ԱՄՆ-ն թիրախավորում է ՀՀ-ում գործող իրանական «Մելլաթ» բանկը. ԿԲ-ն արձագանքում է

Հայաստանի Կենտրոնական բանկն արձագանքել է Իրանի դեմ ԱՄՆ սահմանած նոր պատժամիջոցների՝ ֆինանսական շուկային վերաբերող մտահոգություններին: Թեպետ ԱՄՆ-ի պատժամիջոցները վերաբերում են նաեւ ՀՀ-ում գործող իրանական «Մելլաթ» բանկի մասնաճյուղին, սակայն ԿԲ հայտարարության մեջ ավելի շատ ընդհանրական է եւ վերաբերում է ողջ բանկային համակարգին:

Բանկը, որի կապիտալը 2017 թ. դեկտեմբերի 31-ի դրությամբ կազմել է 34,246,637 հազ. դրամ, ակտիվները՝ 46,266,115 հազ. դրամ, պարտավորությունները՝ 12,019,478 հազ. դրամ հանդիսանում է Հայաստանի բանկերի միության անդամ: Այս ֆինանսական կառույցի բաժնետոմսերի 100%-ի միակ բաժնետերն է իրանական «Մելլաթ» բանկը:

«ՀՀ կենտրոնական բանկը սերտ համագործակցություն է ծավալում իր միջազգային գործընկերների հետ՝ ՀՀ ֆինանսական համակարգի կայունությանը սպառնացող առկա ու հնարավոր ռիսկերը ժամանակին հայտորոշելու եւ արդյունավետ կերպով կանխարգելելու նպատակով»,- այսպես է սկսվում ԿԲ-ի հայտարարությունը։

Նշվում է նաեւ, որ ՀՀ կենտրոնական բանկը եւ ՀՀ տարածքում գործող առեւտրային բանկերը քաջատեղյակ են սույն թվականի մայիսի 8-ին ԱՄՆ նախագահի հայտարարության համաձայն՝ օգոստոսի 6-ին եւ նոյեմբերի 5-ին Իրանի Իսլամական Հանրապետության նկատմամբ Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների կողմից կիրառվող պատժամիջոցների ամբողջ ծավալով վերականգնման հանգամանքին, եւ իրենց ընթացիկ գործունեությունը պլանավորելիս հաշվի են առնում դրանից բխող հնարավոր հետեւանքները։

Նոյեմբերի 5-ից ուժի մեջ են մտել Իրանի դեմ ԱՄՆ կոշտ պատժամիջոցները, որոնք չեղարկվել էին 2015 թ.-ին Իրանի ու Մեծ վեցնյակի միջեւ միջուկային գործարքի կնքումից հետո։ Դրանք վերաբերվելու են Էներգետիկայի եւ բանկային ոլորտներին, որոնք սերտորեն առնչվում են հայ-իրանական համագործակցության օրակարգին։ Արգելափակվելու են Իրանի կառավարության, իրանական էներգետիկ ընկերությունների՝ Iranian Oil Company-ի եւ Naftiran Intertrade Company-ի, ինչպես նաեւ՝ Իրանի Կենտրոնական բանկի հետ կապված բոլոր անձանց եւ ընկերությունների ակտիվները: Իրանի դեմ պատժամիջոցները կներառեն ավելի քան 600 ընկերությունների եւ ֆիզիկական անձանց, կտրուկ կսահմանափակվի նավթի արտահանումը:

Դեռեւս պարզ չէ, թե ինչպես կանդրադառնան Իրանի դեմ նոր պատժամիջոցները հայ-իրանական հարաբերությունների, հատկապես՝ առեւտրա-տնտեսական կապերի վրա։ Հայտնի է, որ 2017 թ-ին Հայաստան-Իրան առեւտրի ծավալը կազմել է 263,5 մլն դոլար։

Միեւնույն ժամանակ փորձագետների գնահատմամբ, Իրանի դեմ նոր պատժամիջոցները կարող են նաեւ բացասաբար ազդել Իրան-ԵԱՏՄ վերջերս կնքված Ազատ առեւտրի գոտու համաձայնագրի վրա։ Այս հարցերը, մասնավորապես՝ ՀՀ իշխանությունների հետ քննարկվել են վերջերս Երեւան այցելած ԱՄՆ նախագահի՝ ազգային անվտանգության հարցերով խորհրդական Ջոն Բոլթոնի հանդիպումների ժամանակ։

Հատկանշական է, «Մելլաթ» բանկը, որի մասին ընդգծված կերպով չի հիշատակվում ԿԲ հայտարարության մեջ, ՀՀ ֆինանսական դաշտի լիարժեք խաղացող է: Վարկեր է տրամադրում, գործարքներ կատարում, ավանդներ ներգրավում: Մինչ օրս, ինչպես նշում են փորձագետները, այն նաեւ հանդիսացել է իրանական ներդրումների ներգրավման խողովակ: Պարզ է, որ ԱՄՆ նոր պատժամիջոցների ֆոնին, այս բանկի միջոցով հայ-իրանական համատեղ գործարքների կատարման հնարավորությունները խիստ սահմանափակվում են:

Այժմ, ինչպես նշում է ԿԲ-ն, կիրառվում են կանխարգելիչ միջոցառումներ: «ՀՀ ֆինանսական համակարգի մասնակիցները դեռեւս մինչեւ 2016 թվականի հունվարի 16-ին Վեցյակի (Մեծ Բրիտանիա, Ֆրանսիա, Գերմանիա, Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ, Ռուսաստանի Դաշնություն, Չինաստան) կողմից Գործողությունների համատեղ համապարփակ ծրագրի հաստատվելը ներդրել են, իսկ այդ ծրագրից ընթացիկ տարվա մայիսի 8-ին Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների դուրս գալուց հետո էլ շարունակում են կիրառել կանխարգելիչ միջոցառումների ամբողջական համակարգ»,- ասված է հայտարարության մեջ։

ԿԲ-ն ճիշտ է՝ մի կողմից չի խոսում իրանական բանկի դեմ սահմանված պատժամիջոցների մասին, սակայն ուղղակիորեն վստահեցնում է ԱՄՆ-ին, որ ձեռնարկվում են բոլոր միջոցառումները՝ իրանական ֆինանսական համակարգի հետ կապված ամերիկյան մտահոգությունների չեզոքացման համար:

«Նշված համակարգը ՀՀ ֆինանսական հաստատություններին թույլ է տալիս զերծ մնալ փողերի լվացման, ահաբեկչության ֆինանսավորման, զանգվածային զենքի տարածման ֆինանսավորմանը որեւէ կերպ առնչվող գործառնություններից՝ լիովին ապահովելով դրանց մասով միջազգային կազմակերպությունների, մասնավորապես՝ Միացյալ ազգերի կազմակերպության անվտանգության խորհրդի որոշումներով նախատեսված սահմանափակումների եւ արգելքների պատշաճ իրագործումը»,- նշում են Կենտրոնական բանկում։

ՀՀ կենտրոնական բանկը հաղորդագրության վերջում վստահեցնում է, որ սերտ համագործակցություն է ծավալում իր միջազգային գործընկերների հետ՝ ՀՀ ֆինանսական համակարգի կայունությանը սպառնացող առկա ու հնարավոր ռիսկերը ժամանակին հայտորոշելու եւ արդյունավետ կերպով կանխարգելելու նպատակով։