Հայաստանը բազում պատճառներ ունի հավատալու, որ Ադրբեջանը միտումնավոր ոչնչացնելու է հայկական հուշարձանները. ԱԳՆ

15/12/2020 schedule20:49

ՀՀ ԱԳ նախարար Արա Այվազյանը ելույթ է ունեցել Հնագույն քաղաքակրթությունների ֆորումի 4-րդ նախարարական հանդիպմանը:

«Ցանկանում եմ իմ երախտագիտությունը հայտնել Պերուի կառավարությանը նախարարական 4-րդ հանդիպումն անցկացնելու համար։

Ցանկանում եմ նաև ողջունել Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգների մասնակցությունը Հնագույն քաղաքակրթությունների ֆորումին նոր անդամի կարգավիճակով։

Մեզ այսօր միավորում է այստեղ գտնվող յուրաքանչյուր ժողովրդի դարավոր պատմությունն ու մշակութային հարուստ ժառանգությունը։ Այս ֆորումը դարձել է մի յուրօրինակ հարթակ՝ արժևորելու անցած հազարամյակների ընթացքում մեր քաղաքակրթությունների կուտակած պատմություններն ու արժեքները։

Հայաստանը, հանդիսանալով դարավոր ավանդույթների և քաղաքակրթական ժառանգության բնօրրան, բարձր է գնահատում Հնագույն քաղաքակրթությունների ֆորումի կարևոր դերը՝ որպես մշակութային երկխոսության և համագործակցության հարթակ անդամ պետությունների միջև և անդին:

Ահագնալից և մարտահրավերներով լի այս տարին, որին մենք առերեսվեցինք, ապացուցեց, որ կառուցողական երկխոսությունն ու միասնական ջանքերն առավել քան կարևոր են: Այն մեզ հիշեցրեց նաև, որ հնագույն քաղաքակրթությունների ժառանգության ու իմաստության խորհուրդը շարունակում է լինել կենսունակ և պահանջված այս գլոբալացված աշխարհում։ Այսպիսով, այսօր մենք հնարավորություն ունենք դասեր քաղելու և ներշնչվելու մեր ժառանգությունից և միասին շարժվելու առաջ:

Հնագույն քաղաքակրթությունների այս ֆորումը մեզ հնարավորություն է ընձեռում առաջնահերթություն տալ մշակութային բազմազանության և խաղաղության առաջմղմանը։ Այն մեզ հնարավորություն է ընձեռնում վերահաստատելու մեր հանձնառությունը հանդուրժողականության և բազմազանության նպատակներին՝ որպես խաղաղության մշակույթի խթանման նախապայմանների:

Մեծարգո գործընկերներ,

Նման կարևոր հարթակի շրջանակներում մենք չենք կարող աչք փակել մեր տարածաշրջանում տեղի ունեցող տագնապալի իրադարձությունների վրա:

Մինչ միջազգային հանրությունը կենտրոնացած էր COVID-19-ի հետևանքով ստեղծված ճգնաժամի հասցեագրման և հետևանքների հաղթահարման վրա, Ադրբեջանը սեպտեմբերի 27-ին սանձազերծեց նախապես ծրագրած լայնամասշտաբ ագրեսիա Արցախի Հանրապետության դեմ։ Այս պատերազմում Ադրբեջանին անմիջական աջակցություն էր ցուցաբերում Թուրքիան, որն Ադրբեջան էր տեղափոխել օտարերկրյա զինյալ ահաբեկիչների և վարձկանների՝ Արցախի ժողովրդի դեմ մարտերում ներգրավելու նպատակով։

Այս ագրեսիայի հետևանքով հայկական մշակութային ժառանգության հազարավոր կոթողներ հայտնվեցին Ադրբեջանի զինված ուժերի վերահսկողության տակ։ Արցախն ունի չափազանց հարուստ մշակութային և կրոնական ժառանգություն, մի քանի հազար հուշարձաններ, որոնք տարածաշրջանում հայերի ունեցած երկարատև պատմության իրեղեն ապացույցն են։

4-րդ դարի վաղ քրիստոնեական եկեղեցիները և հնագիտական վայրերն իրապես ճարտարապետական կոթողներ են՝ հնագույն արձանագրություններով, որմնանկարներով և քանդակներով, որոնք Հայաստանի պատմության և համաշխարհային մշակութային ժառանգության մեջ ունեցած մեծագույն ներդրումի անբաժան մասն են կազմում:

