 դատավոր գտնվում է ինքնամեկուսացման պայմաններում․ ԲԴԽ
«Ազատություն Նավալնուն» ակցիան ավարտվել է զանգվածային ձերբակալություններով
Ինքնասպանության փորձը կանխվել է
Եվրոպայի երկար սպասված բացումը․ շենքի ներսում սնվելու համար անհրաժեշտ է պատվաստման վկայագիր ներկայացնել
Դե թող հիմա ասեն՝ բե՞ռ է Արցախը, թե՞ վահան. Դավիթ Բաբայանը՝ Սյունիքում առկա իրավիճակի, Արցախում կրակոցների մասին
Այսօր մեքենայի պայթյունից տուժած տղամարդն անգիտակից վիճակում գտնվում է վերակենդանացման բաժանմունքում
4 հայ մարմնամարզիկ կպայքարի մեդալների համար առանձին գործիքների վրա վարժություններում
Դատախազության առջև ակցիա իրականացնողները մերժել են մի քանի հոգով ներս մտնելու առաջարկը․ Գոռ Աբրահամյան
Ջրանջատում Արաբկիր վարչական շրջանում. վթարվել է Արզնի-Երևան մայրուղային ջրատարը
Հայ կիսապաշտպանը պայմանագիր է կնքել ֆրանսիական Լիգա 1-ի թիմի հետ
Ներքին Խնձորեսկում 22 գլուխ խոշոր եղջերավոր կենդանի պատահաբար Ադրբեջանի տարածքում է հայտնվել․ գյուղապետարան
Ակցիայի ժամանակ ինքնազգացողությունը վատացած ոստիկանը հետազոտվում է. բերման է ենթարկվել 14 անձ
Թուրքիայում խոսքի ազատության խնդիրներ, Նավալնիի ազատում, հակամարտություններ. ԵԽԽՎ գարնանային նստաշրջանն ավարտվել է
Արամ Սուքիասյանը հաղթող է ճանաչվել Հանրային հեռարձակողի խորհրդի անդամի թափուր տեղի համար անցկացված մրցույթում
Հակառակորդի սադրիչ և ագրեսիվ գործողությունները նպատակ ունեն տորպեդահարել ՌԴ խաղաղապահ առաքելությունը. Արցախի ԱԳՆ
Դատախազության մոտ հրմշտոցի հետևանքով ոստիկանի ինքնազգացողությունը վատացավ. նրան տեղափոխեցին հիվանդանոց
Հալաբյան-Էստոնական խաչմերուկի լուսացույցները երթևեկելի մասի աջ կողմից կտեղափոխվեն
Լարված իրավիճակ Գլխավոր դատախազության դիմաց. ակցիայի մասնակիցները փորձեցին ներխուժել շենք
«Գրականություն» առարկայի անվան մեջ «հայ» բառը կավելացվի, իսկ «եկեղեցու պատմությունը» առանձին նախատեսվում է ավագ դպրոցում
Հաղարծին գյուղին հարակից անտառում քաղաքացին ընկել է․ վերջինս հոսպիտալացվել է Դիլիջանի ԲԿ
Մենք կողմ ենք ռազմագերիների խնդրի լուծմանը՝ համաձայն «բոլորը բոլորի դիմաց» ձևաչափի. Մարիա Զախարովա
Չարենցի փողոցում կկատարվի երթևեկության կազմակերպման փոփոխություն
17 անիվավոր տրակտորներ և 2 ՈւԱԶ ավտոմեքենա՝ Հայաստանի 8 մարզի «Արոտօգտագործողների միավորում» սպառողական կոոպերատիվներին
«Ժխտողականության հարցում Թուրքիայի ներկա իշխանությունը նախկինից ավելի վատն է». թուրք քաղաքագետ Ջենգիզ Աքթար
ԿԳՄՍ նախարարը կհաստատի Պոլիտեխնիկական համալսարանի ռեկտորի ընտրության արդյունքները
ՊՆ-ն քաղաքացիներին հորդորում է չդիմել ՊՆ իրավասությունների շրջանակից դուրս հարցերով
Էրդողանի նյարդերը տեղի են տալիս
Ընդդիմության ակցիան՝ ի աջակցություն սյունեցիների մեկնարկել է. շարժվելու են դեպի դատախազություն
Արտակ Դավթյանն ընդունել է ՀՀ-ում Սերբիայի գործերի ժամանակավոր հավատարմատարին՝ դեսպանության ռազմական կցորդի ուղեկցությամբ
Հետմահու պարգևատրվել են ԱԱԾ ահմանապահ զորքերի մի խումբ զինծառայողներ
Վերջին 2 տարվա մեջ ՀՔԾ քննիչների 18 որոշում է վերացվել դատախազության կողմից
Երևանի քաղաքապետարանի ճեմասրահում մեկ շաբաթ կգործի «Վտանգված ժառանգություն․ Արցախ». ցուցահանդեսը․ մուտքն ազատ է
Հայ խաղաղապահները Կոսովոյում մասնակցել են վարժանքների
Հրապարակվել է Վենետիկի Հանձնաժողովի և ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ-ի համատեղ կարծիքը ՀՀ Ընտրական օրենսգրքի նախագծի վերաբերյալ. Բադասյան
Սյունիքում երեկ տեղի ունեցած դեպքերի առնչությամբ այս պահին բերման ենթարկվածները 16-ն են
ՄԻՊ-ը շարունակում է այցելել Սյունիքի դեպքերի առնչությամբ ձերբակալվածներին ու բերման ենթարկվածներին
© 2021 Հայկական ժամանակ