Մենթալիտետ. Հրազդանում փաթաթած ունեն օրենքը

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2005 թվականի հունիսի 1-ի համարում

Թիվ 41 ընտրատարածքային ընտրական հանձնաժողովում երեկ սկսվեց Հրազդանի քաղաքապետի մայիսի 29-ին կայացած ընտրությունների արդյունքների ստուգումը: Ստուգումների առաջին օրը հատկապես ուշագրավ էր հանձնաժողովներում ունեցած անդամների թվի տեսանկյունից երկու թեկնածուների ուժերի դասավորվածությունը գնահատելու համար: Հիշեցնենք, որ Հրազդանի քաղաքապետի պաշտոնի համար պայքարում են գործող քաղաքապետ ՀՀԿ անդամ Արամ Դանիելյանը եւ անկուսակցական Արթուր Շաբոյանը: Ըստ նախնական արդյունքների, գործող քաղաքապետի օգտին տրված ձայները 349-ով ավել են եղել, քան Ա.Շաբոյանի օգտին տրված քվեները: Նույնիսկ թիվ 41 ԸԸՀ անդամները չէին թաքցնում, որ հանձնաժողովի 9 անդամներից 6-ը Ա.Դանիելյանի կողմնակիցներ են, իսկ 3-ը` Ա.Շաբոյանի:

Մեծամասնության երեքը Ռոբերտ Քոչարյանի նշանակած անդամներն էին, որոնցից Գագիկ Հարությունյանը հանձնաժողովի նախագահն էր, իսկ Գարեգին Գյուրջյանը՝ նախագահի տեղակալը (վերջինս Ա.Դանիելյանի ազգականներից է), բացի այդ, գործող քաղաքապետի կողմի մեջ էին մտնում նաեւ ընդդիմադիր երկու քաղաքական ուժերի՝ «Արդարություն» դաշինքի եւ «Ազգային միաբանության» նշանակած անդամներն ու ՕԵԿ անդամը: Իսկ Ա.Շաբոյանի սատարող եռյակի մեջ մտնում էին ԸԸՀ քարտուղար Մարտին Պողոսյանը, որը նշանակվել էր ՀՀԿ-ից, ՀՅԴ-ն եւ ՄԱԿ-ը ներկայացնող անդամները: Ի դեպ, ինչպես նկատեցիք, ՀՀԿ անդամը ոչ թե իր կուսակցին էր պաշտպանում, այլ նրա հակառակորդին: Այս դեպքում, ինչպես մեզ պարզաբանեցին, պատճառն Ա.Շաբոյանի եւ ԸԸՀ քարտուղարի անձնական մտերմությունն է:

Մի խոսքով, Հրազդանում կարելի է ասել, որ երկու պայքարողներն էլ իշխանական որոշակի շրջանակների հովանավորյալներ են:  Առաջինը ԸԸՀ-ն ստուգեց թիվ 1 տեղամասի փաստաթղթերը: Երկու ժամից ավել ԸԸՀ անդամները ճշտում էին տեղամասի ընտրացուցակներում մասնակիցների ստորագրությունների թիվը, քանի որ ԸԸՀ անդամների ստացած թիվը տեղամասային հանձնաժողովի արձանագրած տվյալից 10-ով փոքր էր: Մի քանի անգամ հաշվելուց հետո ԸԸՀ անդամները ստիպված էին ընդունել այն փաստը, որ թիվ 1 ՏԸՀ արձանագրած թիվը սխալ է: Ընտրական մնացած փաստաթղթերի ստուգման արդյունքում Ա. Դանիելյանի ձայները նվազեց 13-ով, Ա.Շաբոյանինը՝ 12-ով, իսկ անճշտությունների թիվն այստեղ կազմեց 7: Սակայն իրավիճակը սրվեց հաջորդ՝ թիվ 19 տեղամասի քվեարկության արդյունքները ստուգելիս:

Այստեղ ընտրական ցուցակների հետ կապված ավելի խոշոր խախտում ի հայտ եկավ: Պարզվեց, որ դատարանի վճռով քվեարկության եկածների լրացուցիչ ցուցակում, որը ո՛չ կնքված էր եւ ո՛չ էլ ԸԸՀ նախագահի կողմից ստորագրված, բացակայում էին ընտրողների անձնագրային տվյալները եւ ստորագրությունը: Իսկ «Ընտրական օրենսգիրքը» եւ ԿԸՀ որոշումները պահանջում են, որ լրացուցիչ ընտրական ցուցակները լրացվեն բուն ընտրական ցուցակների պես, այսինքն՝ դրանցում պետք է նշվեն ընտրողների անձնագրային տվյալները, եւ քվեաթերթիկ ստացողը պետք է ստորագրի: Եթե ԸԸՀ-ն օրենքով առաջնորդվեր, ապա քվեաթերթիկ ստացածների թիվը հաշվարկելիս «լրացուցիչ ցուցակի» 33 տվյալը պետք է չհաշվեր, այսինքն՝ այդ 33-ը համալրեր անճշտությունների թիվը: Ա.Դանիելյանի կողմնակից ԸԸՀ անդամները այլեւս չկարողացան իրենց զսպել եւ սկսեցին բաց տեքստով խոսել:

Մասնավորապես, նրանք հերթով վիճում էին Ա.Շաբոյանի վստահված անձ Հակոբ Ադամյանի հետ՝ ասելով, որ իրենք լավ են հասկանում, թե ինչու է նա պահանջում այդ 33 հոգանոց ցուցակը որպես ընտրական ցուցակ չընդունել, ուստի, ԸԸՀ անդամները պնդում էին, որ իրենք նման բան թույլ չեն տա: Նրանք, լծվելով իրենց թեկնածուին պաշտպանելու սուրբ գործին, մոռացել էին, որ իրենց գործողությունների միակ շարժառիթը պետք է լինի օրենքը: Հետագա ապօրինությունը կանխելուն չօգնեց նաեւ ԿԸՀ ներկայացնող փոխնախագահ Համլետ Աբրահամյանի եւ Եղիշե Տերտերյանի միջամտությունը: Նրանք ԸԸՀ անդամներին բացատրեցին, որ իբրեւ լրացուցիչ ցուցակ ներկայացվող փաստաթուղթը չի կարող իրավական տեսանկյունից ընդունվել, բայց ԸԸՀ անդամները օրենքի մասին կարծես մոռացել էին:

Ուստի, ԿԸՀ անդամներին մնում էր միայն առաջարկել, որ ԸԸՀ-ն իր դիրքորոշումն արտահայտի հատուկ որոշմամբ: ԸԸՀ անդամ Մուշեղ Մանասյանը, որը ներկայացնում էր ՀՅԴ-ն, առաջարկեց որպես լրացուցիչ ցուցակ ներկայացվող թուղթն իբրեւ ընտրական փաստաթուղթ չընդունել: Այս առաջարկությունը երկար վեճերից հետո ի վերջո դրվեց քվեարկության, եւ դրան կողմ քվեարկեցին միայն հեղինակը, ՀՀԿ եւ ՄԱԿ անդամները, իսկ հինգ անդամները դեմ քվեարկեցին, մեկն էլ` ձեռնպահ: Այս դեպքում կողմ քվեարկողները փաստացի գիտակցաբար խախտեցին ԸՕ-ն եւ իրավական ուժ չունեցող թուղթը հիմք ընդունեցին:

Ի դեպ, բավական հետաքրքիր իրավիճակում հայտնվեց ԿԸՀ-ն: Փաստորեն, այն բանից հետո, երբ այս մարմնի ներկայացուցիչները իրենց գործընկերներին կտեղեկացնեն տեղի ունեցածի մասին, ԿԸՀ պարտավոր է դիրքորոշում արտահայտել: Ու որպեսզի ԿԸՀ-ն չդառնա ապօրինության մասնակից, այս մարմինը կարող է դիմել դատախազությանը` պահանջելով պատասխանատվության ենթարկել թիվ 41 ԸԸՀ այն 5 անդամներին, որոնք քվեարկել են հոգուտ օրենքի խախտմանը` կանխելով անճշտությունների աճը: Ինչեւէ, հաջորդ տեղամասի ստուգումը ի տարբերություն իր նախորդի բուռն կրքերի տեղիք չտվեց, այստեղ անճշտությունների թիվը կազմեց 1, այսպիսով՝ բոլոր երեք տեղամասերի ստուգման արդյունքում անճշտություների թիվը աճեց 10-ով, իսկ առջեւում դեռեւս ստուգման են սպասում եւս 20 տեղամասեր, չնայած, եթե ԸԸՀ-ն այս տեմպերով շարունակի, ապա ԸՕ-ով նախատեսված ժամկետում, որից մնացել է 3 օր, դրանց մի փոքր մասը միայն կստուգի` ասելով, որ մնացածը «չհասցրեց»:

Վահագն Հովակիմյան