Արդյո՞ք «ճամփեն պիտի չիմանա, թե ուր կերթամ ես»

14/03/2019 schedule15:02

Դովլաթովի հոդվածներն այնքան պոպուլյար չդարձան, որքան «Կոմպրոմիս» գրական շարքը, որտեղ հեղինակը պատմում էր հոդվածներում ու հարցազրույցներում տեղ չգտած դիպվածները, ռեպլիկները, զրույցները, մարդկանց վարքագիծը: Եվ իրոք, հիմնականում ամենահետաքրքիրն այն է, ինչն այդպես էլ տեղ չի գտնում լրագրողական նյութում: Եվ հարցն այն չէ, թե լրագրողը չի տարբերում կարևորն ու անկարևորը: Տարբեր հանգամանքներով պայմանավորված` այդ ուշագրավ, կարևոր ու որոշիչ մանրամասները չեն գրվում լրագրության մեջ` լավագույն դեպքում պահվելով գրականության, իսկ հիմնականում` մասնագիտական նեղ շրջանակներում` փակ զրույցների համար:

Լրագրողական տասնամյակն անցած իմ գործունեության ընթացքում ոչ մի անգամ գրական հարուստ նյութ հավաքելու այսպիսի առիթ չի եղել, որքան եռամսյա «Երջանկության» նախագիծը` սկսած նրան ծնունդ տալու գաղափարի պատմությամբ, վերջացրած` ընթացքով:

Պատկերացրեք` հետհեղափոխական Հայաստան: Եռացող կրքեր: Սրված ամբիցիաներ: Քաղաքական, սոցիալական, հասարակական լրջագույն փոփոխություններ և լարումներ: Եվ հանկարծ հայտնվում է մեկը, թե եկել եմ, որ խոսենք երջանկությունից: Ի~նչ անհեթեթ առաջարկ: Պատկերացնու՞մ եք մարդկանց արձագանքը: Դուք, հավանաբար, կարդացել եք այդ զրույցներից որոշները: Սակայն չգիտեք, թե քանի-քանիսը հրաժարվեցին խոսել երջանկությունից ամենատարբեր պատճառներով: Եթե բոլոր մարդկանց հարցնենք, թե ուզու՞մ եք արդյոք, որպեսզի դուք լինեք երջանիկ, և ձեր երկիրը լինի երջանիկ, ինչպես և այնտեղ ապրող մարդիկ լինեն երջանիկ: Հավատու՞մ եք, թե որևէ մեկը կասի, թե ինքը չի ուզում լինել երջանիկ և կամ էլ չի ուզում իր երկիրը տեսնել երջանիկ` բառի իր հասկացած-պատկերացրած իմաստով: Եվ ո՞րն է իր ապրելու, աշխատելու, ստեղծելու, պայքարելու իմաստն ու նպատակը, եթե ոչ երջանկությունը` վերջին հաշվով: Բայց խոսել դրա մասին, փորձել ձևակերպել երջանկություն ասվածը, անցանկալի, անհետաքրքիր, անհեռանկարային զբաղմունք է: Ստացվում է` մարդիկ կռվում են, պայքարում են, աշխատում են մի բանի համար, որի վերջնական ձևակերպման համար չկա ժամանակ, չկա հավես, չկա ցանկություն և վերջապես չկա պատկերացում, թե ինչու՞, ինչի՞ համար: Սա, իրոք, պարադոքս է: Եվ սա է հենց կյանքը:

Իրականում, անձնական երջանկության մասին խոսելը հանաք բան չէ: Դա նույնն է, թե քեզ մոտենան և ասեն` բացիր սիրտդ ու կյանքդ իմ առջև, եղիր մաքսիմալ անկեղծ: Ինչու՞ այս կոշտ և արագ կյանքում մարդը պիտի ցատկի քաղաքական-հասարակական-մշակութային հազարումի հարցերի գլխից, որ կարոտ են իր իսկ հեղինակավոր մեկնաբանությանն ու քննադատությանը, և խոսի իր սրտի ցանկության մասին` թեկուզ նախևառաջ ինքն իր համար հստակեցնելով, թե, վերջապես, ինչ է ուզում ինքը:

Երջանկության բանախոսների մեծ մասն այդպես էլ չի պատմել մի դրվագ, մի պատկեր, որ ասոցացվում է երջանկության հետ` միևնույն ժամանակ նշելով, թե խուսափում են ընդհանրական ձևակերպումներից, սակայն, ըստ էության, հիմնականում ներկայացնելով հենց ընդհանրական մտքեր երջանկության մասին: Բոլորն ունեն որոշակի մոդելներ ու պատկերացումներ երջանկության մասին, բայց դժվարանում կամ պարզապես չեն ուզում պատմել, թե երբ էին իրենք երջանիկ իրենց անձնական կյանքում:

Եվ այդ ընդհանրական մտքերում գերիշխող էր տեսակետը, թե երջանկության պահն ապրելուց հետո են գիտակցել, որ այն ժամանակ երջանիկ էին, և հազվադեպ է պատահել, երբ գիտակցել են երջանիկ լինելու վայրկյանը: Իհարկե, դժվար է գիտակցել մի բան, որը, ըստ էության, չես փնտրում, որին չես սպասում, որին բովանդակություն չես հաղորդում, չես ձևակերպում, որովհետև, գուցե, ընդունված է մտածել, թե երջանկությունը միֆ է, ակնթարթ է, անհավատարիմ է, այսօր կա` վաղը չկա և վերջապես, մի տեսակ, ընդունված չէ երջանիկ լինել, ինչպես նաև խոսել այդ մասին: Երջանիկ լինելը, պարզվում է, հետաքրքիր չէ: Երջանկության մասին խոսելը` բարդ: Իսկ երջանկության մասին գրելը` ոչ կոմերցիոն զբաղմունք:

Մարինա Բաղդագյուլյան

Տպել
2026 դիտում

Անդադար աշխատել եմ՝ հասնելու նրան, որ պարոն Ալիևի հանդեպ գործողություններ և պատժամիջոցներ կիրառվեն. ֆրանսիացի պատգամավոր

Սգում ենք հայ ժողովրդի հետ միասին. ՀՀ-ում ՌԴ դեսպանություն

Հայոց ցեղասպանությունը պարզապես անցյալի ողբերգություն չէ, այն շարունակական իրականություն է. ԵԽ գերմանացի պատգամավոր

Մեր ազգը ենթարկվեց զանգվածային կոտորածների, ցավոք, սա չի դադարում լինել առօրյա մարտահրավերներից մեկը. Ալեն Սիմոնյան

ԱՄՆ դեսպանը հարգանքի տուրք է մատուցել Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակին

Միմյանց բախվելուց հետո ավտոմեքենաները հրդեհվել են՝ վերածվելով մոխրակույտի. խոշոր վթար Գյումրիում (լուսանկարներ)

Բելգիայի ԱԳ նախարարը Բրյուսելում մասնակցել է Ցեղասպանության զոհերի հիշատակին նվիրված մոմավառությանը

Քաղաքացիների իրավունքների ուղղությամբ ակտիվ աշխատանքներ են իրականցվում․ ՄԻՊ-ը՝ Տավուշի դեպքերի մասին

Անցյալի ճանաչումն ու անպատժելիության դեմ պայքարը վճռորոշ են նոր ցեղասպանությունները կանխարգելելու համար. ՀՀ նախագահ

Ոճրագործությունների չդատապարտումը հանգեցնում է ավելի բացասական երևույթների, ինչպես ԼՂ բնակիչների տեղահանումն էր․ ՀՀ ՄԻՊ

Եգիպտոսը ողջունել է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև սահմանազատման վերաբերյալ համաձայնությունը

Եվրոպական խորհրդարանը 37 տարի առաջ 1915-ի իրադարձությունները ճանաչել է որպես ցեղասպանություն. Կալյուրանդ

