«Անցյալին վերադարձ չի լինելու` ՀՀԿ կլինի, քոչարյանականներ կլինեն, ով ուզում ա լինի»

Երջանկությունը շատ սուբյեկտվ ապրում ա: Ինձ թվում ա` չկան բոլորի համար ընդհանուր չափանիշներ: Հիմա մտածում եմ, որ անցյալում շատ երջանկություն ա եղել: Հիմնականում էնպես ա ստացվում, որ դու էդ պահին չես գիտակցում, թե ինչքան երջանիկ ես: Երևի բոլոր մարդիկ ունեն էդ խնդիրը` հենց էդ պահին բռնելու երջանկության ակնթարթը, ոչ թե սպասելու, թե վաղը կգա, մյուս օրը կգա... Ինձ համար էդ բառը աբստրակտ նշանակություն ունի: Գուցե էն պատճառով, որ ես աբստրակցիոնիստ եմ: Անգամ փոքր, աննշան թվացող իրադարձությունից կամ երևույթից կարելի է դրական լիցքեր ստանալ, բայց որ ասեմ` երջանկություն...Էդ բառը ավելի մեծ ու պատասխանատու ա:

Նկարիչ Արա Պետրոսյան

Անձնական և մասնագիտական երջանկություն.

Պապայիս հետ գնացել էինք ՆՓԱԿ` իմ անհատական ցուցահանդեսին: Հայրս էդ ժամանակ 82  տարեկան էր: Նայում էր իմ գործերը, ուրախանում էր: Ես էլ նրա ուրախանալուց էի ուրախանում: Մի քանի ամիս անց հայրս մահացավ:

Երջանկություն ա, երբ գործիդ մեջ հասնում ես քո ուզած որակին: Իհարկե, հաճելի ա, երբ կողքից նայում ու գնահատում են աշխատանքդ: Բայց ամենատպավորիչն էն է, երբ դու' ես հավանում աշխատանքդ: Փորձը ցույց ա տալիս, որ նման դեպքերում ստեղծագործությունը ուրիշների կողմից էլ ա գնահատվում:

Նկարչությունն ինձ համար անձնականի ու մասնագիտականի միքս ա: Ու երբ ակտիվ ներգրավված ես սոցիալ-քաղաքական դեպքերին նաև մասնագիտությամբ` արտով, էդ ժամանակ անձնականի ու մասնագիտականի սահմանները լղոզվում են: Էդ ժամանակ նաև դժվար ա լինում պատասխանել հաճախ տրվող էն բանալ հարցին, թե ինչ ա քեզ համար արվեստը, կամ` արվեստը քաղաքականություն ա, թե քաղաքականությունն ա արվեստ: Ինձ համար համ արվեստն ա քաղաքականություն, համ` քաղաքականությունն ա արվեստ:

Դեռ 2008 թվականից մենք անընդհատ պայքարի մեջ էինք: Արվեստագետ ընկերներով` Վարդանը Ջալոյան, Արթուրը Պետրոսյան, Հովհաննեսը Մարգարյան, Էդգարը Ամրոյան, Կարենը Օհանյան, Հովնանը Քարտաշյան, Սամվելը Վանոյան, ստեղծել էինք «Արտ լաբորատորիա» խումբը, որը մեր քաղաքական պայքարի մի մասն էր: Մենք համատեղում էինք «փարթիները» ստեղծագործական պրոցեսների և մեր քաղաքական գաղափարները իրագործելու հետ: «Սթրիթ արտ» էինք անում, բայց ոչ թե ծաղիկներ էինք նկարում, այլ կոնկրետ քաղաքական կոչեր էին, օրինակ`«Ազատություն քաղբանտարկյալներին»: Գիշերվա երկուսին, երեքին, չորսին դուրս էինք գալիս փողոց և քաղաքի պատերին նկարում, կոչեր գրում: Բանակում սպանված զինվորների համար ենք աշխատել: Իշխանությունն էդ սպանությունների մասին ասում էր, թե ինքնասպան են եղել: Էդպիսի դեպքերը շատ էին: Հասարակական մեծ հնչեղություն ստացավ սպա Արտակ Նազարյանի սպանությունը: Էդ օրերին մեր խումբը գրաֆիտի էր նկարել` զինվորը կոկորդին էր դրել զենքը: Կարելի ա ասել, որ «Արտ լաբորատորիան» համ քաղաքականության մեջ էր, համ քաղաքականությունից դուրս էր էն իմաստով, որ քաղաքական իշխանությունը մեզ համար օտար էր, բայց Հայաստանի ղեկավարությունն էր: Ու էդ վիճակը մի տարի չէր, երկու տարի չէր` մինչև 2018 թիվը էդ էր:     

Վերջերս Գարիկ Ենգիբարյանի հետ մի հետաքրքիր նախագիծ արեցինք: Հայաստանում ԱՄՆ դեսպանատան մոտ երկար, մեծ պատ կա: Անցյալ տարի գարնանը մեզ առաջարկել էին էդ պատի վրա «սթրիթ արտ» անել: Ու մենք էդ պատի վրա նկարեցինք ամերիկյան և համաշխարհային մշակույթն ու մեր Թավշյա հեղափոխությունը: Բավական դժվար աշխատանք էր զուտ մասնագիտական իմաստով, բայց հաճելի էր, որովհետև կար գաղափար ցույց տալու, թե մեզ համար ինչքան կարևոր ա 2018-ի հեղափոխությունը:   

Հանրային երջանկություն.

Ընդհանրապես ինձ թվում ա` հնարավոր չի երջանիկ լինել, եթե դու լավ ես, գործերդ լավ են, բայց կողքիդ տխուր մարդիկ կան: Լիակատար երջանկությունը հենց հանրայինն ա:

Ես մասնակեցել եմ Դեմիրճյան հոր, Դեմիրճյան որդու, Լևոն Տեր-Պետրոսյանի գլխավորած ցույցերին ու միտինգներին: Երջանկության պահեր եղել են 2008-ի փետրվարի 26-ին, երբ շատ ժողովուրդ էր հավաքվել և հրապարակում զգացվում էր փոփոխության շունչը: Ընդհանրապես, ես միշտ ինձ լավ եմ զգացել հարյուր հազարավոր մարդկանց մեջ, երբ էգոն ցրվում ա միլիոնավոր մոլեկուլների մեջ, երբ դու ոչ թե Արա Պետրոսյանն ես, ոչ թե նկարիչ ես կամ արվեստագետ, այլ մեկն ես էդ հարյուր հազարավոր մարդկանցից: Դուք բոլորդ պայքարում եք մի բանի համար, դուք բոլորդ ունեք նույն համոզմունքը: Բայց հանրային երջանկության գագաթնակետը 2018-ի ապրիլի 23-ին էր, երբ իմացանք, որ Սերժը հրաժարական ա տվել: Էնպիսի զգացողություն էր, որ արդեն ուրիշ կերպ ենք ապրելու, ուրիշ կյանք ա սկսվելու: Այլևս չեն լինելու սպանություններ, անարդարություններ, ձերբակալություններ, բռնություն... Պրոսպեկտի վրա մի փաբ կար, որ հիմա, ցավոք, էլ չի գործում, կոչվում էր` «Իլիկ»: «Իլիկը» կարևոր տեղ էր, մեր «շտաբն» էր, որտեղ հեղափոխության ընդմիջումներին թեյ ա, սուրճ ա` խմում էինք ու լիցքավորված նորից դուրս էինք գալիս պայքարի: Հենց «Իլիկում» էինք, երբ լսեցինք Սերժի հրաժարականի լուրը: Պարում էինք, երգում էինք, խմում էինք, ուրախանում էինք: Գոռում էինք` «Կեցցե սիրո և համերաշխության հեղափոխությունը»:  

Երջանիկ երկիր, երջանիկ մարդիկ.

Բնական ա, որ հեղափոխությունից հետո ոգևորությունը չէր կարող նույն ալիքի վրա մնալ, պետք ա իջներ: Ես, իմ շրջապատի մարդիկ իշխանությունների ավելի կտրուկ քայլերի կարիքն ունենք: Էսօր մի գրառում աչքովս ընկավ, ասում ա` «Նախկինները փոխանակ բանտերում փտեն, Նիկոլ Փաշինյանին դասեր են տալիս»: Ակնկալիք կա, որ ավելի արագ, ավելի որոշիչ գործողություններ կլինեն դատավորների, օլիգարխների, նախկինից մնացած չինովնիկների, բոլոր էն դեմքերի նկատմամբ, որ հոգնեցրել են բոլորիս, ի վերջո, կավարտվի սահմանադրական դատարանի երկար պատմությունը, որ «քովիդով» ընդհատվեց: Նախկինները ինչ-որ շատ են իրենց երևակայում` չգիտեմ ինչից ոգևորվելով: Երևի, ոգևորվել են նրանից, որ տնտեսական թռիչք օբյեկտիվորեն չկա: Բայց չնայած էս քննադատությանը, ավելի ճիշտ` պահանջին, ես ու իմ շրջապատի շատ-շատ մարդիկ համոզված են, որ անցյալին վերադարձ չի լինելու` ՀՀԿ կլինի, քոչարյանականներ կլինեն, ով ուզում ա լինի: Սրանց համար վերադարձ ուղղակի չկա: Ինձ համար սա աքսիոմա ա, որ հեղափոխությունից հետո լրիվ ուրիշ  Հայաստան պիտի լինի: Ինձ թվում ա` մենք էդ պահանջի իրավունքն ունենք, որովհետև մեր ամբողջ գիտակցական կյանքը դրել ենք գործի, էդ գաղափարի մեջ: 

Իհարկե, շատ կարևոր ա, որ մարդիկ աշխատեն և աղքատավարձ չստանան: Շատ կարևոր ա, որ երկրի ռեսուրսները չկենտրոնանան մի քանիսի ձեռքերում: Շատ կարևոր ա, որ ուժային կառույցները գործեն մարդկանց համար, այլ ոչ մարդկանց դեմ: Սոցիալական վիճակը, իհարկե կարևոր է: Բայց մենք էնքան դժվարությունների միջով ենք անցել և դիմացել ենք: Եվ հիմա մարդիկ ամենաշատ կարիք ունեն արդարության հաստատման: Մենք, իհարկե, չենք հասել էս հաջողություններին, բայց երևի ճանապարհին ենք: Երեկ մի հոդված էի կարդում, որտեղ ասվում էր, թե Երկիր մոլորակի բնակչության 1 տոկոսն ավելի հարուստ ա, քան մյուս 99 տոկոսը: Սա շատ անարդար ա: Խնդիրը ոչ թե աղքատ ապրելն ա, այլ որ էդպես արդար չի: Եվ չի կարելի կյանքը վերածել առնետավազքի հարյուր դոլարի համար: Ինձ թվում է` մեր հանրությունը վաստակել ա արդարության և իր աշխատանքի պտուղներ քաղելու իրավունքը:  

Զրույցը պատրաստեց Մարինա Բաղդագուլյանը