Երևան
12 °C
Բոլոր ժամանակներում էլ աշխարհի հզորները ցանկացել են իրենց շրջապատել գրագետ, գիտության, արվեստի բնագավառի փայլուն դեմքերով: Վերջիններս էլ կա՛մ համակրել են իշխանություններին, կա՛մ ընդդիմացել: Հայաստանում, իշխանությունների եւ «ստեղծագործական ինտելիգենցիայի» հարաբերությունները չափազանց հստակ են. իշխանությունը ստեղծագործող մարդկանց վերաբերվում է որպես իրեն սպասարկող անձնակազմի: Ավելի լավ, քան կոմպոզիտոր Մարտին Վարդազարյանը, այդ հարաբերությունները թերեւս ոչ ոք չի նկարագրել. «Մշակութային գործիչները մշտապես զգում են պետության ուշադրությունն իրենց հանդեպ»:
Իշխող ՀՀԿ-ն իր շարքերը ներկայացուցչական դարձնելու նպատակով ընդգրկել է կյանքի բոլոր իրավիճակներում իրենց դրսեւորող մարդկանց՝ պարողներ, դերասաններ, շախմատիստներ, նկարիչներ, կոմպոզիտորներ, գինեկոլոգներ, գիտության թեկնածուներ եւ անգամ դոկտորներ:
Նրանցից ոմանք Երեւանի ավագանու նիստերին նստում են առաջին շարքերում http://armtimes.com/hy/article/112115: Ավագանիով չի սահմանափակվում իշխանություններին ծառայելու պատրաստ մտավորականների ամբողջական ցանկը:
Լինել մտավորական, նշանակում է կրել սոցիալական վարքի (կոդեքսի) կոնկրետ կանոններ: Ընդամենը: Այդ կոդեքսն էլ շատ պարզ է՝ հարգանք մարդու հանդեպ, պատասխանատվություն հասարակության առաջ, զգալի հեռավորություն՝ իշխանություններից:
Ինչու՞ են մարդիկ, որոնց իներցիայով մտավորական ենք համարում, այսքան անմասնակից հասարակական կյանքում տեղի ունեցող խնդիրներին: Նրանք պատրաստ են զարմացած ու ապշած հայացքով դիտել՝ ինչպես են ավագանիի արու անդամները հարձակվում գործընկեր կնոջ վրա, հարվածում նրան: Ու իբրեւ թե այնքան է տեսարանը տհաճ, որ իրենց թույլ էլ չեն տա դրա մասնակիցը դառնալ:
Ի՞նչն է նրանց ստիպում այնքան ցածր ինքնագնահատական ունենալ, որ ավագանու կազմում նստել ՀՀԿ ցուցակով: Կայուն ռոճի՞կ, մասնակցություն իշխանական բանկետների՞ն, թեյախմությանը՝ նախագահականու՞մ…
Նրանք, մյուսները, որ արդեն «էլիտար» են, դատապարտվա՞ծ են իշխանություններին սպասարկողի դերում լինել, այլ ընտրություն չունե՞ն: Բայց հիմա 1937 թվականը չէ. մտավորականներին գնդակահարություն, հոգեբուժարաններ, աքսոր չի սպառնում: Նրանք ունեն ընտրություն` ամեն ձեւով իրենց անհամաձայնությունն ու անհնազանդությունը հայտնել իշխանություններին: Կան իրավիճակներ, երբ որեւէ արտաքին հանգամանք քեզ չի ստիպում սրիկա լինել, բայց այդպիսին լինելը քո ներքին պահանջն է: Եվ դու ուղղակի շնորհակալ ես Ժամանակին եւ համակարգին՝ քեզ հնարավորություն տալու համար լինել վերջացած սրիկա:
Մտավորականների դերը հասարակության արժեքային ընկալումների առումով շատ կարեւոր է: Ցեղասպանության օրը նշվում է ապրիլի 24-ը, երբ 600 մտավորական ձերբակալվեց, աքսորվեց, սպանվեց: Այսինքն, երբ հասարակությունը չունի մտավորականություն, ազգի համար դա ցեղասպանությանը հավասար աղետ է:
Խորհրդային ժամանակներում ձեւավորված մտավորականների հավակնոտ դերը` լինել ազգի առաքյալները, անկախության տարիներին արագորեն իրեն սպառեց: Անկախությունը ցույց տվեց հայ մտավորականների համեստ, չափազա՛նց համեստ տեղը հասարակական կյանքում: Ավելի ստույգ` մտավորականներն իրենց դերը խիստ սահմանափակեցին` վերածվելով պարզապես ինտելեկտուալների: Բանը հասավ նրան, որ այսօր հասարակությունն իր հերթին պարզ հասկացնում է, որ իր կյանքն այնքան էլ սարսափելի չէ առանց մտավորականության: Մտավորականությունը կորցրել է իր խորհրդանշական կապիտալը` լինել որոշակի արժեքներ կրող մարդկանց համախումբ:
Մտավորականությունը՝ իբրեւ հասարակության կայուն, պաշտպանիչ շերտ, այսօր չկա: Կան բժիշկներ, ուսուցիչներ, գիտնականներ, արվեստագետներ եւ այլք, որոնցից շատերը կամավոր մասնակցում են իշխանությունների վերարտադրմանը` նախընտրական շրջանում: Հանրապետության բոլոր բուժհաստատություններում, դպրոցներում գլխավոր բժիշկներն ու տնօրենները ընտրակեղծարարության գնով միայն կարող են մնալ իրենց աշխատանքին:
Իշխանությունն իրեն կից ստեղծեց մտավորականների միավորում՝ Հանրային խորհուրդ: Որն իբրեւ թե պիտի արտացոլեր իրականությունը, հասարակության ձայնը հասցներ իշխանություններին՝ վերջիններիս մատչելի լեզվով: Պատահեց այնպես, որ իրականության արտացոլանքը անջատվեց իրականությունից եւ սկսեց ապրել առանձին կյանքով: Ինչպես մարդու ստվերն առանձնացավ մարդուց՝ Շվարցի հայտնի պիեսում: Հանրային խորհուրդը, պարզվեց, անելիք չունի, քանի որ չունի հասարակության վստահությունը եւ ունի հեղինակության լուրջ դեֆիցիտ:
Մեր մտավորականությունը (ստիպված ենք այս բառն արդեն պայմանականորեն գործածել) հասցրել է կորցնել իր արտոնությունը` իշխանությունների հետ խոսել` որպես հավասարը հավասարի: Իսկ իսկական մտավորականի դեպքում հակառակն է: Երբ Նիկիտա Խրուշչովը որոշեց իր համար բացահայտել Ամերիկան, առաջարկեց ԱՄՆ իր գործընկերոջը` Էյզենհաուերին, հանդիպել: «Իր կողմից»` Խրուշչովը խոստացավ տանել Միխայիլ Շոլոխովին: Էյզենհաուերին առաջարկեց իր հետ «վերցնել» Հեմինգուեյին: Շոլոխովը Խրուշչովի հետ գնաց, սակայն երբ Հեմինգուեյին փոխանցեցին Էյզենհաուերի առաջարկը, գրողը պատասխանեց. «Փոխանցեք պարոն նախագահին, որ ես արջ չեմ, որին շղթայով տանում են տոնավաճառի պարապ-սարապներին»:
Եվ մեր հասարակական օրգանիզմը կամաց-կամաց կորցրեց իր ամենակարեւոր օրգանը` ուղեղը: Ուղեղի դերը ստիպված իրենց վրա են վերցնում ամենեւին ոչ մտածելու համար նախատեսված օրգաններ:
Զատկին ընդառաջ ՍԱՏՄ-ը վերահսկողական միջոցառումներ է իրականացնում ձվի շուկայում
Միաժամանակ մի քանի հոդվածով հետախուզվող տղամարդը ներկայացել է ոստիկանության բաժին
Կարեն Գիլոյանը հետևել է հեծանվուղու և մարզադպրոցի կառուցման աշխատանքներին
Գևորգ Պապոյանը Կորեայի ԱԳ փոխնախարարին ներկայացրել է «Խաղաղության խաչմերուկ» նախաձեռնությունը
Փորձ է արվել Աբու Դաբիից Հայաստան ներմուծել առանց հայտարարագրման բջջային հեռախոսներ
Ինչ թեմայի շուրջ է կենտրոնանալու Բրյուսելում ԱՄՆ-Հայաստան-ԵՄ հանդիպումը. Միլլերը մանրամասներ է հայտնել
Երբ է սպասվում դեղձենու մասսայական ծաղկումն Արարատյան դաշտում
«Քո կառուցած շենքից տեսանելի է իմ տան անցուդարձը». Գագիկ Բեգլարյանը սպառնացել, հայհոյել է «Կապիտալ պլյուս»-ի տնօրենին
Առաջիկա շաբաթներին հնարավոր հարձակման մասին խոսակցությունները չափազանցված են. Սարգսյանը մանրամասնել է
Խուզարկել են գնդապետ Վոլոդյա Ավետիսյանի տունը, առգրավել համակարգիչ, տեսախցիկներ
Հայաստանն արգելափակել է Վլադիմիր Սոլովյովի հաղորդումների հեռարձակումը ՀՀ տարածքում
