Չէին ուզում. թե ի՞նչ եղավ հետո, երբ Վանոն խոսեց

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2006 թվականի մարտի 28-ի համարում

Եթե մինչեւ Վանո Սիրադեղյանի հարցազրույցը քաղաքական դաշտում առաջացած աժիոտաժն ընդամենը մեկ հարցի շուրջ էր՝ արդյո՞ք այդ հարցազրույցը Վանո Սիրադեղյանն է տվել, եւ իսկապե՞ս դա մեր օրերում արված հարցազրույց է, ապա հարցազրույցի տպագրումից հետո հարցերը ոչ թե փակվեցին, այլ դատելով  քաղաքական եւ լրագրողական շրջանակների արձագանքներից՝ ավելի շատացան։ Քաղաքական դաշտում քննարկվող հարցերից առաջինը հետեւյալն է՝ արդյո՞ք դա իսկապես Վանո Սիրադեղյանի հարցազրույցն է, թե՞ «Վանո Սիրադեղյան» ծածկանվան տակ թաքնված են «Հայկական ժամանակը», Լեւոն-Տեր Պետրոսյանը, ըստ մի վարկածի էլ՝ Բաբկեն Արարքցյանը։

Ի դեպ, հարցազրույցի կեղծ լինելը շրջանառվում է հատկապես լրագրողական շրջանակներում, եւ որոշ լրագրողներ քաղաքական գործիչներին անգամ հորդորել են այդ հարցազրույցին չարձագանքել, քանզի իրենք «հավաստի» տեղեկություններ ունեն, որ «ՀԺ»-ն ապրիլի մեկին գրելու է, թե թերթը ապրիլմեկյան իր կատակը 5 օր շուտ է արել։ Համենայնդեպս, ԱԺ պատգամավոր Հմայակ Հովհաննիսյանը, մեզ փոխանցելով քաղաքական դաշտում քննարկվող վերլուծությունները, ասաց, որ կոնկրետ իրեն անգամ փորձել են համոզել, թե Վանոն ոչ մի հարցազրույց էլ չի տվել. ավելին՝ անգամ ակնարկել էին, թե նա այլեւս ֆիզիկապես գոյություն չունի, ուստի Հմայակ Հովհաննիսյանը, որը որոշել է այդ հարցազրույցի հիման վրա վերլուծություն գրել, առայժմ ոտքը կախ է գցում:

«Անկեղծ ասած, բավականին լուրջ եւ ենթատեքստերով հարուստ  հարցազրույց է, որին անպայման պետք է անդրադառնալ։ Սակայն ոմանց մոտ կա որոշակի մտավախություն, թե հարցազրույցի հեղինակը Վանո Սիրադեղյանը չէ։ Նման կերպ մտածողների փաստարկն այն է, որ եթե հարցազրույցը իրական է, ինչո՞ւ է Վանոյի հին նկարը տպված։ Ես ինքս այդպես չեմ մտածում, բայց շատերն այն կարծիքին են, որ ինչ-որ բան այստեղ այնպես չէ»,- ասում է պատգամավոր Հովհաննիսյանը։ Ավելին, նրա կարծիքով, քաղաքական որոշ շրջանակներ միտումնավոր են շրջանառության մեջ դնում այդ վարկածը՝ հարցազրույցում առկա բավականին խորը վերլուծության ռեզոնանսը եւ քաղաքական պրոցեսների վրա այդ հարցազրույցի ազդեցությունը թուլացնելու համար։

Այդուհանդերձ, ըստ Հմայակ Հովհաննիսյանի, տեւական ժամանակ առանց գործի մնացած որոշ ընդդիմադիրներ այդ հարցազրույցից հետո կրկին իշխանությունների կողմից կլինեն պահանջված, քանզի երկար ժամանակ եթերից զրկված այդ գործիչները ՊՆախարարից նոր պատվեր կստանան՝ կազմակերպել քաղաքական հարձակումներ Վանո Սիրադեղյանի հարցազրույցի վրա։ Քաղաքական շրջանակներում քննարկվող հաջորդ տարբերակն այն է, թե հարցազրույցը, այո, Վանո Սիրադեղյանինն է, սակայն թերթն արել է իր որոշակի խմբագրումները։ Օրինակ, ՀՀՇ-ամերձ շրջանակներում ուզում են համոզված լինել, թե Վանո Սիրադեղյանը ՀՀՇ-ի մասին չէր կարող ասել, որ ՀՀՇ-ն, որպես կառույց, գոյություն չունի, եւ հարցազրույցի այդ հատվածը «ՀԺ»-ի խմբագրում է։ Իսկ ընդդիմադիր որոշ ուժեր էլ իրենց վերագրված հատվածն են համարում բնօրինակից շեղում։

Այդուհանդերձ, ՀՀՇ-ում այդ հարցազրույցին խոստացան անդրադառնալ այսօր եւ խիստ հանգամանալից։ Մինչդեռ, Սիրադեղյանի գրչին ծանոթ ՀՅԴ խմբակցության անդամ Ռուդիկ Հովսեփյանը պարզապես անլուրջ է համարում կարծիքները, թե հարցազրույցը Վանոյինը չէ, կամ որոշ հատվածներ խմբագրված են: «Դա Վանոյի ոճն է, Վանոյի ձեռագիրը»,- ասում է պատգամավորն ու ավելացնում. «Մի քանի տողեր կային, որից ես մարդկայնորեն վատ զգացի, որ ինքը չի կարողանում գրել, որ տառապում է։ Ես ժամանակին իրեն ասել էի, որ ինքը, որտեղ էլ լինի՝ բերդում թե աքսորում, դատապարտված է գրելու։ Եւ ես իսկապես կուզենայի, որ ինքը գրի, որ իր զզվանքը քաղաքականությունից ավելի մեծանա, եւ նա առհասարակ դուրս գա քաղաքականությունից»։

Ինչ վերաբերում է հարցազրույցի քաղաքական ազդեցությանը, ապա ՀՅԴ խմբակցության ղեկավար Լեւոն Մկրտչյանն ասում է հետեւյալը. «Նույն ՀՀՇ-ի շեշտադրումներն են, եւ այս իմաստով նորություն, որպես այդպիսին, չկար։ Բնականաբար, հոդվածի մեջ կան դրույթներ, որոնց հետ կարելի է համաձայնել, բայց կոնցեպցիոն առումով այդ հարցազրույցը որոշակի հստակ գաղափարախոսության հետեւանք է»։ Հանրապետականում եւ «Օրինաց երկրում» առայժմ հրաժարվում են մեկնաբանել այդ հարցազրույցը (չնայած Հանրապետականում թաքուն որգեւորությունը Վանոյի հայտնությունից ակնհայտ է), ՀԺԿ-ում կարծիք չունեն, իսկ «Ազգային միաբանության» նախագահ Արտաշես Գեղամյանը, արձանագրելով, թե լեռը երկնեց՝ մուկ ծնեց, ասում է.

«Բարձր եմ գնահատում Վանո Սիրադեղյանի անկեղծ պատասխանն առ այն, որ այս տարիներին գրեթե ոչ մի բանով զբաղված չի եղել։ Հարցազրույցից դա ակնհայտորեն երեւում է»։ Ի տարբերություն Գեղամյանի, «Հանրապետություն» կուսակցության նախագահ Արամ Զավենի Սարգսյանը Սիրադեղյանի հարցազրույցից ակնհայտորեն այլ տպավորություն է ստացել: «Բավականին լուրջ հարցազրույց է, որին հենց այնպես անդրադառնալ չի կարելի։ Միայն խորը վերլուծությունից հետո ես կանդրադառնամ Վանո Սիրադեղյանի հարցազրույցին»,- ասում է Արամ Զ. Սարգսյանը։

Մի խոսքով, դատելով քաղաքական շրջանակների արձագանքից՝ տպավորությունն այնպիսին է, որ Վանո Սիրադեղյանի հարցազրույցը լրջորեն խախտել է երկրում հաստատված քաղաքական ճահիճը, եւ բոլորը չարացել են Վանոյի դեմ՝ ճահճային իրենց անդորրը խաթարելու համար։ Մի բանում, սակայն, թե՛ ճահճի կողմնակիցները եւ թե՛ դրա հակառակորդները միակարծիք են՝ Սիրադեղյանի վեցամյա լռության խախտումը այս տարվա քաղաքական մինչ այս պահը գրանցված ամենանշանակալից իրադարձությունն է։

Նաիրա Զոհրաբյան