Կորոնավիրուսի դրական կողմը կամ ինչպես գովազդվեց Խուճապի վանքը

Կորոնավիրուսի նոր ենթատեսակի պատճառով առաջացած խուճապն առիթ դարձավ, որ մեր հայրենակիցներից շատերը բացահայտեն, իմացողներն էլ վերհիշեն քիչ հայտնի ու չուսումնասիրված Խուճապի վանքը:

Այս օրերին համացանցում շարունակ գրելով «խուճապ» բառը՝ սոցիալական ցանցերի օգտատերերը սկսեցին կարդալ ու տարածել մեր երկրում առկա նույնանուն վանքի մասին տեղեկատվություն:

Համացանցում առկա սակավ նյութերից տեղեկանում ենք, որ կառույցը գտնվում է Լոռու մարզում՝ Պրիվոլնոյե (Հայաստան) –Ախքյոռփի (Վրաստան) ճանապարհից հարավ: Ճանապարհն անցնում է սահմանի երկայնքով: Հիմնադրման առաջին տարիներին գործել է որպես հայադավան մենաստան, իսկ դրանից կարճ ժամանակ անց՝ XIII դարում Զաքարյանների տիրապետության շրջանում վերածվել է քաղկեդոնի վանքի:

Այս եւ մի քանի այլ կառույցներ մեր եւ վրաց ժողովրդի համար շարունակում են վիճելի համարվել. մեր հարեւանները համարում են, որ դրանք վրացական են, քանի որ կան համապատասխան արձանագրություններ:

Դեռեւս կանգնուն, սակայն արդեն բուսածածկույթով պատված կառույցի մասին շատ տեղեկատվություն չհաջողվեց պարզել նաեւ մասնագետներից: Եղածն էլ երբեմն հակասական էր:

ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիայի հնագիտության եւ ազգագրության ինստիտուտի եւ մատենադարանի գիտաշխատող Հայկ Հակոբյանը մեզ հետ զրույցում նշեց, որ վանքը բավականին անհայտ ու քիչ ուսումնասիրված կառույց է: Պատճառն արձանագրությունների բացակայությունն է: Առկա որմնանկարներից եւ խորանի ցածր լինելուց, ըստ նրա, կարելի է դատել, որ պատկանել է հայ ուղղափառներին, հետագայում ենթարկվել վրացական եկեղեցուն: Վանքը, Հակոբյանի փոխանցած տվյալների համաձայն, ունի 13-14-րդ դարին բնորոշ ճարտարապետական դրսեւորումներ եւ կառուցվել է Զաքարյանների իշխանապետության շրջանում: Այնտեղ կա 16-րդ դարի մեկ հայագիր տապանաքար, ինչ էլ նշանակում է, որ ուշ շրջանում կառույցն օգտագործվել է Հայ առաքելական եկեղեցու կողմից:  

Թե ինչո՞ւ է վանքը, այնուամենայնիվ, խուճապ անվանվել գիտաշխատողը չգիտի. «Անվան վերաբերյալ որեւէ մեկը որեւէ հիմնարար բացատրություն չունի»:

Այնտեղ մի շարք մասնագետներ են գնացել, այդ թվում լուսահոգի Սամվել Կարապետյանը, սակայն որեւէ բան չի հայտնաբերվել, որի հիման վրա կարելի է հետազոտություն իրականացնել:

Արմատական բառարանում «խուճապ» բառը տարբեր իմաստներ ունի՝ ընդհուպ խռովություն, ճիվաղ, ուրվական, տեսիլ: Գիտաշխատողի խոսքով՝ հստակ լեգենդ նույնպես չկա անվան բացատրության համար, միայն կարծիքներ կան, թե այն կարող է կապ ունենալ մարդկանց մեջ խուճապի, խռովության, շփոթության, վանքում պատսպարվելու կամ այնտեղից փախչելու հետ:

Տպել
5623 դիտում

Սահմանազատման մասին պայմանավորվածությունը վերացնում է խաղաղության համաձայնագրի ճանապարհի մեծ խոչընդոտը․ Գերմանիայի ԱԳՆ

Կան ուժեր, որոնք ուզում են, որ Հայաստանի ինքնությունը կամ պետականությունը զարգանա ֆորպոստի տրամաբանությամբ․ Փաշինյան

Թուրքիայի ԱԳՆ-ն ողջունել է Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանազատման հանձնաժողովների ձեռք բերած համաձայնությունը

Վերին Ծաղկավանի անտառում շունը ընկել է մոտ 15 մ խորության ձորը

Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտին են հանձնվել Սողոմոն Թեհլիրյանին առնչվող բացառիկ ընտանեկան մասունքներ

Չհանդիպելու պլաններ չունենք․ Փաշինյանը՝ ՌԴ նախագահի հետ հանդիպման հավանականության մասին

Հասանովը խորհրդակցություն է հրավիրել և հանձնարարել Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև սահմանազատումն արդյունավետ իրականացնել

Տեղի է ունեցել «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության Լոռու մարզի նախաձեռնող խմբի նիստ․ վարչապետը ելույթ է ունեցել

ԱՄՆ դեսպանատան հարևանությամբ «BMW» է այրվել

Վարչապետը երկրորդ անգամ այցելել է Վանաձորի N 27 և N 23 հիմնական դպրոցների մարզադահլիճներ (տեսանյութ)

37-ամյա կինը շենքում գտնվող տղային իր փոխանցելիս ընկել է հորը

Օդի ջերմաստիճանը չի փոխվի․ կարճատև անձրևներ կլինեն, տեղ-տեղ նաև կարկուտ կտեղա

Պատրաստվում ենք դե յուրե արձանագրել Արծվաշեն էքսկլավի, իրենց տեսակետից անկլավի՝ ՀՀ-ի մաս լինելը․ վարչապետ

Որպես անհետ կորած որոնվող 56-ամյա տղամարդը հայտնաբերվել է Ջրվեժի ձորում. մարմինը եղել է կենդանիների կողմից հոշոտված

Սահմանը հանձնվելու է սահմանապահներին, ինչ վերաբերում է պաշտպանության ապահովմանը, դա արդեն ուրիշ խնդիր է․ Փաշինյան

Ոսկեպարում ըստ էության արձանագրվել է այն, ինչ մենք պայմանավորվել ենք ոսկեպարցիների հետ․ Նիկոլ Փաշինյան

Որոշումը նվազեցնելու է անվտանգային ռիսկը, որը կա Բաղանիս-Կիրանց-Ոսկեպար հատվածում և ՀՀ սահմանի ողջ երկայնքով․ վարչապետ

Խնդիրները և թերությունները շտկված են․ վարչապետը երկրորդ անգամ է այցելել Մեդովկայի նորակառույց դպրոց (տեսանյութ)

3 նոր ժայթքում՝ անցած 24 ժամում․ Ինդոնեզիայում Ռուանգ հրաբուխը կրկին անհանգիստ է (տեսանյութ)

Տյումենում ջրհեղեղի գոտուց երկու հազարից ավելի մարդ է տարհանվել

Հիմա կտեսնենք, թե ովքեր են դեմ սահմանազատմանը, այսպիսով՝ ովքեր են փորձում պատերազմի մեջ ներքաշել Հայաստանը․ Հակոբյան

Գետափնյա գյուղի մոտակա կամրջով երթևեկությունը դեռևս փակ է

Շատ կարևոր է արձանագրել, որ առաջին անգամ Հայաստանի Հանրապետությունն ու Ադրբեջանը հարց են լուծել սեղանի շուրջ․ վարչապետ

Երևանում քամին տանիքի թիթեղներ է պոկել, ծառ տապալել

Արտակարգ դեպք Երևանում․ հիմնական դպրոցներից մեկում 14-ամյա երեխան ատրճանակով կրակել է 15 տարեկան աշակերտների վրա

ՀՀ-ի համար սա խաղաղ և լեգիտիմ ճանապարհով տարածքային ամբողջականության վերականգնման գործընթացի սկիզբ է․ Խաչատրյան

2017-ին «Սևան ազգային պարկ»-ում առանձնապես խոշոր չափով հափշտակությունների, փողերի լվացման բազմադրվագ դեպքը բացահայտվել է

Վիճաբանության ժամանակ 38-ամյա տղան դանակի մի քանի հարված է հասցրել հորը․ վերջինս հիվանդանոցում մահացել է

Արարատի մարզում ապօրինի ընդերքօգտագործման հետևանքով պատճառված 13 մլն 736 հազար դրամի վնասն ամբողջությամբ վերականգնվել է

Դոլարն ու եվրոն կրկին էժանացել են․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան ապրիլի 20-ին

ՄԱԿ գլխավոր քարտուղարն ուշադիր հետևում է Հայաստանի ու Ադրբեջանի ձեռք բերած սահմանազատման համաձայնությանը և ողջունում

Նյու Յորքի դատարանի դիմաց երիտասարդն ինքնահրկիզվել է (տեսանյութ)

Հայաստանի գյուղերից, տարածքներից զիջելու մասին ցանկացած խոսակցություն լկտի սուտ է․ Հակոբ Արշակյան

Ողջունում ենք Հայաստանի և Ադրբեջանի՝ Ալմա Աթայի հռչակագիրը սահմանազատման հիմք ընդունելու հայտարարությունը․ Բլինքեն

Այդ 4 գյուղը կեղծ օրակարգ է, կեղծ նարատիվ, որը, ցավոք, նաև ՀՀ սահմաններից դուրս է օգտագործվում․ Արայիկ Հարությունյան

Ոսկեպարի ճանապարհի դելիմիտացիայի հարցն առայժմ օրակարգում չէ․ վարչապետն ականջալուր է եղել ոսկեպարցիների մտահոգությանը

Հայաստան-Ադրբեջան սահմանին ԶՈՒ-ն երբ իր տեղը կզիջի սահմանապահներին․ Հարությունյանն ասաց՝ ինչ քննարկումներ են լինելու

ՀՀ իշխանությունները մեզ տեղյակ են պահել, որ համաձայնությունը ձեռք է բերվել միջազգային սահմանի հիման վրա․ Իրանի դեսպան

Ինչու հայ-ադրբեջանական սահմանազատման գործընթացը մեկնարկեց Տավուշից․ Արայիկ Հարությունյանը մանրամասնել է

Գոյություն չունի «Տավուշից տարածքներ հանձնելու» թեմա, համատեղ հայտարարության մեջ նշվում են գյուղերի անունները․ Գրիգորյան