Կորոնավիրուսը երբեմն ախտահարում է նաև ուղեղանյութը՝ առաջացնելով հոգեկան առողջության խնդիրներ. Արմեն Սողոյան

2020 թվականին աշխարհի շատ բժիշկներ սկսեցին խոսել կորոնավիրուսային հիվանդության վերաբերյալ ապացուցված նոր փաստի մասին՝ վիրուսն ի վիճակի է առաջացնել մի շարք նյարդաբանական խնդիրներ, ինչպիսիք են անհանգստությունը և դեպրեսիան: Այն կարող է խաթարել նաև մարդու ուղեղի քիմիան:

Հայկական հոգեբուժական ասոցիացիայի նախագահ Արմեն Սողոյանը մեզ հետ զրույցում ներկայացրեց երկու պատճառ, երբ կորոնավիրուսով վարակված մարդու մոտ առաջանում են հոգեբանական լուրջ խնդիրներ՝ պայմանավորված սթրեսով և ուղեղանյութի ախտահարմամբ: «Ապացուցված է, որ վիրուսը ախտահարում է կենտրոնական նյարդային համակարգը: Մի ուղղությունը պայմանավորված է երկարատև սթրեսով և ինֆորմացիոն այն աղմուկով, որը բարձրացված է համաճարակի վերաբերյալ: Բացի դա, վիրուսը ախտահարելով միկրոանոթները որոշ դեպքերում ախտահարում է նաև ուղեղանյութը, այստեղից էլ նույնպես առաջանում են հոգեկան առողջության խնդիրներ»,- մանրամասնեց նա:

Պայմանավորված այս հանգամանքով, Հայակական հոգեբուժական ասոցիացիան և Կարմիր Խաչի սոցիալ-հոգեբանական կենտրոնը, համագործակցելով Առողջապահության նախարարության հետ, կորոնավիրուսով վարակված հիվանդներին նույնպես տրամադրում են հոգեբաններ, եթե հիվանդը կամ նրա ընտանիքը տեղեկացնում են, որ ունեն հոգեբանի կարիք: Հայկական հոգեբուժական ասոցիացիան դեռ համավարակի սկզբին կամավոր հոգեբաններ է ուղարկել տարբեր բժշկական հաստատություններ, որտեղ նրանք օգնել են կորոնավիրուսով վարակված հիվանդներին հաղթահարել սթրեսը:

«Այդ հիվանդների հետ նույնպես մեր մասնագետներն են աշխատել: Կամավորներ ենք ուղարկել տարբեր բժշկական հաստատություններ, բայց երբ սկսեց նվազել հիվանդության դեպքերի աճը, պահանջարկ այլևս չկա: Որոշ ԲԿ-ներ ունեն հոգեբանի ծառայությունը և մեզ դիմելու անհրաժեշտություն չկա, եթե լինի, նորից կուղարկենք մեր հոգեբան կամավորներին»,- ասաց հոգեբուժական ասոցիացիայի նախագահը:

«Նորք ինֆեկցիոն հիվանդանոց» ՓԲԸ տնօրենի պաշտոնակատար Հովհաննես Մադոյանն էլ մեզ հետ զրույցում նշեց՝ համավարակի սկզբից «Նորք ինֆեկցիոնը» ունեցել է հոգեբանների խումբ, որոնք շուրջօրյա ծառայություններ են մատուցել կորոնավիրուսով հիվանդներին: Հիմա էլ հիվանդանոցը ունի հոգեբանների խումբ: «Փետրվարին երեք հիվանդ է ունեցել հոգեբանական աջակցության կարիք: Ընդհանրապես հիմա հոգեբանական աջակցության կարիքը շատ փոքր է»,- ասաց Մադոյանը:

Նրա խոսքով՝ ճիշտ է հոգեբանական աջակցության կարիք չկա, բայց կորոնավիրուսով վարակված հիվանդների դիմելիությունը հիվանդանոցում գնալով աճում է: «Հիվանդանոց են դիմում արդեն զարգացած փուլում, ծանր ընթացքը ունեցող անձիք: Ծանր ընթացքը ավելի երիտասարդ անձանց մոտ է: Երեք օրը մեկ մի բաժանմունք ենք բացում կորոնավիրուսով հիվանդների համար»,- նշեց մեր զրուցակիցը:

Հոգեբանական աջակցության տրամադրման և կորոնավիրուսային հիվանդության դեպքերի մասին խոսեցինք նաև «Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ» բժշկական կենտրոնի «Ավան» կլինիկայի (նախկին ոստիկանական հոսպիտալ) տնօրեն Նարեկ Վանեսյանի հետ: Ի դեպ, տեղեկություն ունեինք, որ այս կենտրոնում պացիենտներից մեկը, չնայած ընդունվել է հիվանդության ոչ ծանր փուլում, չափազանց մեծ վախեր է ունեցել, հոսպիտալացումն արդեն համարել է դատավճիռ՝ առանց ապաքինման որեւէ հույսի: Իր այդ հոգեվիճակում, նա հրաժարվել է սնունդ ընդունել եւ որոշ ժամանակ անց մահացել է: Նարեկ Վանեսյանը վստահեցրեց, որ այդպիսի դեպք չի եղել:

«2020 թվականի դեկտեմբեր ամսվա տվյալներով  վիրուսով վարակված հիվանդների համար  հոգեբանի կարիք չի եղել, որովհետև նրանց հետ աշխատում են փորձառու բժիշկները, նրանք տեսազանգով խոսում են նաև ընտանիքի անդամների հետ: հիվանդասենյակում էլ մենակ չեն, իրար հետ շփում ունեն: Եթե հիվանդները հոգեբանի աջակցության կարիք ունենան, մենք կդիմենք «Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ» բժշկական կենտրոնին, մասնագիտակցված հոգեբանական ընկերություններին: Բայց այս պահին նման անհրաժեշտություն չկա»,- խոսելով ընդհանուր իրավիճակի մասին՝ ասաց «Ավան» կլինիկայի տնօրենը:

Անդրադառնալով կորոնավիրուսային հիվանդության դեպքերի աճին՝ նա նշեց, որ փետրվարի դրությամբ թվերը աճել են, կարիք կա վերագործարկել նաև կլինիկայի ռեանիմացիան. «Մեր մահճակալային ֆոնդը 223 է, բոլոր մահճակալները զբաղված են: Ամբողջական զբաղվածության իրավիճակ մենք ունեցել ենք դեկտեմբերին, հունվարին գնալով պակասել է, որովհետև հիվանդների քիչ թվի պատճառով փակել էինք երկու-երեք բաժանմունք: Ժամանակավորապես չէինք ընդունում այդ բաժանմունքներում հիվանդներ, որովհետև չկային: Փակ էր նաև մեր ռեանիմացիան, բայց հիմա փետրվարի վերջից մարտ ընկած հատվածում հիվանդների թիվը աճել է»:

Ըստ բժշկի՝ հիմա կլինիկա են ընդունվում միջին ծանրության կամ ծանր դեպքերը: Հիվանդները ավելի ծանր վիճակով են տեղափոխվում հիվանդանոց:

Մերի Խաչատրյան