ԳՇ-ի հայտարարության մեջ քաղաքական դաշտից ուղղորդում կար. Ռազմիկ Պետրոսյան

Մենք բանակի ղեկավարությանը երբեք իրավունք չենք տվել քաղաքական գործընթացների մեջ ներգրավվել. ՀԺ-ի հետ զրույցում այս տեսակետը հայտնեց Արագածոտնի փոխմարզպետ, ազատամարտիկ Ռազմիկ Պետրոսյանը:

Խոսքը Գլխավոր շտաբի՝ գրեթե ողջ ղեկավար կազմի երեկվա հայտարարության մասին է, որով նրանք պահանջում էին վարչապետի հրաժարականը. «Մի կառույց, որի վրա է հիմնականում եղել մեր ազգի անվտանգությունը, իրեն իրավունք է վերապահում ներգրավվել քաղաքական գործընթացներին»: 

Նրա խոսքով՝ եթե այսօր հաշվետվություն պահանջելու կարիք կա, առաջին հերթին այդ հաշվետվությունը պիտի պահանջել Գլխավոր շտաբի պետի գլխավորությամբ՝ բարձրաստիճան սպաներից. «Պատասխան տալու փոխարեն պահանջել գերագույն գլխավոր հրամանատարի հրաժարականն այն բանի համար, որ Գլխավոր շտաբի պետի տեղակալին է ազատել պաշտոնից, անթույլատրելի է: Ես կոչ եմ անում մեր գեներալներին, մարտական ընկերներին, որ զերծ մնան քաղաքական գործընթացներից, հատկապես, որ թվում է, թե իրենց պահվածքով նրանք ոգեւորում են այն քաղաքական ուժերին, որոնց ժողովուրդը մերժել է եւ հիմա կրկնակի մերժում է»:

Ազատամարտիկը նշեց, որ նույնիսկ սպարապետ Վազգեն Սարգսյանը, լինելով բանակի ակունքներում կանգնած առաջնորդ, երբեք իրեն իրավունք չի վերապահել քաղաքական պրոցեսների ժամանակ սպաներին ասել, որ մասնակցեն դրանց:

«Ովքեր, ինչ-ինչ պատճառներից ելնելով, ստորագրել են թղթի տակ, թող հետ վերցնեն դա եւ շարունակեն ծառայել հայրենիքին: Նրանք ո՛չ գործող եւ ո՛չ էլ նախկին իշխանություններին չեն ծառայում, այլ ծառայում են հայրենիքին: Այսօր մեր զինվորները, առաջնագծում կանգնածները երբեւէ թույլ չէին տա իրենց հրամանատարներին մասնակցել քաղաքականությանը: Ինձ համար առաջնային խնդիր է, որ բանակը՝ որպես առաջնային սրբություն, բարձր մնա քաղաքականությունից»,- ասաց Պետրոսյանը:

Նրա կարծիքով՝ Տիրան Խաչատրյանի ազատումը չէ այս հայտարարության պատճառը, քանի որ այսքան կարճ ժամանակահատվածում չէր կարող այդքան ստորագրություն հավաքվել. «Հաշվի առնելով վերջին ժամանակներում Ռոբերտ Քոչարյանի ակտիվանալը, Սերժ Սարգսյանի՝ պատերազմի ընթացքի մասին ակնարկները, ընդդիմության վերջին օրերի ակտիվ ակցիաները, կարծում եմ, դրանք պատահական չեն, որ զուգադիպում են այսօրվան: Ես ինձ իրավունք եմ վերապահում ասել, որ սրա մեջ կար քաղաքական դաշտից ուղղորդում: Ցավով եմ ասում, բայց այս ամենը հիմք է տալիս մտածելու, որ հենց այդպես է»:

Հարցին՝ ի՞նչը բերեց ԳՇ-ի այս հայտարարությանը, եւ որքանո՞վ հասան իրենց նպատակին, ազատամարտիկը պատասխանեց. «Կարծում եմ՝ այս հայտարարությանը հիմք է ծառայել այն, որ հասարակությունը վերջին ժամանակներում ստիպում էր իշխանություններին բացահայտել, թե ինչ է կատարվել պատերազմում, իսկ իշխանությունն էլ պատրաստակամ էր այդ հարցում: Պիտի հասնենք նրան, որ իրավական գնահատական տրվի այս պատերազմում մեր բացթողումներին, անկախ նրանից, թե որ քաղաքական կամ ռազմական գործիչը ինչ կարգավիճակում կլինի այդ ճշմարտությունը բացահայտվելուց հետո»:

Թեմայի վերաբերյալ զրուցել ենք նաեւ քաղաքագետ Ստեփան Գրիգորյանի հետ:

- Պարոն Գրիգորյան, ԶՈՒ գլխավոր շտաբի հայտարարությունը ռազմական հեղաշրջման փորձ կարո՞ղ ենք համարել:

- Կապ չունի Հայաստանում է, թե այլ երկրում, եթե ռազմական ղեկավարության դեմքերը՝ շտաբը, բանակը, ներքաղաքական գործերի հետ կապված հայտարարություն են անում, դա կոչվում է ռազմական հեղաշրջման փորձ: Հիմա, թե ինչ մղումով արեցին, դա նշանակություն չունի, նրանք զբաղեցնում են բարձր պաշտոններ ռազմական ոլորտում:

- Որպես գործող զինվորականներ՝ նրանք իրավունք ունե՞ն քաղաքական պահանջ ներկայացնելու կամ կարծիք հայտնելու:

- Ես չեմ կարգավորում այդ հարցը, Սահմանադրությունում գրված է՝ բանակը պաշտպանում է սահմանները դրսի վտանգներից: Ներքին հարցերի զսպումն ապահովում է ոստիկանությունը: Բանակը, Սահմանադրության համաձայն, իրավունք չունի մտնել ներքաղաքական հարցերի մեջ:

- Ըստ ձեզ՝ սա ուղղորդվա՞ծ հայտարարություն էր:

- Ճիշտ կլինի՝ այդ հարցը նրանց տաք: Ես կարծում եմ, որ սրա վրա ազդեցություն ունեցավ այն, որ Նիկոլ Փաշինյանը խոսեց բանակի խնդիրների մասին, «Իսկանդերի» չգործելու մասին պատերազմի ժամանակ: Միգուցե դա իրենց մոտ ինչ-որ դժգոհություն առաջացրեց: Նիկոլ Փաշինյանի վերջին հարցազրույցի ժամանակ «Իսկանդերների» վերաբերյալ ասածը բավականաչափ մեծ արձագանք ստացավ ե՛ւ ներսում, ե՛ւ ՌԴ-ում: Միգուցե մեր սպաները համաձայն չէին այդ գնահատականին եւ դրա համար արձագանքեցին:

- Քաղաքական առումով ի՞նչ ազդեցություն կարող է թողնել ԳՇ-ի հայտարարությունը, ընդդիմությանը կարծես բավականին ոգեւորեց սա:

- Նախկինների շուրջ հավաքված ռադիկալ ընդդիմությունը վաղուց է պահանջում Նիկոլ Փաշինյանի հրաժարականը, եւ պարզ է, որ օգտագործում են բոլոր ուժերին, այն մարդկանց, ովքեր նույնատիպ հայտարարություններ են անում: Օրինակ՝ օգտագործում են Գիտությունների ակադեմիայի հայտարարությունը, ԵՊՀ գիտխորհրդի հայտարարությունը... Եթե մենք ուզում ենք ժողովրդավարական երկիր կառուցել, պետք է թացը չորից տարանջատենք. բանակը իրավունք չունի միջամտել ներքաղաքական հարցերին, դա հայտնի սկզբունք է: Աշխարհի բոլոր պետությունների Սահմանադրություններում, նույնիսկ՝ ոչ ժողովրդավարական, գրված է՝ բանակը իրավունք չունի մխրճվել ներքին գործերի հարցերի մեջ:

- Սահմանային առումով Ադրբեջանի հետ հարցեր կան, գերիների խնդիր կա, այս տեսանկյունից նման հայտարարությունը լարվածություն չի՞ ստեղծում սահմանին: 

- Պարզ է, որ դա ոգեւորում է մեր թշնամիներին: Նրանք տեսնում են, որ ներսում վիճակը լարված է, դա թույլ է տալիս է՛լ ավելի ճնշել Հայաստանին, դա նաեւ թուլացնում է մեր դիրքերը միջազգային ասպարեզում: Անկայուն վիճակի դեպքում էլ ի՞նչ ներդրում, Հայաստանը լուրջ ծրագրեր պիտի իրականացնի ԵՄ-ի հետ, ՌԴ-ի հետ:

- Վարչապետը հանրահավաքի ժամանակ հայտարարեց, որ Օնիկ Գասպարյանը պետք է հեռանա, իսկ մնացած սպաները պետք է շարունակեն իրենց բնականոն աշխատանքը: Հայտարարությանը միացած մնացած սպայակազմը կշարունակի՞ նորմալ աշխատել:

- Դժվարանում եմ ասել: Վարչապետը նաեւ կարեւոր հայտարարություն արեց, որ պատրաստ է արտահերթ ընտրությունների հետ կապված բանակցություններ սկսել բոլոր ուժերի հետ, նաեւ՝ ռադիկալ ընդդիմության: Հանգուցալուծումը պետք է լինի արտահերթ ընտրությունները, եւ, կարծում եմ, ընդդիմությունը պետք է արձագանքի դրան: Ընտրությունների ժամանակ ժողովուրդն ամեն ինչ կդնի իր տեղը: Ես կարծում եմ՝ այս փուլում իրավիճակը կհանդարտվի, քանի որ վարչապետի հանրահավաքը բավականին մեծ էր: Նա ունի մեծ կողմնակիցներ, եւ այն պնդումները, թե նա այլեւս վստահություն չունի հասարակության մեջ, չեն համապատասխանում իրականությանը: Ես կոչ եմ անում նաեւ ռադիկալ ընդդիմությանը նստել կլոր սեղանի շուրջ եւ որոշում ընդունել, թե երբ են անցկացնում ընտրությունները: