Զոհերը մեզ չեն մոտեցնում հակամարտության կարգավորմանը 1սմ անգամ. Աննա Հակոբյան

Քանի որ վտանգը կա, որ միշտ կարող է հակամարտության կողմերից մեկը նորից սկսել պատերազմ և մտածել, որ լայնածավալ պատերազմական գործողությունների միջոցով կարող է ավելի արագ լուծման հասնել Ղարաբաղյան հակամարտությունում, ես որոշեցի մի բան անել, որը կարող է ինչ-որ չափով կանխել դա:

Այս մասին այսօր «Double Tree»-ում՝ «Կանանց դերը խաղաղության հաստատման հարցում հնարավորություններ և մարտահրավերներ» համաժողովի ընթացքում, ասաց Աննա Հակոբյանը: Համաժողովին ներկա էին նաև աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարար Զարուհի Բաթոյանը, պաշտպանության նախարարի տեղակալ Գաբրիել Բալայանը և ՄԱԿ-ի մշտական համակարգող Շոմբի Շարփը:

Համաժողովի շրջանակներում Աննա Հակոբյանը ներկայացրեց «Կանայք հանուն խաղաղության» արշավի գաղափարը՝ նշելով, որ երբ ստեղծում էր այս նախաձեռնությունը, գաղափար անգամ չուներ ՄԱԿ-ի անվտանգության խորհրդի 13.25 բանաձևի մասին: «Մտածում էի, որ ես շատ օրիգինալ եմ իմ այդ մտքի մեջ, որ կանայք պետք է ներգրաված լինեն պատերազմական գործողություններին, որ ես՝ որպես վարչապետի կին, պետք է իմ անելիքն ունենամ, չեմ կարող լուռ նստել, երբ սահմանին ժողովուրդներ են պատերազմում և զոհեր տալիս»,- ասաց Հակոբյանը:

Ինչպես նշեց Աննա Հակոբյանը, նրա համար անակնկալ էր այդ բանաձևն ու այն գաղափարը, որ պետությունները վաղուց են եկել այն մտքին, որ զինված հակամարտություններն ավելի արագ և հեշտությամբ կարող են լուծվել, եթե ավելի շատ կանայք ներգրաված լինեն տարբեր պրոցեսներում, հարթակներում, տարբեր աստիճաններում:

Աննա Հակոբյանի խոսքով՝ «Կանայք հանուն խաղաղության» արշավն ունի 1.5 տարվա պատմություն և ուղիղ կապ ունի ՀՀ-ում քաղաքական փոփոխությունների հետ: Արշավն ունի դեկլարատիվ բնույթ, որի մասին առաջին անգամ վարչապետի տիկինը խոսել է Մոսկվա կատարած այցի ժամանակ, և շատ ռուս կանայք ողջունել են առաջարկն ու եկել Արցախ, կանգնել զինվորների կողքին և այդ նույն ուղերձը հղել: Ուղերձը հետևյալն է՝ «Ղարաբաղյան հակամարտության բոլոր կողմերին՝ ներգրաված և միջնորդ երկրներին, մենք՝ որպես կին և մայր, հորդորում և պահանջում ենք Ղարաբաղյան հակամարտության պարագայում երբևէ չգնալ ռազմական ճանապարհով, թույլ չտալ ռազմական գործողությունների կրկնություն, փորձել գտնել հակամարտության լուծում խաղաղ բանակցությունների միջոցով բանակցային սեղանի շուրջ»:

Ինչպես նշեց Աննա Հակոբյանը, 94 թ.-ի զինադադարի կնքումից հետո անցել է 25 տարի, և այս տարիների ընթացքում եղել է բանակցային գործընթաց, որն ինչ-որ փուլերով ընթացել է, բայց սայլը տեղից չի շարժվել, և մենք մինչև հիմա գտնվում ենք նույն կետի վրա, ինչ զինադադարի կնքման պահին:

«Արդեն 25 տարի է՝ ունենք սողացող պատերազմ, և 25 տարի անընդմեջ զոհեր ենք ունենում 2 կողմից: Այդ զոհերը մեզ չեն մոտեցնում հակամարտության կարգավորմանը 1սմ անգամ»,-ասաց Հակոբյանը՝ մեջբերելով նաև այն փաստը, որ 2016թ.-ին հակամարտության կողմերից մեկի մտքով նույնիսկ անցավ, որ իրենք կարող են լայնամասշտաբ հարձակում սկսել և փորձել մի քանի օրվա ընթացքում լուծել հարցը: Աննա Հակոբյանը նշեց, որ 22 տարի պատրաստվելուց հետո փորձ արվեց պատերազմի միջոցով լուծել այդ կոնֆլիկտը, և արդյունքում ունեցանք այն, որ նրանք ունեցան 1000 զոհ, մենք՝ 100: Այնուամենայնիվ, Հակոբյանի պնդմամբ, հակամարտությունը նորից գտնվում է այն կետի վրա, ինչ կետի վրա եղել է զինադադարի կնքումից հետո:

«Եվ այսպես կարելի է շարունակել ևս 25 տարի, ժառանգել այս հակամարտությունը մեր թոռներին, ծոռներին, և այդպես սողացող պատերազմի արդյունքում ունենալ զոհեր»,- ասաց Հակոբյանը՝ առաջարկելով նաև մյուս տարբերակը: Մյուս տարբերակն այն է, որ հայ և հակամարտության մյուս երկրի կանայք ուղերձ հղեն դադարեցնել այս պրակտիկան, նստել բանակցությունների սեղանի շուրջ և գտնել լուծում:

Այնուամենայնիվ, ինչպես նշեց Հակոբյանը, այս ուղերձը չի մտնում Ղարաբաղյան հակամարտության բովանդակության մեջ, ընդհանուր ոչինչ չունի, թե ինչ լուծում կտրվի ի վերջո, որովհետև դրանք շատ նուրբ հարցեր են և այս պահին չպետք է քննարկվեն:

«Իմ ուղերձը և այս արշավի բուն նպատակն այն է, որ կանխվի ամեն հաջորդ զոհը: Երբ խոսում ենք զոհերի մասին, բերում ենք օրինակներ, վիճակագրություն, թվեր ենք ներկայացնում և մոռանում ենք, որ խոսում ենք մարդկային կյանքերի մասին: Երբ ասում ենք, որ ունենք 10 զոհ, մենք խոսում ենք 10 ընտանիքի մասին, 10 մարդու մասին, նրա ծնողների մասին, նրա որբացած երեխայի մասին»,- ասաց Հակոբյանը՝ հավելելով, որ սա վիճակագրություն չէ, սրանք ռեալ կյանքեր են, և նա՝ որպես վարչապետի կին, իրեն պատասխանատու է համարում ամեն կյանքի համար և չի կարող իր խոսքը չասել:

«Հայ կանայք պատմականորեն միշտ ներգրաված են եղել պետության, հասարակության կյանքում, և հայ ընտանիքի համար կնոջ դերն ավելի արժանապատիվ և ավելի պատասխանատու է իր ընտանիքի, իր երկրի, իր հասարակության համար»,- եզրափակեց Հակոբյանը:

Ժաննա Ջեյրանյան