Հանրաքվեից առաջ. Րաֆֆի Հովհաննիսյանի ուղերձը ժողովրդին

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2005 թվականի նոյեմբերի 22-ի համարում

Սիրելի՛ հայրենակիցներ. հաշվված օրեր են մնացել մինչեւ սահմանադրական փոփոխությունների հայտարարված հանրաքվեն: Մեր փոքր երկրի օրեցօր նոսրացող ազգաբնակչությունը վերստին պառակտված է իշխանության կողմից հրամցված երկընտրանքով. «այո՞», թե՞ «ոչ», «կո՞ղմ», թե՞ «դեմ»:

Ե՛ւ բովանդակային, ե՛ւ ընթացակարգային որեւէ քննադատության չդիմացող այս նախագծով, որը պարտադրվում է մեզ, ջանք չի խնայվում ամրագրել գործող վարչախմբի «ձեռքբերումներն» ու «հեռահար նպատակները»: Դրանք են`

- պայմաններ ստեղծել պահպանելու ու հերթով իրար փոխանցելու յուրացված իշխանությունը` նվազեցնելով երկրի ապագայի համար իրենց պատասխանատվությունը եւ երաշխավորելով սեփական անձեռնմխելիությունը.

- ամրագրել բոլորիցս խլված, բայց համազգային ժառանգություն հանդիսացող հարստության տնտեսական բռնազավթումը, իրենց կամ հավատարիմ մերձավորներին արտոնած մենաշնորհները, մեր սեփականությունն այլեւս «սահմանադրորեն» օտարելու եւ այլ իրավունքներ.

- կորցնելով Հայաստանի հասարակության կողմից երբեւէ ընդունվելու, առավել եւս` արդա՛ր ընտրվելու հույսը` հիմքեր ստեղծել երկքաղաքացիության ինստիտուտն այլասերելու միջոցով ապօրինությունները շարունակել հայկական սփյուռքում.

- մեզ բոլորիս ներկայացնել որպես հակաժողովրդավար մտածողության կրողներ եւ կարելույն չափ հաճոյանալ քաղաքակիրթ աշխարհին` փորձելով ապացուցել, որ իրենք իբր այլընտրանք չունեցող «եվրոպացիներ» են.

- միջազգային հանրությանը պատճառաբանել, թե գործող Սահմանադրությունն է, որ խանգարում է 2006-ին ստորագրել ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման  պայմանագիր, եւ սահմանադրական բարեփոխումների ծխածածկույթի ներքո խույս տալ ոչ միայն իրենց համակած «գունավոր սարսափից», այլեւ հայ հասարակությանն իսպառ «գունազրկող» ընդվզումից:

Իսկական զավեշտ է, որ անօրինականությունը  կենսաոճ դարձրած անսահմանափակ թալանի միջոցով հարստացող իշխանախումբը Սահմանադրության, օրենքների պաշտպան ու ջատագով է ձեւանում: Գողերին, մարդասպաններին ու կաշառակերներին աջակցող եւ նրանց աջակցությունը վայելող վարչակարգը որոշել է Սահմանադրության «կոսմետիկ եվրոռեմոնտով» նախշազարդել իր ապարանքը ժողովրդից բաժանող ճաղերը, որպեսզի անխռով ու բարեհաջող շարունակի ընտրակեղծիքների հաջորդ արարը, ոտնահարի մարդկանց իրավունքները, հեռուստալոտոյի վերածի ճակատագրական կարեւորություն ունեցող Սահմանադրությունը: Արդեն կաշառել են իրենց ձայնն ու խիղճը վաճառող սպասարկուներին, որոնք  անազատ որոշ հեռուստաալիքներով վանկարկում են. «Արդա՛ր ա, Արդա՛ր ա...»

Ժողովուրդն ի վերջո պիտի հավատա միայն իրեն: Քաղաքի կենտրոնում օրը ցերեկով կամ գիշերը գաղտագողի մարդկանց տներից զրկող, մեր զավակներին բանակում հաշմող-սպանող, խաղաղ տարիներին մեկ միլիոնից առավել համաքաղաքացիների արտագաղթի պատճառ դարձած վարչակարգը եթե ոտնահարում է այսօրվա չգործող Սահմանադրությունը, ոտնահարելու է նաեւ փոփոխվածը: Վերեւների «անդուլ ջանքերով» այսօր հասարակությունը տրոհվել է երկու անհավասար մասի` մի կողմում քրեական օրենքներով առաջնորդվող ու հարստացող անկշտում փոքրամասնությունն է, մյուս կողմում`  այդ համակարգը մերժող ու համակարգից մերժված մեծամասնությունը: Հենց այս մեծամասնությանն էլ հերթական հնարավորությունն է այսօր ընձեռված դնելու Հայաստանում քաղաքացիական հասարակության տաճարի հիմքը:

Մեր քաղաքացիական դիրքորոշումն է ամենից շատը սարսափեցնում իշխանակարգին, որն ուժ ու փող չի խնայում` պառակտելու եւ ապակողմնորոշելու մարդկանց՝ ջանալով թույլ չտալ նրանց երբեւէ քաղաքացի դառնալ: Ինձ տաս տարի շարունակ մերժում էին ՀՀ քաղաքացու կարգավիճակի շնորհումը: Եվ չնայած բոլորիս ձեւական անձնագրային քաղաքացիությանը, մենք կանգնած ենք այն վերջնականապես ու բովանդակաբար ձեռք բերելու հրամայականի առջեւ: Վստահ եմ` մենք այդ նվիրական կոչումը նվաճելու ենք մեր կամքով, իմաստնությամբ, ուժով ու պայքարով:

Ցանկացած բռնապետություն ամենամեծ վտանգը տեսնում է հասուն քաղաքացիական հասարակության մեջ: Հենց այդ երանելի հասարակությունը պետք է վերականգնենք այսօր՝ ըստ էության մերժելով ոչ թե Սահմանադրությունը` իր տարատեսակ փոփոխություններով, այլ մեր անունից ու մեր փոխարեն որոշումներ ընդունելու` իշխող վարչախմբի գործելաոճը:

Մենք «ոչ» ենք ասում կեղծիքներին ու բռնապետությանը, որն ընդամենը շաբաթներ առաջ վախի, ծեծուջարդի, կաշառքների, սպառնալիքների, առեւանգումների, անգամ սպանությունների միջոցով անցկացրեց իրեն հարմար տեղական ընտրություններ, որոնք ժողովրդի դիպուկ բնորոշմամբ` ոչ թե «տեղական» էին, այլ «ցեղական»: Մենք մերժում ենք հինավուրց ու հպարտ ժողովուրդը ցեղախմբի մակարդակի իջեցնող իշխանավորներին:

Մենք ժխտում ենք աշխատավոր խավին գործազուրկ ու ծախու լյումպենների վերածել փորձող, արհմիությունները ցրող, եզակի մասնագետներից բաղկացած կոլեկտիվները լուծարող վարչակարգը, որն ազգին պախարակող միջոցներով ձգտում է բաժանել ու տիրել, ստորադասել հասարակությունը` այն դարձնելով սոսկ հանապազօրյա հաց վաստակելու խնդրով մտահոգ, անտարբեր ու հնազանդ մի տձեւ զանգված, որի հետ կարելի է անել ինչ ասես եւ վարվել` ինչպես կամենաս: Այսպես կոչված` «սահմանադրական բարեփոխումները» կարեւոր փորձաքար են ինքներս մեզ, նաեւ մեր ընդդիմախոսներին համոզելու, որ մենք իրավատեր ժողովո՛ւրդ ենք, ա՛զգ ենք, քաղաքացի՛ ենք: Այսօր ես դիմում եմ Հայաստանի Հանրապետության բոլոր քաղաքացիներին` անկախ նրանց քաղաքական, կուսակցական, կրոնական, ազգային պատկանելությունից:

Մենք հասարակություն ենք բոլորով միասին, մենք քաղաքացիների՛ հասարակություն ենք, քաղաքացիակա՛ն ամբողջություն ենք: Աշխարհի իրական սահմանադրությունները խարսխվում են մեկ ընդհանուր եւ անխախտ գաղափարի վրա` ժողովուրդն է իրավասու Սահմանադրություն ընդունել կամ փոփոխել, այն էլ` ընդգրկուն, բազմակողմանի, համաժողովրդական քննարկումից հետո: Մենք թույլ չենք տա, որ բռնություններով, կեղծիքներով, հաշվեհարդարներով իշխանություն ձեռք բերած պարագլուխները գողանան մեր ձայներն ու շարունակեն մեր Հայրենիքի, մեր խղճի կողոպուտը: Չմասնակցելով առաջիկա քաղաքական բեմականացմանը` մենք վճռում ենք այս կեղծ քվեով իրենց որոնած հանրային համաներումը չտալ: Սա քաղաքացիական անհնազանդության, նույնն է` համաձայնության կոչ է, մեր խաղաղ, բռնազերծ, համերաշխ պայքարի առաջին, բայց ոչ վերջին եղանակը:

Նոյեմբերի 25-ի կեսօրից սկսած` Օպերայի հրապարակում, որը դարձյալ վերածելու ենք Ազատության ասպարեզի, ծանուցում եմ ու հրավիրում ՀՀ քաղաքացիներին` մասնակցելու քաղաքացիական ժողովի նախաձեռնությանը, որի հերթափոխը կդառնա նոյեմբերի 27-ը` լիազոր ազգահավաքի օրը: Իսկ դրանից հետո, ինչպես խոստացել ենք, ձեզ հետ միասին դարբնելու ենք Հայաստանին եւ նրա ժողովրդին վայել նոր Սահմանադրություն` տոգորված քաղաքացու իրական իշխանության, ազգի շահի, պետության ինքնիշխանության, մարդու իրավունքների ու ազատությունների լուսավոր գաղափարների` մեր երկրի եւ երեխաների արժանապատիվ կյանքի հեռանկարով: