ՀՀ գլխավոր դատախազ Արթուր Դավթյանն այցելել է ՀՀ Տավուշի մարզի դատախազություն

ՀՀ գլխավոր դատախազ Արթուր Դավթյանն այցելել է ՀՀ Տավուշի մարզի դատախազություն՝ տեղում ամփոփելու 2018թ. ընթացքում մարզի դատախազության գործունեության արդյունքները: Այդ նպատակով անցկացված խորհրդակցությանը, որին մասնակցել են նաեւ Տավուշի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանի նախագահը, իրավապահ մյուս բոլոր մարմինների մարզային ստորաբաժանումների ղեկավարները, ՀՀ Տավուշի մարզպետի պաշտոնակատարը եւ ՀՀ բնապահպանության եւ ընդերքի տեսչական մարմնի ներկայացուցիչը, քննարկվել եւ վերլուծվել են մարզի տարածքում հանցավորության ընդհանուր վիճակը եւ դինամիկան, հանցագործությունների դեմ պայքարում իրավապահ մարմինների գործակցության արդյունավետությունը:

ՀՀ Տավուշի մարզի դատախազ Վիկտոր Գրիգորյանը ներկայացրել է արձանագրված հանցագործությունների դեպքերով իրականացված հետաքննության եւ նախաքննության օրինականության նկատմամբ դատախազական հսկողության, պետական շահերի, մեղադրանքի պաշտպանության եւ դատախազությանը վերապահված մյուս լիազորությունների իրականացման հիմնական ցուցանիշներն ու առկա խնդիրները:

2018 թվականի ընթացքում Տավուշի մարզում գրանցվել է հանցագործության 933 դեպք՝ նախորդ տարվա նույն ժամանակաշրջանի 679-ի դիմաց: Այսինքն հանցագործությունների քանակն աճել է 254 դեպքով կամ 37.4%-ով: Նման ցուցանիշի վրա ազդել են հատկապես ծանր եւ միջին ծանրության հանցագործությունների առավել զգալի աճը: Հանցավորության ընդհանուր կառուցվածքում ավելացել են հատկապես սեփականության դեմ ուղղված, ինչպես նաեւ բացահայտված կոռուպցիոն հանցագործությունների թիվը, նվազել է հասարակական անվտանգության կարգի, տնտեսական գործունեության դեմ ուղղված հանցագործությունների քանակը:

Ինչպես ողջ հանրապետությունում, 2017թ. համեմատ մարզում նվազել է նաեւ սպանության դեպքերը:

Ընդհանուր առմամբ 2018թ. ընթացքում հարուցված քրեական գործերով եւ նախապատրաստված նյութերով բացահայտվել է հանցագործության հետեւանքով պետությանը պատճառված 430 767 128 ՀՀ դրամի չափով վնաս, որից վերականգնվել է 19 703 682 դրամը: Համեմատության համար նշենք, որ 2017թ. բացահայտված՝ հանցագործություններով պետությանը պատճառված վնասը կազմել էր 10.725.177 ՀՀ դրամ, կամ 43 անգամ ավելի քիչ:

2018թ. ընթացքում արձանագրվել է հանցագործությունների բացահայտման ցուցանիշի նվազում՝ մոտ 20 տոկոսով:

Բացահայտման տեսանկյունից շահեկանորեն առանձացել է հատկապես կոռուպցիայի դեմ պայքարի ոլորտը: 2018թ. ընթացքում Տավուշի մարզում արձանագրվել է կոռուպցիոն բնույթի հանցագործությունների 82 դեպք, նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի 13 դեպքի դիմաց, այսինքն այս ոլորտում բացահայման դեպքերը 2017թ. համեմատությամբ ավելացել են մոտ 6.5 անգամ: Մասնավորապես՝ արձանագրվել է պաշտոնեական դիրքն օգտագործելու եղանակով յուրացման կամ վատնման 41 դեպք (2017-ին՝-4), պաշտոնեական լիազորությունները չարաշահելու, անցնելու 20 դեպք (5), պաշտոնատար անձ չհանդիսացող հանրային ծառայողի կողմից ապօրինի վարձատրություն ստանալու 11 դեպք (0), պաշտոնեական կեղծիքի 8 դեպք (2)եւ այլն: 

Նման ցուցանիշները մեծապես պայմանավորվել են առանձին ոլորտներում, մասնավորապես նախորդող տարիներին գյուղացիներին սերմացու ցորենի եւ պարարտանյութի մատակարարման պետական ծրագրերի իրականացման, անապահով ընտանիքներին պետության կողմից սոցիալական նպաստների տրամադրման գործընթացներում տեւականորեն գործած սխեմատիկ կոռուպցիոն մեխանիզմների եւ դրանցում ներգրավված անձանց շրջանակների բացահահայտման ուղղությամբ, ՀՀ գլխավոր դատախազի կողմից նախորդ տարվա ընթացքում տրված հանձնարարությունների հիման վրա, ողջ հանրապետության տարածքում սկսված ուսումնասիրությունների արդյունքում:

Խորհրդակցության ընթացքում անդրադառնալով մարզի տարածքում հանցավորության ընդհանուր շարժընթացին՝ ՀՀ գլխավոր դատախազ Արթուր Դավթյանը մտահոգիչ է համարել հատկապես հանցագործությունների աճի ֆոնին դրանց բացահայտման ցուցանիշի որոշակի անկումը՝ կարեւորելով հանցագործությունների կանխման եւ նախականխման ուղղությամբ առավել համակարգված պրոֆիլակտիկ աշխատանքների իրականացումը: ՀՀ գլխավոր դատախազն առավել խնդրահարույց է գնահատել հատկապես բնակարանային գողությունների դեպքերի աճի միտումը եւ դրանց բացահայտման ցածր արդյունքները՝ նշելով, որ այս հանցատեսակի նկատմամբ պայքարը, հանցագործներին քրեական պատասխանատվության ենթարկելու ապահովումը պետք է դառնա ողջ իրավապահ համակարգի հիմնական առաջնահերթություններից մեկը 2019թ. ընթացքում: 

ՀՀ գլխավոր դատախազն անհրաժեշտ է համարել ոչ միայն չթուլացնել կոռուպցիայի դեմ քրեաիրավական պայքարը, այլ նաեւ օպերատիվ-հետախուզական գործողություններն ակտիվացնել հատկապես տարածքային զարգացմանն ուղղված պետական այլ ծրագրերի իրականացման, այլ ոլորտներում հանրությանը մատուցվող ծառայություններում հնարավոր նմանատիպ կոռուպցիոն սխեմաների առկայությունն ստուգելու եւ բացահայտելու ուղղությամբ:

Արթուր Դավթյանը թեեւ դրական է գնահատել նաեւ Տավուշի մարզում ապօրինի անտառահատումների դեմ տարվող համակողմանի պայքարի արդյունքները, որոնք քրեաիրավական ոլորտում դրսեւորվել են աննախադեպ թվով քրեական գործերով, քրեական հետապնդման ենթարկվող անձանց քանակով, սակայն նշել է, որ առկա արդյունքները չեն կարող լիարժեք գոհացուցիչ լինել:

Մարզի դատախազության դատախազներին նա հանձնարարել է գործադրել դատախազական ներգործության բոլոր միջոցները՝ ապօրինի անտառահատման դեպքերով քննվող քրեական գործերով քննության առարկա դարձնելու նման հանցագործությունները անտառների պահպանության գործառույթներով օժտված պաշտոնատար անձանց, իրավապահ մարմինների՝ անտառներից փայտանյութի տեղափոխման ուղիների նկատմամբ հսկողություն համար պատասխանատու ծառայողների հանցակցությամբ կատարված լինելու հնարավորությունը, ինչպես նաեւ նախաձեռնություն ցուցաբերել պետությանը պատճառված վնասի վերականգնման նպատակով քաղաքացիական հայցերի, վարչական տուգանքների ապահովման ուղղությամբ: 

Դրված առաջնահերթությունների իրականացման առումով ՀՀ գլխավոր դատախազը արդյունավետության նախապայման է համարել մարզի իրավապահ բոլոր օղակների՝ համակարգված, փոխգործակցված աշխատանքը:

Խորհրդակցության ընթացքում Արթուր Դավթյանը, ելնելով ներկայացված 2018թ. ցուցանիշներից, տվել է մարզի դատախազության արդյունավետության բարձրացմանն ուղղված կոնկրետ հանձնարարություններ: