Երևան
15 °C
searchclose
today
menuclose
Երևան
15 °C
Շուտով Ամանոր է, սակայն վերջին տարիներին մարդիկ մոռանալով տոնի բուն էության ու խորհրդանիշի մասին, այն վերածել են զուտ նյութական արժեք ունեցող մի արարողակարգի, որը բացի հսկայական ծախսերից, լարվածությունից և ավելորդ տանջանքից ոչինչ չի տալիս: Տնային տնտեսուհիները մրցակցում են իրար հետ, թե ում սեղանն է ավելի ճոխ, ով ինչ նոր աղցաններ և ուտեստներ է պատրաստել: Տոնից տասը-տասնհինգ օր առաջ ջանք ու եռանդ չխնայելով՝ սկսում են նախապատրաստվել, իսկ վերջում էլ ուտելիքի մեծ մասը նետում աղբարկղը: Նախկինում եղած գեղեցիկ ու խորհրդանշական ծիսակարգը ոչ ոք չի էլ հիշում: «Հայկական ժամանակ»-ը տոնին ընդառաջ Ամանորի ծեսի եւ մեզ բնորոշ հին ավանդույթների մասին զրուցեց նկարչուհի, ազգագրագետ Լուսիկ Ագուլեցու հետ:
- Տիկին Ագուլեցի, հաշված օրեր հետո Ամանորն է, կներկայացնե՞ք թե ինչ ավանդույթներ են վերացել, որոնք կուզենայիք, որ լինեին:
- Լավ կլիներ, որ մեր երեխաները ձմեռ պապի փոխարեն կաղանդ պապ իմանային, և նրանց սովորեցնենք այն գեղեցիկ բանաստեղծությունները, որոնք կան կաղանդ պապին նվիրված: Այս տոնն իր ծիսակարգի մեջ այնքանով է հետաքրքիր, որ ընտանիքն է հավաքվում, ձևավորում ընտանեկան արժեքներ և ազգային դարձնում: Ամանորի գիշերվա խորհրդանիշներից մեկը նուռը, որը գիշերվա 12-ին օրհնում են, սա նույնպես հավաքականի խորհրդանիշ է, արականի և իգականի միավորումն է: Քանի որ բոլոր տոները՝ Ամանորից մինչև Խաչվերած տոն կապված են կենաց ծառի հետ, իսկ կենաց ծառն ինքը խաչն է, մեր մշակույթը, մեր պատմությունը, որը գալիս է նաև մեր մշակութային արժեքները պահպանելիս, ուստի շատ կարևոր է մեր երեխաներին սովորեցնել կենաց ծառի գաղափարը:
- Նախկինում ի՞նչպես էր նշվում Ամանորը Հայաստանում: Պատմեք մի քանի ծիսակարգի մասին, որոնք վերացել են:
- Նախկինում Ամանորին պաս են պահել, մեկ շաբաթ ձավարեղեն են սեղանին դրել, մոտ 6 օր օջախին դրել են երկար գերան, վառել են ու վրան ճաշատեսակներ պատրաստել: Սուրբ ծննդից հետո էին միայն մսեղեն ուտում: Շատ հարգի է եղել Ամանորին կարմիր խնձոր տանել աղջկա տուն: Նշանված աղջիկների համար նշանված տղան սինու մեջ դրած լաչակ է տարել, օղու շիշ և խնձոր՝ վրան դրած կոպեկ կամ մատանի: Այդ ամենը տղան տարել է աղջկա տուն, իսկ աղջիկը գաղտնի գործած խնձոր է տվել փեսային: Օղին միասին խմել են երկու խնամիները: Հարսնացուն պետք է «պուրպիկ» գործեր, դա տիկնիկ էր, որի ներքևի մասը փեշ էր, իսկ վերևի մասը տղամարդու օրգան, աբստրակցիոն քանդակի նման մի բան էր դա, որը հարսը նվիրում էր սկեսուրին և սկեսրայրին, նվերը երկար ժամանակ մնում էր խմած օղու դատարկ շշի մեջ դրված:
- Օտար սովորույթներն ի՞նչ չափով է այսօր մուտք գործել Հայաստան, և ի՞նչ ազդեցություններ կարող է ունենալ:
- Այսօր հայկականի, ժողովրդականի մասով ինֆորմացիայի պակաս կա, բացը շատ մեծ է, ինչն էլ նպաստում է օտար արժեքների մուտքին: Մերը չիմանալը բերում է նրան, որ մեր արժեքները, մեր ավանդույթները գնալով վերանում են: Եթե անգամ մեր նախնիներն այնքան էլ գրագետ չեն եղել, գոնե ավանդաբար պահպանել են մեր ծեսերը ավանդույթները և փոխանցել սերնդեսերունդ: Այժմ գրագիտություն կա, բայց չկա այն ուսմունքը, որը դարերով եղել և փոխանցվել է մեզ, մեր սերունդներին:
- Ի՞նչ ճանապարհներ եք տեսնում ազգային ավանդույթների գոնե մի մասը պահպանելու համար, և ի՞նչ ակնհայտ թերություններ կան, որոնք խանգարում են այս հարցում:
- Ես հինգ տարի աշխատեցի մի գրքի վրա, որը հայոց տոհմածեսերն էր ներկայացնում: Մանրամասն ներկայացրել եմ թե որ տոնին ինչ ծիսակարգ պետք է պահպանի: Նույնիսկ տիկնիկներ պատրաստեցի, թե յուրաքանչյուր տոնին ինչ ծիսական ծառ պետք է ներկայացվի, ինչ մշակութային արժեք պետք է ներկայացվի, որ տոնն ավելի հավաքական լինի: Գիրքը հետաքրքիր էր այնքանով, որ կարող էր բարձրագույն կրթություն մտնել, համալսարաններ և դպրոցներ: Ամենակարևորը դպրոցներում մտցվեր ազգագրագիտություն առարկա, բայց ցավոք սրտի, ոչինչ չստացվեց, եւ մենք հայոց ազգագրագիտություն չենք սովորում: Թերություններ շատ եմ տեսնում, կապված տոնը նշելու, դիմավորելու և այլնի հետ, բայց եթե այս տոնը մարդ ինքն է այդպես զգում, թող այդպես էլ անի: Ես ոչ մեկին չեմ կարող ասել, որ ինքը սխալ է կամ ճիշտ: Ամեն մեկը նշում է այնպես, ինչպես հարմար է իրեն:
Աղունիկ Հովհաննիսյան
Այդ 4 գյուղը կեղծ օրակարգ է, կեղծ նարատիվ, որը, ցավոք, նաև ՀՀ սահմաններից դուրս է օգտագործվում․ Արայիկ Հարությունյան
Ոսկեպարի ճանապարհի դելիմիտացիայի հարցն առայժմ օրակարգում չէ․ վարչապետն ականջալուր է եղել ոսկեպարցիների մտահոգությանը
Հայաստան-Ադրբեջան սահմանին ԶՈՒ-ն երբ իր տեղը կզիջի սահմանապահներին․ Հարությունյանն ասաց՝ ինչ քննարկումներ են լինելու
ՀՀ իշխանությունները մեզ տեղյակ են պահել, որ համաձայնությունը ձեռք է բերվել միջազգային սահմանի հիման վրա․ Իրանի դեսպան
Ինչու հայ-ադրբեջանական սահմանազատման գործընթացը մեկնարկեց Տավուշից․ Արայիկ Հարությունյանը մանրամասնել է
Գոյություն չունի «Տավուշից տարածքներ հանձնելու» թեմա, համատեղ հայտարարության մեջ նշվում են գյուղերի անունները․ Գրիգորյան
Ռուսաստանը, ՀԱՊԿ-ը չեն ճանաչում Հայաստանի տարածքային ամբողջականությունը. Լավրովի «ինքնախոստովանությունը»
Այս բարդ գործընթացում պետք է լինենք առավել քան զգոն, տուրք չտանք մանիպուլյացիաներին ու կեղծ տեղեկատվությանը․ Մինասյան
Հուսադրող լուրեր կան Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանազատման գործընթացի մեկնարկի վերաբերյալ․ Կլաար
Ովքեր դեմ են փոխհամաձայնեցված սահմանազատմանը, փորձում են պատերազմի մեջ ներքաշել Հայաստանը, վերածել ծայրագավառի․ Չախոյան
Վարչապետը Զառի միջնակարգ դպրոցի աշակերտների հրավերով ներկա է գտնվել «Պապ թագավոր» ներկայացմանը
Եթե Ստեփանակերտում ոչ թե «քֆուրով» որոշում ընդունող, այլ ադեկվատ իշխանություն լիներ, կսահմաներ ԼՂ շփման գիծը․ Աթանեսյան
Մենք ԵՄ-ի հետ սկսում ենք սերտ համագործակցության նոր ճանապարհ․ Արարատ Միրզոյան
Խաղաղության գործընթացը հիմնականում բաղկացած է որոշումներից, որոնք դուրս են «հակամարտելու» տրամաբանությունից․ Թորոսյան
Շուտով հայտնի ուժերը «մետոձիչկաները» կստանան, ու 10 կոպեկանոց լացի նոր եթերաշրջանը կհամարենք բացված․ Ալեքսանյան
Հայաստանը կստանա հնարավորություն սահմանազատման գործընթացը կազմակերպել քաղաքակիրթ և լեգիտիմ ընթացքով․ Ղազարյան
Աշխարհի գավաթ․ մարմնամարզիկ Վահագն Դավթյանը Փարիզի Օլիմպիական խաղերի ուղեգիր է նվաճել
Կողմերը կառաջնորդվեն Ալմա Աթայի 1991թ. հռչակագրով, մի բան, որից Ադրբեջանը արդեն տևական ժամանակ խուսափում էր․ Եղոյան
Հուսանք՝ այցից հետո կհայտնվի մեր հարաբերությունների զարգացման «ճանապարհային քարտեզ»․ Միրզոյանի հարցազրույցը Arab News-ին
Վկան գլխի ճակատային մասով 3 անգամ հարվածել է աշխատասեղանին․ ինչ է կատարվել Շենգավիթի քննչական բաժնում
Սահմանազատման հանձնաժողովների հրապարակած փաստաթղթում երկու բավականին դրական և հուսադրող միտում տեսա․ Արամ Սարգսյան
Առաջին անգամ կա հնարավորություն ունենալ սահմանազատված պետական սահման, որտեղ կտեղակայվեն սահմանապահներ. Հովհաննիսյան
Ողջունում ենք Հարավային Կովկասի վերաբերյալ «Մեծ յոթնյակի» երկրների ԱԳ ղեկավարների հայտարարությունը․ Արարատ Միրզոյան
Սեփական տան լոգարանում հայտնաբերվել է ՊՆ N զորամասի ջոկատի հրամանատարի 31-ամյա տեղակալի դին
Եթե հայ-ադրբեջանական հանձնաժողովի ձեռք բերած պայմանավորվածությունը կյանքի կոչվի, կլինի լուրջ հաջողություն. Իոաննիսյան
Հանձնաժողովների պայմանավորվածության մեջ չափազանց կարևոր է Ալմա-Աթայի սկզբունքի շուրջ համաձայնությունը. Խանդանյան
Կապան-Քաջարան ճանապարհահատվածում հարկադիր քարաթափում է իրականացվել
«Մեծ յոթնյակը» պետք է հրաժարվի Հայաստանի և Ադրբեջանի նկատմամբ հավասարական մոտեցումներից․ Գարդման-Շիրվան-Նախիջևան
Տավուշի մարզի ոչ մի սանտիմետր չի կարող տրվել որևէ մեկին, ՀՀ տարածքային ամբողջականությունը պաշտպանված է․ Կոնջորյան
Պետք է արդյունավետ հավասարակշռություն գտնենք արհեստական բանականության ընձեռած հնարավորությայն և ռիսկերի միջև. Ջուլհակյան
Պապոյանը ՀԱՀ ընկերություններին հրավիրել է մասնակցելու Հայաստանում պետական աջակցությամբ իրականացվող տնտեսական ծրագրերին
ՊՎԾ-ն ամփոփել է վարչապետի հանձնարարությամբ քաղշինկոմիտեում և ԿԳՄՍՆ-ում իրականացված ուսումնասիրությունների արդյունքները
էկոնոմիկայի նախարարությունը նոր գլխավոր քարտուղար ունի․ վարչապետը որոշում է ստորագրել (լուսանկար)
Սահմանազատման սկզբնական փուլում Հայաստանն ու Ադրբեջանը նախնական համաձայնեցրել են սահմանագծի առանձին հատվածները․ ԱԳՆ
Օլաֆ Շոլցը և Ադրբեջանի նախագահը բանակցություններ կվարեն Բեռլինում
Առաջին անգամ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև, 4 գյուղի հատվածում, կլինի սահմանազատված պետական սահման. քարտեզ
Ռոստովի մարզում ձերբակալվել են Ադրբեջանի քաղաքացին և ևս 2 անձ․ Շահին Աբբասովը կասկածվում է սպանության մեջ
Ալիևը կմեկնի Մոսկվա՝ Պուտինի հետ բանակցությունների
Թուրքիայում կրկին երկրաշարժ է տեղի ունեցել
Դոլարն ու եվրոն էժանացել են․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան ապրիլի 19-ին
