Կոռուպցիայի դեմ պայքարի համար միջազգային կառույցներից դրամաշնորհ չենք վերցնելու. նախարար

ՀՀ կրթության եւ գիտության նախարարության եւ Ասիական զարգացման բանկի (ԱԶԲ) հայաստանյան գրասենյակի նախաձեռնությամբ այսօր կազմակերպվել է կրթության ոլորտի միջազգային գործընկեր կառույցների հետ հանդիպում, որին մասնակցել է նախարար Արայիկ Հարությունյանը: Ողջույնի խոսքում Ասիական զարգացման բանկի հայաստանյան գրասենյակի տնօրեն Շեյն Ռոզենտալը կարեւորել է հանդիպումը` ընդգծելով, որ Հայաստանում նոր օր է բացվել, եւ կրթության ոլորտում աշխատող միջազգային գործընկերները նպատակ ունեն համատեղ ուժերով գտնել ոլորտի զարգացման լավագույն ուղիները: Այս մասին հայտնում է ԿԳՆ-ի մամուլի ծառայությունը: 

Կրթության եւ գիտության նախարար Արայիկ Հարությունյանն իր ելույթում ներկայացրել է կրթության զարգացման առաջիկա տեսլականը` 5-10 տարիների կտրվածքով: «Կրթության եւ, ընդհանրապես, որեւէ առաջընթացի համար շատ կարեւոր է ունենալ երազանք: Այդ երազանքն էր, որ թույլ տվեց մեր երկրում շրջադարձային փոփոխություններ իրականացնել: Ես համոզված եմ` երբ կա երազանք, գործի կարեւոր կեսն արդեն արված է: Մենք առաջիկա 10-15 տարիներին կարող ենք ունենալ աշխարհի լավագույն կրթական համակարգերից մեկը: Դրա համար կան անհրաժեշտ բոլոր նախադրյալները. եւ’ կրթական ոլորտի մեր ավանդույթները, եւ’ Հայաստանի Հանրապետությունում  այսօր առկա ռեսուրսները թույլ են տալիս երազել եւ խոսել այդ մասին»,- նշել է նախարարը:

Արայիկ Հարությունյանն այս համատեքստում առանձնացրել է մի քանի կարեւոր սկզբունքային նպատակներ, որոնք պետք է դառնան կրթական արդյունք. «Օրինակ` ինչ վերջնարդյունք ենք ակնկալում հանրակրթության ոլորտում. դպրոցն ավարտող աշակերտը պետք լինի մտածող, վերլուծող, ազատ քաղաքացի: Մենք ժառանգել ենք խորհրդային կրթական համակարգը, որտեղ առավելապես ձեւավորվում էին կարծրատիպերով առաջնորդվող քաղաքացիներ: Խորհրդային ավանդույթի կարծրատիպերից էր նաեւ կրթության որակը կուտակված գիտելիքի մեխանիկական ծավալով գնահատելը, որը մեր համակարգի զարգացման խոչընդոտներից մեկն է:Մենք ուզում ենք ունենալ ազատ ուսուցիչ, որի խնդիրն է ոչ միայն գիտելիք փոխանցելը, այլեւ աշակերտին սովորեցնել` սովորել»,- նշել է ԿԳ նախարարը եւ հավելել, որ Կառավարության նոր ծրագրում կրթությունն առաջին հերթին դիտարկվում է իրավունք, որի իրացումը պետք է ապահովի պետությունը:

Կրթությունը պետք է հասանելի լինի բոլորին. սա հաջորդ կարեւոր սկզբունքն է. «Վերջերս Փարիզում կայացած Բոլոնիայի գործընթացի անդամ երկրների նախարարական գագաթաժողովում կրթության մատչելիության եւ հասանելիության հարցն ամրագրվել է ավարտական կոմյունիկեում: Կրթության հասանելիության խնդիրը բնորոշ է շատ երկրների. կրթությունը հասանելի է ոչ թե բոլորին, այլ որոշակի շերտերի, եւ սա գլոբալ խնդիր է: Հայաստանն այս առումով պետք է մի շարք քայլեր իրագործի ինչպես կարճաժամկետ, այնպես էլ միջնաժամկետ եւ երկարաժամկետ կտրվածքով»,- շեշտել է նախարարը:

Կարճաժամկետ կտրվածքով կրթության ոլորտի առաջնային խնդիրները, ըստ նախարարի, երկուսն են՚ համակարգի ապակուսակցականացում եւ կոռուպցիայի դեմ պայքար: «Դպրոցներում եւ բուհերում վերջին տարիներին ձեւավորվել է արատավոր ավանդույթ, երբ կուսակցական տարբեր պատկանելիություն ունեցող ղեկավարները ոլորտում առաջնորդվել են իրենց քաղաքական շահերով, որն առաջացրել է անառողջ միջավայր: Ինչ վերաբերում է կոռուպցիայի դեմ պայքարին. տարիներ շարունակ տարբեր կազմակերպություններ խոշոր վարկեր եւ դրամաշնորհներ են հատկացրել կոռուպցիայի դեմ պայքարի նպատակով: Ու չնայած այս առումով նկատելի արդյունքներ չեն եղել, սակայն մեր որոշ միջազգային գործընկերներ շարունակել են նման միջոցների տրամադրում, ինչը զարմանալի էր: Ես ուզում եմ ընդգծել, որ մենք կոռուպցիայի դեմ պայքարի համար որեւէ դրամաշնորհ որեւէ միջազգային կառույցից չենք վերցնելու, որովհետեւ գտնում ենք, որ կոռուպցիան վերացնելու  համար առաջին հերթին անհրաժեշտ է քաղաքական կամք, իսկ այդ կամքը նոր կառավարությունն ունի»,- շեշտել է նախարարը:

Միջնաժամկետ ծրագրերից Արայիկ Հարությունյանն առանձնացրել է Կրթության ազգային ինստիտուտի վերափոխումը, ուսուցիչների ատեստավորման եւ վերապատրաստման համակարգի արմատական բարեփոխումը, բոլոր համայնքներում նախադպրոցական կրթության համատարած հասանելիությունը, փոքր աշակերտական  համակազմ  ունեցող դպրոցների արդյունավետ կառավարման մոդելի ներդնումը, 12-ամյա կրթության համակարգի բովանդակային բարելավումը, մասնագիտական կրթության համակարգի եւ աշխատաշուկայի միջեւ արդյունավետ կապի ապահովումը:

Նախարարն ընդգծել է, որ նախորդ իշխանության կողմից որդեգրված փոքր դպրոցների օպտիմալացման մոդելն արդյունավետ չի եղել, հակառակը` կրթությունը դարձել է ավելի անհասանելի: Անդրադառնալով 12-ամյա կրթության  հետ կապված համատարած հանրային դժգոհություններին, նախարարն ընդգծել է, որ հանրությունը համոզմունք ունի, որ հանրակրթության համակարգում վերջին 3 տարիներին աշակերտները կրթություն չեն ստանում. «Պատճառն այն է, որ համակարգի ներդրմանը զուգահեռ պատշաճ մակարդակի ծրագրեր չմշակվեցին: Մեր խնդիրն է նոր բովանդակություն հաղորդել 12-ամյա կրթության համակարգին, որպեսզի համատարած դժգոհությունը փարատվի: Որպես մոտեցում շեշտում եմ, որ 12-ամյա համակարգի պահպանումը շատ կարեւոր է»,- ասել է Արայիկ Հարությունյանը:

Աշխատաշուկայի պահանջներին միտված մասնագետներ պատրաստելու խնդրին անդրադառնալով` նախարարը նշել է, որ բուհերում մասնագիտությունների ցանկի վերանայման լուրջ քայլերի անհրաժեշտություն կա: Այս համատեքստում կարեւոր է նաեւ միջին մասնագիտական որակյալ կրթության դերը. «Քոլեջում կամ ուսումնարանում սովորելով՚ կարելի է ավելի կարճ ճանապարհով մտնել աշխատաշուկա: Շատ դեպքերում մարդիկ  գերադասում են բուհ գնալ, որովհետեւ քոլեջն ու ուսումնարանը չեն ապահովում որակյալ կրթություն, սակայն սա չափազանց կարեւոր ոլորտ է»,- նշել է նախարարը:

Գիտության ոլորտի խնդիրներից պետական հատկացումների ծավալը երկրի Համախառն ներքին արդյունքի հետ հարաբերակցության տեսանկյունից ԿԳ նախարարը համարել է մտահոգիչ խնդիր. «Անշուշտ անհրաժեշտ է մեծացնել կրթության եւ գիտության ֆինանսավորումը: Սակայն բյուջեի նախնական ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ առկա ռեսուրսները ճիշտ եւ նպատակային բաշխման դեպքում եւս հնարավոր է բազմաթիվ հարցերի արդյունավետ լուծում տալ»,- նշել է Արայիկ Հարությունյանը:

Հանդիպման ընթացքում նախարարը պատասխանել է միջազգային կազմակերպությունների ներկայացուցիչների հարցերին, որոնք վերաբերել են դպրոցների կառավարման խորհուրդների նոր մոդելի ներդրմանը, բուհական համակարգի բարեփոխումներին, կառավարության նոր ծրագրի դրույթների եւ գործողությունների պլանի հստակեցմանը: Արայիկ Հարությունյանն ընդգծել է, որ ակնկալում է արդյունավետ համագործակցություն բոլոր կառույցների հետ, մասնավորապես՝ կարեւորելով աջակցությունը ինստիտուցիոնալ փոփոխությունների եւ կայուն արժեքների ստեղծման ուղղությամբ: