Մեկ օրական. ԱԺ նախագահը մտավ դերի մեջ

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2006 թվականի հունիսի 3-ի համարում

Երեկ Հայաստանի Ազգային ժողովը շարունակեց իր աշխատանքն ու ընտրեց ՕԵԿ-ից հետո թափուր մնացած երկու մշտական հանձնաժողովների նախագահներին։ 70 կողմ եւ մեկ դեմ ձայնով ԱԱ, ՆԳ եւ պաշտպանության մշտական հանձնաժողովի նախագահ ընտրվեց անկախ պատգամավոր Արամայիս Գրիգորյանը, իսկ սոցիալական-առողջապահության հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ 71 կողմ ձայնով դարձավ ՄԱԿ ներկայացուցիչ Մնացական Պետրոսյանը։ Եղավ այն, ինչը պետք է լիներ ու հերթական այս ընտրությունը եւս ոչնչով չէր տարբերվի ԱԺ նախագահի վերջին ընտրությունից, եթե ԱԺ նախագահ ընտրվելուց ընդամենը մեկ օր անց ամենասկզբունքային եւ ամենապրոֆեսիոնալ Թորոսյանն իր հայեցողությամբ չմեկնաբաներ ԱԺ կանոնակարգը եւ հանձնաժողովներից մեկի նախագահի ընտրությունը չզրկեր առաջարկված ալտերնատիվից։

Երեկ Տիգրան Թորոսյանն անակնկալի եկավ, երբ պատգամավոր Հմայակ Հովհաննիսյանը խախտեց խորհրդարանական անդորրն ու կայունությունը եւ հայտարարեց, որ ինքը ԱԱ, ՆԳ եւ պաշտպանության մշտական հանձնաժողովի նախագահի պաշտոնում առաջարկում է այդ հանձնաժողովի այլեւս նախկին նախագահ Մհեր Շահգելդյանի թեկնածությունը։ Մինչ այդ ՀՅԴ-ն արդեն այդ պաշտոնում առաջադրել էր Արամայիս Գրիգորյանի թեկնածությունն, ու Թորոսյանը, մի կողմ դնելով օրինապաշտի իր սիրելի իմիջը, փորձում էր Հմայակ Հովհաննիսյանին համոզել, թե իր առաջարկը այնքան էլ կոռեկտ ու լուրջ չէ:

«Բայց Արթուր Բաղդասարյանն ասաց, որ իրենք չեն մասնակցելու հանձնաժողովների նախագահների առաջադրմանը։ Չնայած, եթե ուզում եք, մենք կարող ենք ձեւականությունը պահպանելու համար ճշտել նաեւ Մհեր Շահգելդյանի դիրքորոշումը։ Բայց ես վստահ եմ, որ սա ճիշտ վերաբերմունք չէ»,- հարցը իրավական հարթությունից համառորեն այլ տեղեր էր փորձում ուղարկել ԱԺ նախագահը։ Եւ քանի որ պատգամավոր Հովհաննիսյանը եւս պակաս գրագետի մեկը չէ, նա ԱԺ նորընտիր նախագահին հիշեցրեց Սահմանադրությունը, որտեղ առանց որեւէ տարընթերցման գրված է, որ պատգամավորը կաշկանդված չէ հրամայական մանդատով, ու քանի դեռ Մհեր Շահգելդյանն անձամբ ինքնաբացարկ չի հայտնել, նրա անունը պետք է լինի քվեաթերթիկում։

Սահմանադրության այս մեկնությունն ակնհայտորեն խառնում էր կոալիցիոն մեծամասնության հաշիվներն, ուստի Տիգրան Թորոսյանը պատգամավորի համառությունը փորձում էր, չգիտես ինչու, մեկնաբանել ոչ հարգալից վերաբերմունքով։ Իհարկե, նա չկոնկրետացրեց, թե հանձնաժողովի նախագահի պաշտոնում այլ թեկնածու առաջադրելով՝ Հմայակն այդ ո՞ւմ հանդեպ հարգալից չէր։ Միգուցե Տիգրան Թորոսյանին ասել են, թե ինքն այսուհետ իրավունք ունի Սահմանադրությունն ու ԱԺ կանոնակարգը վերծանելու սեփական ճաշակով, բայց ԱԺ կանոնակարգ օրենքում հստակ արձանագրված է՝ «առաջադրված թեկնածուն կարող է ինքնաբացարկ հայտնել մինչեւ եզրափակիչ ելույթների ավարտը»: Եւ քանի որ Թորոսյանը շատ է սիրում հղում անել խելագարության կանխավարկածին, ապա խելամտության կանխավարկածը ենթադրում է, որ Մհեր Շահգելդյանն իր ինքնաբացարկը պետք է հայտներ նիստերի դահլիճում եւ անձամբ։

Նման բան չարվեց, ուստի Մհեր Շահգելդյանի անունը, համաձայն ԱԺ կանոնակարգի, եւս պետք է լիներ քվեաթերթիկում։ Դա եւս չարվեց, ինչը արդեն նշանակում է, որ ԱԺ մեկ օրական նախագահի օրինապաշտության վրա, ինչպես նկատեց պատգամավոր Վիկտոր Դալլաքյանը, երեւի ազդել է ողջ խորհրդարանի հակաօրինական եւ զավեշտալի մթնոլորտը։ Փոխարենը, ԱԺ քարտուղարության պետը գնաց ինչ-որ տեղ, ետ եկավ ու Տիգրան Թորոսյանի ականջին ասաց, որ  Շահգելդյանն ինքնաբացարկ է հայտնել, իսկ Գագիկ Մխեյանն էլ խնդրել է հանկարծ իրեն չառաջադրել։ Իր ականջի այս երկու փսփսոցը ԱԺ նախագահը հրապարակեց պատգամավորների համար ու հրաժարվեց Մհեր Շահգելդյանի անունը ներառել քվեարկության թերթիկում։ Եւ ողջ այս պատմության մեջ բաց մնաց ամենակարեւոր դրվագը՝ որտե՞ղ է Շահգելդյանը հայտարարել իր ինքնաբացարկի մասին. միգուցե իր տա՞նը, ջակուզիի մեջ նստած, կամ էլ իր հարեւան Վալոդի ներկայությա՞մբ է ասել, թե՝ Վալոդ, քեզ տեղեկացնում եմ, որ ես ինքնաբացարկ եմ հայտնում։

Իսկ միգուցե նա ինքնաբացարկ է հայտնել վարսավիրանոցո՞ւմ։ Եւ արդյո՞ք հարեւան Վալոդի մոտ ասվածը կամ էլ ԱԺ քարտուղարության պետ Թաթուլ Սողոմոնյանին ինչ-որ տեղ, ինչ-որ բան փոխանցածը իրավական հիմք ունի։ Ըստ ԱԺ պետաիրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Ռաֆիկ Պետրոսյանի՝ չունի: «Մհեր Շահգելդյանն անձամբ պետք է ներկա լիներ նիստերի դահլիճում եւ ներկայացներ ինքնաբացարկ։ Եթե չի արել, ուրեմն նրա անունը պետք է գրվեր քվեաթերթիկում։ Իսկ եթե նա Հայաստանում չլիներ (Շահգելդյանը ոչ միայն Հայաստանում էր, այլեւ այդ քննարկման պահին խորհրդարանի շենքում էր-Ն.Զ.), գրավոր, իր ստորագրությամբ գրություն պետք է ուղարկեր, որ ինքնաբացարկ է հայտնում։ Այլ տրամաբանական տարբերակ չկա»,- ասում է մասնագիտությամբ իրավաբան հանձնաժողովի նախագահը։

ԱԺ կանոնակարգի հեղինակ Վիկտոր Դալլաքյանը եւս գտնում է, որ ինքնաբացարկները միջնորդների եւ քարտուղարների միջոցով չեն ուղարկվում, եւ եթե ԱԺ կանոնակարգում ճյուղ առ ճյուղ չեն գրել, որ թեկնածուն անձամբ է ինքնաբացարկ հայտարարում, դա արել են առաջնորդվելով այն հույսով, որ պատգամավորները գոնե հոգեպես առողջ մարդիկ պետք է լինեն։ «Բա որ ասում ե՞մ՝ սա քաղաքական մարմին չէ, այլ ախոռ, որտեղ ոչ մի քաղաքական օրինաչափության եւ օրենք չի գործում»,- բողոքում է պատգամավոր Հովհաննիսյանը, որը պատրաստվում է այս, ինչպես նաեւ կոալիցիայի կողմից իշխանությունն ուզուրպացնելու եւ դրանով իսկ Սահմանադրությունը խախտելու հայցով դիմել ՀՀ սահմանադրական դատարան։ Ինչ վերաբերում է Մհեր  Շահգելդյանին, ապա վերջինս մեզ տեղեկացրեց, որ ինքը հեռախոսով է ինքնաբացարկ  հայտնել։ Այդ հայտարարությունից հետո քանի անգամ էլ թերթեցինք ԱԺ կանոնակարգը, հեռախոսով կամ տեխնիկայի այլ միջոցով  ինքնաբացարկի դեպքի այդպես էլ չհանդիպեցինք։

Հ.Գ. Այսօր «Օջախ» ռեստորանում ՀՀԿ-ն կոալիցիոն եւ մերձկոալիցիոն իր շրջապատին հրավիրելու է միասին նշել Տիգրան Թորոսյանի նոր պաշտոնը։ Հուսով ենք, որ օրենքներն ու Սահմանադրությունն այլեւս իշխանության ստիլով մեկնաբանելու Թորոսյանի նոր իմիջն իր գործընկերների կողմից կարժանանա պերսոնալնի կենացի։ 

Նաիրա Զոհրաբյան