Ադրբեջանի և Հայաստանի կողմից առանց արտաքին միջամտության համաձայնության հասնելը չափազանց կարևոր է. Հուլուսի Քըլըչ

Արդեն ունենալով անկախ պետություն՝ պետք է շարունակենք ամրանալ և բացառենք նման արհավիրքը. Ավինյանի ուղերձը

Սերունդներին պատերազմից պաշտպանելու ճանապարհը միասին ապագա կառուցելն է. Էրդողանը 1915-ի իրողությունը ժխտող ուղերձ է հղել

Հայոց ցեղասպանությունը պետք է քննարկվի որպես դաս ներկայի ու ապագայի համար. ԵԽ պատգամավոր

Եկեք վառ պահենք ջարդերի, տեղահանությունների ու հալածանքների զոհերի հիշատակը․ Մակրոն

Ոգեկոչում ենք Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակը. Ֆրանսիայի դեսպան

Անպատժելիությունն անխուսափելիորեն ծնում է նոր ոճրագործություններ. Անահիտ Մանասյանի ուղերձը

21-րդ դարում մենք ականատես եղանք հերթական էթնիկ զտման քաղաքականության ու դրա հետևանքներին. ԱԳՆ

Բռնցքամարտի ԵԱ․ Հայաստանն ունի 7 ներկայացուցիչ

Հայաստանի ինքնիշխան իրավունքն է ՀԱՊԿ-ից դուրս գալը. Թասմագամբետով

Նիկոլ Փաշինյանն ու մյուս բարձրաստիճան պաշտոնյաները հարգանքի տուրք են մատուցել 1,5 միլիոն հայերի հիշատակին (լուսանկարներ)

Քաղաքացին նախկին ճոպանուղու շենքի 2-րդ հարկից ընկել է զրոյական հարկ

Վարչապետը տիկնոջ հետ ներկա է գտնվել Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակին նվիրված համերգին (լուսանկարներ)

Թող Հայաստանի Հանրապետությամբ մխիթարված ննջեն Մեծ եղեռնի և մեր բոլոր մյուս նահատակները․ վարչապետ

Նորատուսի գերեզմանատանը պայթյուն-փլուզում է տեղի ունեցել․ հայտնաբերվել է տղամարդու դի

Առաջին անգամ Հայաստանի և Ադրբեջանի կյանքում սպիտակի վրա գրվել է 2-ի անուններն՝ առանց մի կաթիլ արյուն թափվելու․ Խաչատրյան

Տեղի է ունեցել «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության վարչության նիստ․ ինչ հարցեր են քննարկվել

Ճանապարհները որ փակում եք, դուք Հայաստանը գցում եք շրջափակման մե՞ջ, հակառակորդի դերը վերցրել եք ձեր վրա՞․ Քոչարյան

ՌԴ պաշտպանության փոխնախարարը ձերբակալվել է կաշառք ստանալու կասկածանքով

Ադրբեջանի ԶՈՒ-ն Հայաստանի ինքնիշխան տարածքում է, ամենայն հավանականությամբ այդտեղ կսկսենք բանակցային գործընթաց․ Քոչարյան

ՄԻՊ արագ արձագանքման խումբը մեկնել է Ոստիկանության Նոյեմբերյանի բաժին

ՄԻՊ-ը տեսակցել է Դավիթ Տոնոյանին․ վերջինս մտահոգություններ է ներկայացրել

Ինչպես է Մալաթիայի շուկայում կանխվել հրդեհի տարածումը․ մանրամասներ

Զովունիում մեքենաներ են բախվել

Առաջարկվում է շրջիկ առևտուր իրականացնել նաև համայնքներում․ տարածքները կսահմանի ավագանին

Բերման է ենթարկվել Սուրեն Պետրոսյանը

ԱԽ քարտուղարը Ռուսաստանի Դաշնություն չի մեկնի

Եթե իրավիճակը Տավուշում շիկանա, օրենքը թույլ Է տալիս ՀՀ տարածքի որոշակի մասում արտակարգ դրություն հայտարարել. Խալաթյան