Թթուջուր-Նավուր ավտոճանապարհը բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար փակ է
Լեհաստանը զորքեր կուղարկի Ֆրանսիա
Երևանում թալանել են «Տոյոտա Երևան»-ի վաճառքի բաժնի ղեկավարի «Տոյոտա»-ները
Ոչ միայն դեղերը, այլև վիտամինները, սննդային հավելումները պետք է պահվեն երեխաների համար անհասանելի վայրում. ԱՆ
Այրվել է վագոն-տնակ՝ ներսում եղած իրերով
Ֆրանսիայի հետախուզական ծառայությունները խորհուրդ են տալիս չեղարկել Օլիմպիական խաղերի բացման արարողությունը
Երևանի և 2 մարզի որոշ հասցեներ մի քանի ժամով կհոսանքազրկվեն
Բախվել են «Նիսսան» և «ՎԱԶ» մակնիշի ավտոմեքենաներ
Հայտարարվել է Տաթև ՀԷԿ-ի ՕԿՋ-ի վերանորոգման աշխատանքների տեխնիկական վերահսկողության մրցույթ
Քարաթափում Արարատի մարզում. ճանապարհը դարձել է միակողմանի երթևեկելի
Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ տեղի է ունեցել ՔՊ նախաձեռնող խմբի նիստ․ հայտնի է՝ ինչ է քննարկվել
ՀՀ-ն որևիցե բան չի պատրաստվում զիջել, ստոր շահարկումներ են․ Ալեն Սիմոնյանը՝ Տավուշի շուրջ պտտվող լուրերի մասին
Սուրեն Պապիկյանը մասնակցել է ռազմական տեխնիկայի ցուցադրությանը և հետևել մարտական հրաձգությանը (լուսանկարներ)
Ինչպես կասեր դասականը՝ «յա՜, իրո՞ք». Արշակ Կարապետյանը «գողացել» է ՀՀԿ-ի ծրագիրը
ՌԴ դեսպանը սիրում էր Ջերմուկում հանգստանալ, լուսանկար էր հրապարակել, բա թող գա ասի, որ դա ՀԱՊԿ-ի տարածք է․ Սիմոնյան
Երբ կկայանա Ալեն Սիմոնյանի և Սահիբա Գաֆարովայի հաջորդ հանդիպումը․ ԱԺ նախագահը մանրամասնել է՝ ինչ է քննարկվել մարտի 22-ին
Վիճաբանություն և ծեծկռտուք «Ռիո Մոլլ»-ի հարևանությամբ. կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են, կա վիրավոր
Ռուսաստանը նպատակ է դրել հեղաշրջում իրականացնել Հայաստանում, առաջիկայում քայլերը կսրվեն. Առաքելյան
Դասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը․ իրականացվել են գնահատման համակարգի փոփոխություններ
Բախվել են «Նիսսան»-ն ու «Ֆորդ տրանզիտ»-ը․ վերջինս նաև երկաթե արգելապատնեշներին է հարվածել, տուժածները հիվանդանոցում են
ԱՄՆ-ը Ռուսաստանի Դաշնությանը մանրամասն տեղեկատվություն է տրամադրել ահաբեկչության սպառնալիքի մասին․ Սպիտակ տուն
Երևանի գլխավոր հատակագիծը կլինի թվայնացված փաստաթուղթ․ Տիգրան Ավինյանը տեսակապով հարցեր է քննարկել Քրիս Չոայի հետ
Շահրամանյանը շարժվում է Բակո Սահակյանի ու Սերժ Սարգսյանի պահվածքով, պետք է ուշադրության կենտրոնում լինի. Իոաննիսյան
96 խնամատար ընտանիքում դաստիարակություն է ստանում 152 երեխա․ այս ինստիտուտի զարգացման աշխատանքները շարունակվում են
Հայ-ռուսական հարաբերություններում առկա վիճակը լավատեսություն չի ներշնչում․ ինչում է մեղադրել Լավրովը ՀՀ ղեկավարությանը
Մինչև ապրիլի 5-ը կատարված իրավախախտման տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված
Չստացված չեկիստ, հանգիստ վեր ընկիր տեղդ ու ջանդ յուղիր. Մեհրաբյանը՝ Շահրամանյանին
200 հոգու հրկիզման սահմռկեցուցիչ դրվագն ունենալով իր անցյալում՝ խորհուրդ է տալիս Հայաստանի անվտանգության մասին. Սաֆարյան
Հավերժ ճակատներին Եվլախ դաջածներն էլի ակտիվացան. Հարություն Մկրտչյանը՝ Սամվել Շահրամանյանի մասին
© 2024 Հայկական ժամանակ