Հանելուկ. ո՛չ ազատ, ո՛չ էլ արդար

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2005 թվականի նոյեմբերի 29-ի համարում

Հանրաքվեի քարոզչության ողջ ընթացքում «այո»-ականների միակ գործառույթն այն էր, որ կողքից նայողը տպավորություն ստանա, թե «այո»-ն ակտիվորեն քարոզվում է: Իհարկե, «Այո»-ի շտաբում պետք է լինեն տաժանակիր աշխատանքից հոգնած դեմքեր, որոնք, անընդհատ «օֆ-օֆ» ասելով, ման գան ու ցույց տան, թե «էս մի ամիսը տանջվեցինք-մեռանք»: Այս ամենը շտաբում ապահովված է: Եւ շտաբն էլ աշխատանքի պատրանքը պահպանելու համար պարբերաբար պետք է ասուլիսներ հրավիրի, եւ երեկ շտաբի ղեկավար Մհեր Շահգելդյանը հրավիրեց այդպիսի ասուլիս: «Համակարգող խորհուրդը շարունակում է աշխատել, մենք կկարողանանք այս երկու օրերի ընթացքում ամբողջական գործընթացի վերլուծության վերաբերյալ, մոտեցումների վերաբերյալ մեր կարծիքներն արտահայտել»,- ահա այսպիսի ընդամենը մեկ բովանդակալից նախադասության մեջ պրն Շահգելդյանը կարողացավ ամփոփել ասուլիս հրավիրելու ամբողջ իմաստը:

Ուշագրավն այն է, որ առ այսօր որեւէ մեկը պաշտոնապես չի հայտարարել, որ «նոյեմբերի 27-ին Հայաստանում տեղի է ունեցել ազատ, արդար եւ թափանցիկ քվեարկություն»: Շատերն ակնկալում էին, որ այս արտահայտությունը կհնչի հենց այդ ասուլիսի ժամանակ: Դրա բոլոր հիմքերը կան` պաշտոնապես հայտարարվել է, որ Հայաստանի 1922 ընտրատեղամասերից եւ ոչ մեկից որեւէ դիմում-բողոք չի ստացվել, ըստ նույն պաշտոնական տվյալների՝ մի 65% մասնակցություն է ապահովվել, որի մի 95%-ն էլ «այո» է քվեարկել: Ուրեմն ո՞րն է խնդիրը, ինչո՞ւ «Այո»-ի շտաբը «օֆ-օֆ»-ի արանքում չի արտասանում այդ կախարդական նախադասությունը: Ասում են ամեն ինչ: Օրինակ՝ Շահգելդյանը ասում է, որ եղել է բարձր ակտիվություն, մասնակցությունը եղել է բավարար:

«Պարոն Շահգելդյան, կարո՞ղ եք արտասանել հետեւյալ նախադասությունը` քվեարկությունը անցել է ազատ, արդար եւ թափանցիկ»,- ճարահատված դիմեցինք «Այո»-ի շտաբի համակարգողին: «Ես արդեն ասացի իմ կարծիքը եւ կարծում եմ, որ ձեր բառերը կրկնելը ինձ համար նպատակ եւ խնդիր չէ»,- ասում է Շահգելդյանը: Այսինքն՝ քվեարկությունն անցել է ազատ, արդար եւ թափանցի՞կ, թե՞ ոչ: «Ես կարծում եմ, որ ձեր հարցին պատասխանեցի»,- հայտարարեց պրն Շահգելդյանը: Մի խոսքով, հույսերը, թե Մ.Շահգելդյանը կարտասանի այդ մոգական նախադասությունը, չարդարացան: Իսկ Տիգրան Թորոսյանը, որը ասուլիսից հետո եկավ շտաբ մասնակցելու շտաբի նիստին, կհայտարարի՞, որ քվեարկությունը անցավ ազատ արդար եւ թափանցիկ:

«Ես կարծում եմ, Հայաստանում անթերի ընտրություն հնարավոր չէր, որ լիներ: Բայց մեկ բան ակնհայտ է, որ հրապարակված թվերը ցույց են տալիս, որ խախտումների, թերությունների ամենամանրակրկիտ հաշվի առնելու դեպքում անգամ որեւէ ձեւով հանրաքվեի արդյունքները չեն կարող կասկածի տակ դրվել»,- մեր հարցին ի պատասխան ասում է պրն Թորոսյանը: Բայց խնդիրը այն չէ` արդյունքները կարելի՞ է կասկածի տակ դնել, թե՞ ոչ, այլ այն, թե քվեարկությունը ինչպես է անցել` ազատ, արդար եւ թափանցի՞կ: «Բացարձակապես միջազգային չափանիշներին համապատասխան այսօր հնարավոր չէր ընտրություն անցկացնել Հայաստանում»,- թեման հետեւողականորեն շրջանցեց պրն Թորոսյանը:

Այսինքն՝ ԱԺ փոխխոսնակը եւս չի կարողանում արտասանել այդ նախադասությունը: Գուցե դրան խանգարում է պրն Թորոսյանի այն նկատառումը, թե ինչ-որ խախտումներ են եղել: Թե որտեղից ԱԺ փոխխոսնակին տվյալներ խախտումների մասին, երբ որեւէ բողոք որեւէ ընտրատեղամասից չի ստացվել, այդպես էլ մնաց անհայտ: Բայց պատկերացնենք, որ իշխանություններն ունեն տեղեկություններ խախտումների մասին: Ուրեմն ի՞նչ է սպասվում մեղավորներին: Այն նույն բանը, ինչ ընտրակեղծիքների մեղավորների հետ կատարվեց 2003-ի ընտրությունների ժամանա՞կ, երբ որեւէ մեկը չպատժվեց: «Դուք հիանալի գիտեք, որ ես միշտ էլ կողմնակից եմ ցանկացած օրենքի խախտման մեղավորներին պատժելուն: Միշտ` ե՛ւ երեկ, ե՛ւ այսօր, ե՛ւ վաղը, ե՛ւ ընդհանրապես»,- չափազանց վճռական տոնով հայտարարեց պրն Թորոսյանը:

Բայց չէ՞ որ պրն Թորոսյանը բարձրաստիճան իշխանավոր է, նրա կուսակցությունը ամենաշատ տեղերն է զբաղեցնում խորհրդարանում: Ուրեմն ինչո՞ւ Հայաստանում ընտրակեղծարարները երբեք չեն պատժվում: «Ես կարծում եմ, որ դուք լավ գիտեք, որ ես դատավոր չեմ, ոչ էլ դատախազության ներկայացուցիչ»,- իր համեստ դերը իշխանության մեջ հստակեցրեց պրն Թորոսյանը: Ի՞նչ է ստացվում: Տեղի է ունեցել հանրաքվե: Դատելով ԿԸՀ-ի պաշտոնական տվյալներից՝ բնակչությունը խանդավառությամբ գնացել է ընտրատեղամասեր ու աննկարագրելի հերթերի պայմաններում քվեարկել: Որեւէ ընտրատեղամասից որեւէ բողոք չի ստացվել: Պաշտոնական որեւէ փաստաթուղթ գոնե մեկ խախտման մասին իսպառ բացակայում է: Բայց «Այո»-ի շտաբի ամենաբարձրաստաճան ներկայացուցիչները կտրականապես հրաժարվում են հայտարարել, որ քվեարկությունը եղել է ազատ, արդար եւ թափանցիկ: Հանելուկ է, չէ՞: 

Հայկ Գեւորգյան