Հայաստանը բազում պատճառներ ունի հավատալու, որ Ադրբեջանը թիրախավորելու է այս հողի հետ մեր հազարամյա բնիկ կապի մասին վկայությունները՝ միտումնավոր ոչնչացնելով հայկական հուշարձաններն ու մշակութային վայրերը: Այս սպառնալիքը լավագույնս փաստագրված է՝ հաշվի առնելով Ադրբեջանի կողմից հայկական մշակութային ժառանգության կանխամտածված ոչնչացման բազմաթիվ նախադեպերը:

Պատերազմի ժամանակ ադրբեջանական զինված ուժերը մի քանի ժամ տարբերությամբ երկու անգամ հռթիռակոծել են Շուշի քաղաքի պատմական և կրոնական խորհրդանիշը հանդիսացող 19-րդ դարի Սուրբ Ամենափրկիչ Ղազանչեցոց տաճարը: Ճշգրիտ հարվածներ հասցնող անօդաչու թռչող սարքերի կիրառումը հաստատում են հարձակման դիտավորյալ բնույթը:

Նույն տաճարը և Շուշիի Սուրբ Հովհաննես Մկրտիչ եկեղեցին (Կանաչ ժամ) ենթարկվել են վանդալիզմի և մասնակի ոչնչացման հրադադարի հաստատումից ընդամենը մի քանի օր անց, ինչը հայկական մշակութային ժառանգության նկատմամբ անհարգալից վերաբերմունքի և սպառնալիքի վառ օրինակ է։

Տասնամյակներ շարունակ Ադրբեջանը պատասխանատու է եղել նաև մշակութային ճառանգության համակարգված ոչնչացման համար: Թերևս ամենատխրահռչակ արարքը Նախիջևանի Հին Ջուղայի միջնադարյան հայկական գերեզմանատան մի քանի հազար փորագրված հսկայական խաչքարերի և գերեզմանաքարերի ոչնչացումն էր, որոնք հողին են հավասարեցվել ադրբեջանական բանակի կողմից՝ խաղաղ ժամանակաշրջանում և հակամարտության գոտուց հեռու:

15 տարի առաջ այս ամսվա ընթացքում ավարտին է հասցվել միջնադարյան 89 եկեղեցիների, 5840 նախշազարդ խաչքարերի և 22,000 պատմական տապանաքարերի ոչնչացումը: Կան բավարար ապացույցներ, այդ թվում լուսանկարների և տեսանյութերի տեսքով, որոնք փաստում են այս բարբարոսական արարքը:

Մշակութային ժառանգության օբյեկտների թիրախավորումը, հատկապես պատերազմական իրավիճակներում, խստիվ արգելված է մի շարք միջազգային կոնվենցիաներով, այդ թվում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Զինված ընդհարման դեպքում մշակութային արժեքների պաշտպանության մասին Հաագայի կոնվենցիայով և վերջինիս երկու արձանագրություններով: Հայաստանը ողջունում է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի` Արցախ տեխնիկական աջակցման առաքելություն ուղարկելու մասին որոշումը:

Մենք գիտակցում ենք մշակութային ժառանգության արժեքը՝ համարելով, որ որևիցե նմուշի կորուստը հանգեցնում է աշխարհի բոլոր ազգերի ժառանգության վնասարար աղքատացման, և ոչ միայն այն ազգի է, որին պատկանում է մշակութային տվյալ արժեքը: Ադրբեջանի կողմից մշակութային ժառանգության վայրերի նմանօրինակ չարամիտ դիտավորությամբ ոչնչացումը մարտահրավեր է ոչ միայն Հայաստանի, այլև ողջ քաղաքակիրթ մարդկության համար, և դա պետք է խստորեն դատապարտվի:

Հարգելի գործընկերներ,

Այսօր շատ կարևոր է խաղաղության մշակույթի առաջմղումը` դիմակայելու համար աճող ագրեսիային և բռնությանը, որին ականատես ենք լինում ամբողջ աշխարհում: Խաղաղության մշակույթը կարող է խարսխված լինել միայն միջազգային ամուր համագործակցության վրա, և, այս առումով, Հնագույն քաղաքակրթությունների ֆորումը կարևոր հարթակ է, քանի որ այն միավորում է հնավուրց մշակութային արժեքներ կրող ու հսկայական նյութական և ոչ նյութական ժառանգություն ունեցող երկրների։

Խաղաղության մշակույթն անփոխարինելի է նաև կայուն զարգացման համար: Մշակույթն ունի վերափոխիչ ուժ, քանի որ այն մարդկային զարգացման կարևոր բաղադրիչ է, ինքնության, նորարարության և ստեղծարարության աղբյուր բոլորի համար։ Զարգացմանն մշակութահեն մոտեցումն առանցքային նշանակություն ունի 2030թ. Կայուն զարգացման օրակարգի իրականացման, և, մասնավորապես, ներկայիս կորոնավիրուսային համավարակի առաջացրած ճգնաժամի հետևանքների հաղթահարման համար:

Ավելին, դրական լուրերի շարքից, մենք ներկայումս ականատես ենք լինում միջազգային խաղաղության պահպանման և տնտեսական աճի խթանման գործում մշակութային ժառանգության պաշտպանության կարևորության ճանաչման հանդեպ միջազգային աննախադեպ ուշադրությանը: Այս փորձերը պետք է ամրապնդվեն և փոխլրացվեն:

Այս համատեքստում մենք առաջարկում ենք ստեղծել մշակութային կառույցների ցանց՝ բաղկացած թանգարաններից, պատմամշակութային արգելոցներից, ինչպես նաև զբոսաշրջային կազմակերպություններից, ինչը թույլ կտա մեզ ավելի կարևորել նյութական և ոչ նյութական մշակութային ժառանգությունը և այդպիսով նպաստել կայուն զբոսաշրջություն զարգացմանը և տնտեսության վերականգնման խթանմանը:

Ֆորումի մասնակից պետությունների միջև սերտ համագործակցությունը միջազգային կազմակերպությունների, մասնավորապես՝ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի շրջանակներում, մշակութային ժառանգության պահպանությանն առնչվող հարցերի շուրջ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ում մեր մշտական ներկայացուցիչների միջև պարբերական խորհրդակցությունների անցկացումը և հնարավոր համատեղ նախաձեռնությունները նույնպես կարող են ծառայել այդ նպատակին:

Հայաստանը պատրաստակամ է իր ներդրումն ունենալ այս գլոբալ ջանքերում՝ առաջնահերթություն տալով մշակութային ժառանգության պաշտպանությանը, մարդասիրական վարքագծի խթանմանը և մշակութային բազմազանության նկատմամբ հարգանքի ձևավորմանը։ Այս ջանքերը պետք է զուգակցվեն անդամ երկրների մշակութային արդյունաբերության աճի խթանմանն ուղղված միջոցառումների հետ, ինչպես երկկողմ մակարդակով, այնպես էլ բազմակողմ կազմակերպությունների հետ համագործակցությամբ, ինչպիսին է, օրինակ, ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն։

Եզրափակելով խոսքս՝ մենք ողջունում ենք այս հանդիպման արդյունքում Նախարարների եզրափակիչ հռչակագրի ընդունումը, որը նոր խթան կհաղորդի մեր հետագա համատեղ նախաձեռնություններին և կզարգացնի այս ձևաչափում մեր արդյունավետ համագործակցությունը:

Հայաստանը շարունակում է հանձնառու մնալ Ֆորումի գաղափարներին ու սկզբունքներին և շարունակելու է ակտիվորեն ներգրավվել այդ ուղղությամբ տարվող բոլոր համատեղ ջանքերում»,-ելույթի իր խոսքում ասել է նախարարը:

Տպել
932 դիտում

Ահաբեկիչները հոգեմետ նյութերի ազդեցության տա՞կ են եղել. նոր մանրամասներ «Crocus»-ի ահաբեկչության գործից

Կինը հայտնել է, որ ամուսինը հաճախակի ծեծել է իր անչափահաս դստերը, փորձել նրա հետ սեռական հարաբերություն ունենալ

Հարվածել է, այնուհետ լվացրել հատակի և անգիտակից հարևանի դեմքի արյան հետքերը. սպանության նախաքննությունն ավարտվել է

Գևորգ Պապոյանը շվեյցարացի գործընկերոջ հետ քննարկել է փոխգործակցության ընդլայնման հնարավորությունը

Հայաստանն աշխարհի առաջ վերածվում է Արևմուտքի վտանգավոր ծրագրերի իրականացման գործիքի. Զախարովա

Երթևեկության կազմակերպման փոփոխություն կլինի Միկոյան-Գալշոյան փողոցների խաչմերուկում

Պապա ջան, ես քեզ միշտ կկարոտեմ, կհանդիպենք մյուս կյանքում․ Արթուր Աբրահամը լուսանկարներ է հրապարակել

Ինդոնեզական բանակը համալրվել է թուրքական տանկերով

Ուկրաինային տրամադրված F-16-ները չեն կարող փոխել իրավիճակը մարտադաշտում, դրանք օրինական թիրախ կդառնան. Պուտին

Տավուշում՝ ռուսական ռազմաբազայում, նկատել են տաջիկների և ղրղզների, գուշակեք՝ սա ինչ կազմ է և ինչի են սպասում. Սաֆարյան

Վրաց խորհրդարանականներն այցելել են Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիր

Ալիևի նախկին փեսան հայտարարել է՝ իրենց պատկանող «Crocus city»-ի վերականգնումը կախված է Պուտինի և Վորոբյովի կարծիքից

ՔԿԾ-ին անհրաժեշտ են վարորդներ. ովքեր և ինչպես կարող են դիմել

Հայաստանում վտարանդի կառավարություն ներկայացող բոլոր գրասենյակները պետք է փակել. Չախոյան

Այս անգամ դաշտ են նետել սիրելի պահեստայինին, որը մեկ շաբաթում մեկ ստորագրությամբ լուծարեց ԼՂ-ն. Հովհաննիսյան

Ընթանում է «Հայաստանը՝ որպես քաղաքակրթական խաչմերուկ» միջազգային գիտաժողովը (տեսանյութ)

Հայաստանի գոյությունը կարող է երաշխավորվել բացառապես եվրոպական ընտանիքում․ Արման Բաբաջանյան

ԿԳՄՍ նախարարն ու Ֆրանսիայի դեսպանն այցելել են ակադեմիական քաղաքի տարածք

Եթե մենք մնում ենք Ռուսաստանի հետ, խնդիրները լուծվելու են մեր հաշվին. Արամ Սարգսյան

2 զոհ, 7 վիրավոր. վթար Մարգարա-Վանաձոր-Տաշիր ճանապարհին

Գագիկ Սուրենյանը սպասված նորություն է հայտնել

«Տոյոտա»-ի 51-ամյա վարորդը, լինելով խմածության ամենաբարձր աստիճանի, բախվել է 3 մեքենայի

Քննչական կոմիտեի վետերանները հանդիպել են նորանշանակ քննիչների հետ

ԼՂ-ից բռնի տեղահանվածները ևս 9 ամիս սոցիալական աջակցություն կստանան, ընդլայնվել է նաև շահառուների շրջանակը

Հայաստանը մարդասիրական օգնություն կցուցաբերի Գազային

Եկամուտների հայտարարագիր ներկայացնող քաղաքացիները պետք է իրականացնեն անձի նույնականացման գործընթաց․ ՊԵԿ

ԼՂ-ից բռնի տեղահանված շուրջ 17 հազար երեխա կրթություն է ստանում ՀՀ դպրոցներում

Խմելու ջրի սակագինը չի թանկանա

ԱՄՆ-ը համաձայն չէ Ադրբեջանի պնդումների հետ․ Մեթյու Միլլեր

Հայաստանը կստանա 92,3 մլն եվրոյի բյուջետային վարկ և 16 մլն եվրոյի դրամաշնորհ. ինչ նպատակների համար կծառայեն դրանք

Հայաստանում, բացի ՀՀ կառավարությունից, որևէ այլ կառավարություն չի կարող գոյություն ունենալ. Փաշինյան

Ադրբեջանի ՊԱԾ ղեկավարը Հայաստանին սպառնում է՝ մեղքը բարդելով Ֆրանսիայի վրա

«Կովկասի գերուհի» ռեստորանի մենեջերը կասկածվում է 11 միլիոն դրամ հափշտակելու համար

ԱԱԾ-ն հայտարարություն է տարածել

Հայաստանը ՀԱՊԿ-ից դուրս գալու ծանուցում չի ուղարկել, բայց աշխատանքներին չի մասնակցում. Թասմագամբետով

Հաստատվել է նախադպրոցական հաստատության ղեկավարման իրավունքի քննության թեստավորման նոր հարցաշարը. ԿԳՄՍՆ

Թթուջուր-Նավուր ավտոճանապարհը բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար փակ է

Հայ-վրացական սահման տանող ճանապարհի փակ հատվածը թեթև մարդատար մեքենաների համար բացվել է

Թալանել են Սայաթ-Նովա պողոտայի «Զիգզագ» խանութը. հափշտակվել է 5,5 մլն դրամի բջջային հեռախոս

1000-րդ գործն է մակագրվել ամբողջությամբ թվայնացված քաղաքացիական դատարան. Մինասյանը նշել է համակարգի առավելությունները