Ինձ քննադատողը նախկին կլյուչնիկ է. Հուսիկ Արայի մեկնաբանությունը սկանդալային գործի մասին

Արդեն մի քանի օր է, բուռն բանավեճեր են ծավալվում բանաստեղծ Հուսիկ Արայի վերջերս հրապարակած բանաստեղծության շուրջ: Բանաստեղծությունը հետեւյալն է.

Apocalypto

Իմ երկիրը՝ արեւելյան թերմացք,
նեխելու է կեղծիքի մեջ ու ստի,
կեղտից-կեղտ սողալու է ճապաղ
ու չի բարձրանա իր կղանքից վեր:
Անսպիտակեղեն, մնալու է ցեխին տապկած՝
թեւերի տակ սարդոստայն ու ոչ մի թռչող երազ.
մեր փախուստն է աշխարհում՝ ելք դեպի ներս,
որ ճակատագիր է այլեւս, ոչ թե հեգնանք:

Բանաստեղծությունը հրապարակելուց հետո ֆեսբուքյան տիրույթում հայտնվեցին Հուսիկ Արային հազարավոր մեղադրողներ ու դատապարտողներ, որոնց թիվը գնալով ավելանում է: Որոշները բանաստեղծին անվանեցին թուրք, անհայրենիք, ճիվաղ «արա Հուսիկ»: Հայհոյախառն ու բազում այլ որակումներ տվեցին, ասելով, որ նա կույր է եւ չի տեսնում ոչ մի լավ բան, իսկ  փոքրիկ «դրախտիկը» այսինքն՝ Հայաստանը վերածել է դժոխքի:

Ֆեյսբուքյան մեկնաբանություններում գրել են նաեւ. «Ազգն ու հայրենիքը մեղավոր չեն, որ Հուսիկ Արան հուսալքված է, կամ արաղի փող չունի», «Ազգն ու հայրենիքը ունի վարդագույն տուֆից պատեր, որոնցից ցանկացածին կարող է խփել իր գլուխը հուսախաբ Հուսիկը»:

Չնայած պաթոսախառը, գռեհիկ ու անհարկի համեմատությունների տարափին, տարատեսակ վիրավորանքներին, քիչ չէին մարդիկ, ովքեր պաշտպանում ու կիսում են գրողի կարծիքը, մտավախություններն ու ապրումները, ովքեր նշում են, որ վերջապես հայ մտավորականության մեջ կա մեկը, որը բացահայտ խոսում ու իրականության արտացոլանքն է ներկայացնում:

Բանաստեղծության շուրջ առաջացած քննարկումների եւ քննադատությունների մասին «Հայկական ժամանակ»-ը զրուցել է Հուսիկ Արայի հետ: Մեզ հետ զրույցում գրողը տող առ տող ներկայացրեց իր ստեղծագործության իմաստը, անդրադարձավ նաեւ քննադատողներին:

- Հուսիկ, մի անգամ հարցազրույցներից մեկում ասել էիք, որ օրվա իրադարձությունները կարող են ձեզ համար գրելու նյութ դառնալ:

- Վաղուց այդ մտորումները կային, այդ խմորումները կային ու մի օր պիտի գրվեր, ուղղակի եղավ այդ օրը: Այս մի քանի տողում Հայաստանի ամբողջ մշակութային, սոցիալական, հասարակական, քաղաքական, իրավիճակն է արտացոլված: Անընդհատ քննադատում ենք բոլորին, հարեւան երկրներին, մի հատ եկեք մեզ նայենք: Ինչու՞ ենք մենք մեզ խաբում: Ընտանիքներ կային, որոնք հերթ էին կանգնել, կռիվ էին անում ընտրություններին, որ իրենց 10 հազարը ստանան:

- Ձեր բանաստեղծությունների շուրջ ծավալվող բանավեճերին եւ քննադատություններին ինչպե՞ս եք վերաբերվում:

- Քննադատողները հիմնականում գրողների ավագ սերնդի մի խումբ են, որոնցինց մեկը նախկին «կլյուչնիկ» է՝ ուսադիրներով աստղերով նախկին ոստիկան, նախկին «պառտնո», նախկին «չենջ է» եւ ինչ-որ գրականագետ, որ նախկին գյուղապետ է, սա է մակարդակը:

- Ձեր ֆեյսբուքյան էջում մի քանիսը գրել են, որ երբ քննադատում են ձեր գրածները, դուք հանում եք նրանց ձեր ընկերների ցանկից:

- Դրանք քննադատություններ չեն, այլ անմակարդակ հայհոյանքներ են, բայց ես չեմ իջել ոչ մեկի մակարդակին: Եթե ունեն առողջ քննադատություն, թող ասեն, բայց չվիրավորեն ոչ ինձ, ոչ էլ իմ ազգային պատկանելությունը: Ինձ թուրք ասողներն ավելի՞ շատ հայ են, ավելի՞ նվիրված են, քան ե՞ս: Ախր, լավ գիտեմ տեղները, հարկ եղած դեպքում 10 դրամով ամեն ինչ կվաճառեն:

Ստորեւ ներկայացնում ենք Հուսիկ Արայի՝ իր բանաստեղծության տող առ տող վերլուծությունը.

Իմ երկիրը՝ արեւելյան թերմացք,
նեխելու է կեղծիքի մեջ ու ստի,

Առաջին երկու տողերում բանաստեղծն արտացոլում է այն, ինչ կա այսօր Հայաստանում, իսկ Արեւելքում նախկինում է եղել. «Նրանք առաջ գնացին, մենք մնացինք այդ  թերմացքի մեջ: «Արեւելքում գոնե ցմահ չեն իշխում, մեր երկրում կա այդ միտումը»,- ասում է Հուսիկ Արան: Գրողն օրինակ է բերում Արեւելքը, որտեղ ընտրությունները, ըստ նրա, անցկացվում են արդար եւ թափանցիկ: «Մեզանում մենք լավ համոզվեցինք, թե ինչ է կատարվում՝ կեղծված ընտրություններ, իշխանությունը վերարտադրվում է»:

կեղտից-կեղտ սողալու է ճապաղ
ու չի բարձրանա իր կղանքից վեր:

Անդրադառնալով երրորդ եւ չորորդ տողերին՝ ասում է, որ հասարակությունը եւ մեր երկիրը հասել է այն վիճակին, որ մեզնից յուրաքանչյուրը, եթե դուրս գա փողոց, պարզ կտեսնի, թե ինչ է այստեղ կատարվում: Հիմնականում բարոյալքված, խաբեբա, ստորադաս եւ ստորացնող հասարակությունն է գերիշխում: «Իրականությունը սա է, պարզապես մենք պետք է ուժ ունենանք բարձրաձայնելու, խնդիրների մասին խոսելու, խոստովանելու իրականությունը, քանի այդպես չէ, մենք նեխելու ենք կեղծիքի ու ստի մեջ»,- ասում է Հուսիկ Արան:

Անսպիտակեղեն, մնալու է ցեխին տապկած՝
թեւերի տակ սարդոստայն ու ոչ մի թռչող երազ.

Այս տողերում, ըստ Հուսիկ Արայի, ասվում է, որ մեզ ստիպում են ասել, թե իբր, մեղրի կարասի մեջ ենք, իսկ ապագայից էլ «ֆուռերով» մեղր է գալիս: Եվ եթե այսօր այսպիսի վիճակ է, սա չի կարող ներշնչել լավ ապագա:

«Հայաստանում անհույս վիճակ է, այսօր այստեղ տեսլական չկա: Խոսեք ցանկացած քաղաքացու հետ, տեսեք՝ տեսլական ունի՞: Խնդրեմ, արի իմ գյուղ, ամբողջ բնակչությունը ծեր է, երիտասարդություն չկա: Եթե իմ տղաներն էլ վաղը ուզեցին գնալ, ես չեմ կարող արգելել, չեմ կարող բռնել, չափահաս մարդիկ են»: Հուսիկ Արայի տղաներն արդեն չափահաս են, որդիներից մեկը քառօրյա պատերազմի մասնակից է, ասում է՝ եթե իր տղաներն էլ գնան, ինքը կվերջանա: 

մեր փախուստն է աշխարհում՝ ելք դեպի ներս,
որ ճակատագիր է այլեւս, ոչ թե հեգնանք:

Նախավերջին եւ վերջին տողերում, ըստ բանաստեղծի, արտացոլված է հայ հասարակության՝ իրականությունից փախչելու եւ սեփական սխալները զգալու անկարողությունը: Արտագաղթ, սոցիալաական ծայրահեղ վատ վիճակ եւ փախուստ: «Այն, որ պիտի ներս գնանք՝ մեզ քննելու, մեր սխալները քննելու, մեզ հասկանալու, փոխարենը գերադասում ենք փախուստն աշխարհում, իսկ սա արդեն ճակատագիր է, ոչ թե հեգնանք»,- ասում է Հուսիկ Արան:

                                                                                  Աղունիկ Հովհաննիսյան