Աքորիում անկած խոզերից վերցված նմուշներից ժանտախտի փորձաքննություն չի արվել. համապատասխան ախտորոշիչներ Հայաստանում չկան

Լոռու մարզի Աքորի համայնքում խոզերի անկումը շարունակվում է: Սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմինը (ՍԱՏՄ) կենդանիների անկման վերաբերյալ արդեն 2 հաղորդագրություն է տարածել՝ առաջին դեպքում նշելով, որ լաբորատոր հետազոտությամբ հայտնաբերվել են անաէրոբային և կոկային ինֆեկցիայի հարուցիչներ, իսկ 2 օր առաջ էլ տեղեկացրել է, որ խոզերի կերերից վերցված նմուշների փորձաքննության արդյունքում հայտնաբերվել են աղիքային խմբի մանրէներ և բորբոսասնկեր:

Տուժած բնակիչները, սակայն, պնդում են, որ չի իրականացվել ամենակարեւորն ու անհրաժեշտը՝ ժանտախտի փաստը հերքող կամ հաստատող փորձաքննությունը:

Աքորեցի Կարեն Ավետյանին «Հանրապետական անասնաբուժասանիտարական եւ բուսասանիտարական լաբորատոր ծառայությունների կենտրոն» ՊՈԱԿ-ից տրամադրված պաշտոնական փաստաթղթում նշված է մասնավորապես հետեւյալը. «Ձեր կողմից 29.01.2020թ. «ՀԱԲԼԵԾԿ» ներկայացրած Լոռու մարզի Աքորի համայնքի բնակիչներ Կարեն Ավետյանին պատկանող 2 գլուխ եւ Արմեն Սիմոնյանին պատկանող 1 գլուխ 2 ամսական անկած խոզերի ներքին օրգաններից վերցված նմուշները չեն հետազոտվել խոզերի դասական ժանտախտ, խոզերի աֆրիկյան ժանտախտ հիվանդությունների նկատմամբ՝ համապատասխան ախտորոշիչ հավաքածուների բացակայության պատճառով»:

ՀԺ-ի հետ զրույցում Կարեն Ավետյանը, անդրադառնալով ՍԱՏՄ-ի տարածած հաղորդագրություններին ու այն հանգամանքին, որ ժանտախտի հետ կապված որեւէ փորձաքննություն, փաստացի չի արվել, ասաց. «Սկզբում ասում էին, թե պահման պայմաններն են անկման պատճառը, հետո էլ ասեցին, թե ինֆեկցիա է եղել կերի միջոցով, բայց իրենց ասածը հիմնավոր չէ: Վարակը տարածվել է մի քանի տնտեսությունում ու տարբեր պայմաններում: Կամ եթե ինֆեկցիա լիներ, դա բուժել հնարավոր կլիներ»,- ասաց Կարենը՝ նշելով, որ դիմել է ՍԱՏՄ մարզային կենտրոնի պետին ու գրավոր պատասխան պահանջել, որպեսզի հետագայում կարողանա վիճարկել:

«Անասնաբուժության տեսչության պետը լրատվամիջոցներին հարցազրույց է տալիս, թե՝ եթե ժանտախտ լիներ, կհայտնաբերվեր, բայց եթե չի ստուգվել, էդ ոնց պետք է հայտնաբերվեր, իր ասածը իրականությանը լրիվ հակասում է»,- ասաց Կարեն Ավետյանը՝ նշելով, որ իրենք ոչ թե կարծում են, այլ համոզված են, որ խոզերը ժանտախտից են սատկել. «Ես հակված եմ, որ աֆրիկյան ժանտախտ է, եւ հետո, ոչ մի պատվաստում մասսայական չի իրականացվել, դեպքերին էլ նորմալ չեն արձագանքում: Եթե այս դեպքին դեկտեմբերին՝ հենց սկզբից արձագանքեին, բանը սրան չէր հասնի: Ես մինչեւ վերջ գնալու եմ, որ ապացուցեմ՝ սա ժանտախտ է, ու մեզ խաբել են»:

ՀԺ-ի հետ զրույցում ՍԱՏՄ անասնաբուժության տեսչության պետի պաշտոնակատար Արթուր Մելիքյանը հաստատեց՝ խոզերի աֆրիկական ժանտախտ հիվանդության փորձաքննություն չի իրականացվել ախտորոշիչը չլինելու պատճառով:

Մեր դիտարկմանը, փաստորեն, եթե փորձաքննություն կոնկրետ ժանտախտի մասով չի արվել, հետեւաբար ո՛չ կարող ենք հերքել, ո՛չ հաստատել ժանտախտի առկայությունը, ասաց. «Այո՛, դրա մասին չենք կարող խոսել: Ցանկացած հիվանդության մասին կարող ենք բարձրաձայնել, երբ որ մենք ունենք հաստատված լաբորատոր ախտորոշում»:

Ըստ բաժնի պետի՝ ախտորոշիչների բացակայությունը պայմանավորված է մի քանի գործոններով. «Դա պետական գնումների շրջանակներում է ձեռքբերվում: Քանի որ լաբորատորիան ինքը պետք է ապահովի, գնային քաղաքականության հետ կապված, մատակարարների հետ կապված՝ ժամանակ առ ժամանակ խնդիրներ են առաջանում, եւ ժամանակ է լինում, որ հանրապետությունում չենք ունենում տվյալ ախտորոշիչը»,- ասաց Արթուր Մելիքյանը՝ հավելելով, որ արդեն մի քանի ամիս է՝ հանրապետությունը չունի համապատասխան ախտորոշիչը. «Ախտորոշիչը պետք է ձեռք բերվի սերտիֆիկատով, արտադրողի կողմից, որոշակի գործընթաց կա, պետք է մրցույթ հայտարարվի, որոշակի գործընթացներ հանձնի»:

Անասնաբուժության տեսչության պետն ասում է՝ ցանկացած ահազանգի հետ կապված թե՛ տեսչության, թե՛ մարզային մասնագետները տեղում ծանոթացել են իրավիճակին, իրականացրել անասնահամաճարակային հետազոտություն, տվյալ օջախը վերցրել հսկողության տակ:

«Ալավերդու համայնքային համախմբման եւ աջակցման կենտրոն» ՀԿ-ի ղեկավար Օլեգ Դուլգարյանն ասում է, որ մինչեւ ՍԱՏՄ-ի փաստաթուղթը Կարենի ձեռքի տակ հայտնվելը, համապատասխան մարմինները բոլորը միաբերան բանավոր կարգով պնդել են՝ ժանտախտ չի հայտնաբերվել: Դուլգարյանը եւս զարմացած է, ինչպես պետք է հայտնաբերվեր, եթե փաստացի կոնկրետ այդ մասով որեւէ փորձաքննություն չի արվել. «Հիմա ստացվում է, որ ժանտախտ լինել-չլինելու վերաբերյալ որեւէ հայտարարություն չի կարող լինել: Համայնքի բնակիչները շարունակում են այդ փորձաքննությունը պահանջել, բայց եթե ի վիճակի չեն գոնե այս պահին փորձաքննություն անել, ուրեմն պետք է խոսվի փոխհատուցման մասին»:

Օլեգ Դուլգարյանի տեղեկություններով՝ Աքորիում 3 տնտեսություններում պաշտոնապես արձանագրվել է 150 խոզի անկման մասին, իսկ ոչ պաշտոնապես՝ անկած խոզերի թիվը 200-ից ավելին է: «Համայնքի բնակիչներն ասում են նաեւ, որ ժանտախտի դեմ պատվաստում չի իրականացվել: Այն 6 ամիսը մեկ պետք է արվեր ու չի արվել»,- ասաց Օլեգ Դուլգարյանը՝ հարց բարձրացնելով. «Բա եթե պարզվի, որ ժանտախտ է իրականում եղել. չէ՞ որ այդ համայնքում շարունակում են խոզեր մորթել, ուտել, միսը վաճառել… Աբսուրդային վիճակ է, կասկածները չեն փարատվում»:

Տուժած բնակիչների խոսքով՝ ժանտախտը միակ հիվանդությունն է, որի դեպքում պետական փոխհատուցում է նախատեսվում, բայց փաստացի իրենք կանգնած են ոչ միայն չհաստատված ու նաեւ չհերքված հիվանդության առաջ, այլ նաեւ՝ դրա դիմաց փոխհատուցում չստանալու:

Իսկ ՍԱՏՄ-ից վստահեցնում են՝ խոզի կերի փորձանմուշների արդյունքները ստանալուն պես ձեռնարկվել են վերահսկողական աշխատանքներ՝ հետագծելիությամբ դրա ձեռքբերման աղբյուրը պարզելու ուղղությամբ: Արդյունքները կներկայացվեն: