Կորոնավիրուսի ժամանակ համակարգի խնդիրները ավելի բաց եւ  ակնհայտ երեւացին. տարին ամփոփում են կրթության փորձագետները

«2020 թվականը նոր, աննախադեպ մարտահրավեր էր կրթության համար: Դեռեւս 2020 թվականի հունվար-փետրվար ամիսներին, երբ աշխարհը նոր էր բախվել համավարակի ճգնաժամին, եւ արդեն մարտից Հայաստանում ստիպված անցանք  հեռավար կրթության, պարզվեց, որ կրթական համակարգը պատրաստ չէր դրան»,- այսօր «Մեդիա» կենտրոնում կայացած «Հանրակրթությունը՝ կորոնավիրուսի եւ պատերազմի միջով» թեմայով քննարկման ժամանակ ասաց կրթության, գիտության, մշակույթի եւ սպորտի նախարարության (ԿԳՄՍՆ) հանրակրթության վարչության փորձագետ Արտաշես Թորոսյանը: 

Անդրադառնալով հեռավար ուսուցման ժամանակ առաջացած խնդիրներին՝ նա մասնավորապես նշեց, որ հատկապես սկզբնական շրջանում ուսուցիչները համապապատասխան պատրաստվածություն չունեին. ստիպված էին ընթացքի մեջ սովորել, հեռավար դասեր անցկացնելիս ընտրում էին ամենապարզ ու մատչելի միջոցները, օրինակ՝ Zoom համակարգը: Աշակերտները համեմատաբար ավելի լավ էին տիրապետում տեխնոլոգիաներին,  բայց նրանց մոտ եւս մի շարք խնդիրներ առաջ եկան. չգիտեին ինչպես սովորել տեխնոլոգիաների միջոցով, դասերին չէին մասնակցում ինտերնետի բացակայության պատճառով կամ պարզապես չարաշահում էին այդ հանգամանքը: Խնդիր էր նաեւ այն, որ կային ընտանիքներ, որոնք չունեին անհրաժեշտ համակարգչային սարքավորումներ: Պետությունը, ճիշտ է, որոշ չափով տրամադրում էր համակարգիչներ, հեռախոսներ հատկապես անապահով ընտանիքներին, սակայն այդ ռեսուրսները բավարար չէին: Ուսումնական տարվա վերջում ավարտական քննությունների, գնահատման հետ կապված եւս եղան դժվարություններ: Առաջացած խնդիրները վերլուծելով՝ նախարարությունը անընդհատ ուղիներ, լուծումներ էր փորձում գտնել՝ հեռավար կրթությունն ավելի  արդյունավետ կազմակերպելու համար:

Փորձագետ Սերոբ Խաչատրյանը հեռավար կրթության համակարգում եղած  խնդիրներին ավելացրեց նաեւ անհավասարությունների խնդիրը: Նա նշեց, որ ինչպես աշակերտների դեպքում կային սովորող ու ծուլացող աշակերտներ, այնպես էլ ուսուցիչների շրջանում կային այնպիսիները, որ ճգնաժամը օգտագործում էին գիտելիքները հարստացնելու, տեխնոլոգիաների նոր հնարավորությունները կիրառելու համար, ուսուցիչների մի մաս էլ կար, որ լիարժեք չէր օգտագործում այդ հնարավորությունը՝ պատճառաբանելով հեռավար  եղանակով ուսուցման կազմակերպման անարդյունավետությունը:

Նրա խոսքով՝ 2020 թվականը կրթության համակարգում մասշտաբային քննության տարի էր. կորոնավիրուսի ժամանակ համակարգի խնդիրները ավելի բաց եւ  ակնհայտ երեւացին: Դրանցից մեկը վերաբերում է նաեւ վերահսկողության գործոնին: Ուսուցիչը, իհարկե, հեռավար ուսուցման  ժամանակ չի կարողանում վերահսկել աշակերտներին, իսկ առանց ուսուցչի վերահսկողության երեխաները առանձնապես շատ չեն ուզում սովորել: Քանի դեռ չենք հասել նրան, որ աշակերտը գիտակցաբար մոտենա սովորելուն, ոչ մի բարեփոխում արդյունք չի տա: Ուստի կրթության բովանդակությունը պետք է լինի ոչ թե գիտելիքային բաղադրիչը, այլ ավելի շատ մտածողության եւ արժեքային բաղադրիչները:

Բանախոսը  արձանագրեց նաեւ, որ Հայաստանում կրթական բարեփոխումներ տեղի չեն ունենում, տեղի է ունենում կրթական բարեփոխումների նմանակում՝ իմիտացիա. բարեփոխումների ժամանակ տրվում են մի կետից մյուսին հասնելու տեսական մասը,  բայց տնօրենները, ուսուցիչները, աշակերտները, դասախոսները մենակ են մնում դրանք իրագործելու  ճանապարհին:

Կրթության փորձագետ Վահրամ Սողոմոնյանն էլ հավելեց, որ թեեւ անցել ենք բազմակարծիք, ժողովրդավար հասարակության, բայց մեր կրթական համակարգի բովանդակությունը կտրված է իրականությունից, աշակերտները հասարակության մասին հիմնարար գիտելիքներ չունեն, մակերեսային ձեւով են սովորում հասարակագիտական առարկաները. ժողովրդավարական հասարակության մեջ ապրելու, կյանք մտնելու խնդիր կա: 

«Ամենամեծ շեշտադրումը պետք է դնել ոչ թե բարեփոխումների նախագծմանը, այլ դրանց իրականացմանը: Պետք է ունենանք ժամանակակից թվային քարտեզներ, որոնք պետք է հստակ ցույց տան` ճանապարհի որ հատվածում կարող ենք ունենալ դժվարություններ եւ յուրաքանչյուր խնդիր ինչպես պետք է լուծենք: Կրթական բարեփոխումները պետք է լինեն անընդհատ քննարկման մեջ»:

Ըստ Սերոբ Խաչատրյանի՝ կրթական համակարգի բարեփոխման առաջին քայլերից մեկը պետք է լինի հատուկ խմբի ստեղծումը, որտեղ կլինեն հասարակագիտական տարբեր մասնագիտությունների ներկայացուցիչներ՝ ազգագրագետներ, հոգեբաններ, քաղաքագետներ, փիլիսոփաներ, սոցիոլոգներ, որոնք պետք է հասկանան, թե ինչ հիմքի վրա պիտի կառուցենք մեր կրթությունը: Կրթության նախարությունը, ցավոք, իր ենթակայության տակ ունենալով բազմաթիվ համալսարաններ, գիտական հաստատություններ, այդ ներուժը չի օգտագործում: Ծրագրերի, չափորոշիչների փոփոխությունը ոնչով չի օգնի, քանի դեռ ընդհանուր միջավայրը աննպաստ է, եւ դժվար է այդ միջավայրում աշխատել:

Ամփոփելով տարին՝ Արտաշես Թորոսյանն ասաց, որ դեռ շատ անելիքներ կան հատկապես բնագիտական, հասարակագիտական առարկաների, ինժեներական մասնագիտությունների զարգացման աշխատանքներում:

«Նախարարությունը մշակել է հստակ մեխանիզմ, թե ինչպիսի մեթոդական ռեսուրսներ պետք է տրամադրվեն դպրոցներին, որպեսզի մենք կարողանանք ոչ միայն վերապատրատումների, ալեւ ուղեցույցների միջոցով օգնենք ուսուցիչներին՝ հաղթարելու դժվարությունները: Առաջիկայում նախատեսում ենք չափորոշիչների կիրառումը փորձարկող գործընթացներ սկսել, ուսուցիչների վերապատրաստում սկսել, փորձարկել ինչպես ուսումնական նյութը, այնպես էլ գնահատման մեթոդաբանությունը, զարգացնել  ուսուցիչների մասնագիտական կարողությունները, դպրոցների շենքային, տեխնիկական պայմանները: Հույս ունենանք, որ 2021 թվականին խոչընդոտներ չեն լինի, եւ դրանք կյանքի կկոչվեն»,- իր խոսքն այսպես եզրափակեց Արտաշես Թորոսյանը: