ԱՄՆ-ին բանակցություններից բացառել չի լինի. ինչ են պայմանավորվել եվրոպացի առաջնորդները Լոնդոնում

Սպիտակ տան օվալաձև գրասենյակում Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկիի, ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի և փոխնախագահ Ջեյ Դի Վենսի միջև լարված իրավիճակից ընդամենը մեկ օր անց ուկրաինացի առաջնորդը ջերմ ընդունելության է արժանացել Լոնդոնում։

Նա մասնակցել է եվրոպացի առաջնորդների գագաթնաժողովին, որը կազմակերպել է Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ Քիր Սթարմերը, ապա՝ հանդիպել թագավոր Չարլզ 3-րդին իր Սանդրինգհեմի նստավայրում:

Գագաթնաժողովի հիմնական նպատակն էր մշակել «պատերազմը դադարեցնելու ծրագիր», ասել է դրա կազմակերպիչ, Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ Քիր Սթարմերը։

Այս ծրագիրը, նրա խոսքով, հետագայում կքննարկվի Միացյալ Նահանգների հետ, այնուհետև «միասին կիրականացվի»:

Հանդիպման մասնակիցները, BBC-ի փոխանցմամբ, համաձայնության են եկել հետևյալ չորս քայլերի շուրջ.

• Շարունակել ռազմական օգնություն տրամադրել Ուկրաինային, քանի դեռ պատերազմը շարունակվում է, և մեծացնել տնտեսական ճնշումը Ռուսաստանի վրա։
• Ցանկացած տևական խաղաղություն պետք է ապահովի Ուկրաինայի ինքնիշխանությունն ու անվտանգությունը, իսկ Ուկրաինան պետք է լինի բանակցությունների սեղանի շուրջ։
• Եթե խաղաղ համաձայնություն ձեռք բերվի, եվրոպացի առաջնորդները կձգտեն կանխել Ռուսաստանի ցանկացած ներխուժում Ուկրաինա:
• Ուկրաինային պաշտպանելու և երկրում խաղաղություն ապահովելու համար կստեղծվի «կամավորների կոալիցիա»:

Քիրր Սթարմերը նաև կրկնել է Մեծ Բրիտանիայի հանձնառությունը՝ աջակցելու եվրոպական երկրների ջանքերին:

«Եվրոպան պետք է ծանր աշխատանք կատարի»,- ասել է նա՝ հիշեցնելով, որ համաձայնագրին անհրաժեշտ է ԱՄՆ աջակցությունը:

«Թույլ տվեք հստակ ասել, որ մենք համաձայն ենք Թրամփի հետ կայուն խաղաղություն հաստատելու հրատապ անհրաժեշտության հարցում։ Այժմ մենք պետք է միասին աշխատենք դրան հասնելու համար:

Ես համաձայն չեմ, որ ԱՄՆ-ն անվստահելի դաշնակից է, չկան երկու երկրներ, որոնք այսքան սերտ կապված են միմյանց հետ»,- մամուլի հարցերին ի պատասխան՝ ասել է վարչապետը։

Նրա խոսքով՝ գագաթնաժողովի մասնակիցները ելնում են նրանից, որ «սա մի ծրագիր է, որի վրա աշխատում են Միացյալ Նահանգների հետ միասին և ԱՄՆ աջակցությամբ։

«Այդ պատճառով ես երեկ երեկոյան խոսեցի Թրամփի հետ»,- հավելել է Սթարմերը:

Լոնդոնում կայացած գագաթնաժողովին հաջորդած մամուլի ասուլիսում Մեծ Բրիտանիայի վարչապետն ասել է, որ առաջնորդները պայմանավորվել են կրկին հանդիպել մոտ ապագայում՝ «պահպանելու տեմպը» և շարունակելու աշխատել ընդհանուր պլանի վրա։

Եվրահանձնաժողովի նախագահ Ուրսուլա ֆոն դեր Լեյենը Լոնդոնում եվրոպացի առաջնորդների գագաթնաժողովը որակել է որպես «լավ և անկեղծ քննարկում»։

Նրա խոսքով՝ առաջնորդները քննարկել են Կիևի համար անվտանգության համապարփակ երաշխիքների անհրաժեշտությունը, այդ թվում՝ Ուկրաինային ամուր դիրք ապահովելը և նրան «ուժեղացնելու և պաշտպանելու» միջոցներ տրամադրելը։ Եվրահանձնաժողովի ղեկավարի խոսքով՝ դա վերաբերում է ինչպես Ուկրաինայի տնտեսական գոյատևմանը, այնպես էլ ռազմական կայունությանը։

Նա նաև դիմել է ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփին Լոնդոնից՝ ասելով. «Մենք պատրաստ ենք ձեզ հետ կանգնել՝ ի պաշտպանություն ժողովրդավարության, պաշտպանելու օրենքի գերակայության սկզբունքը, ըստ որի՝ դուք չեք կարող ներխուժել ձեր հարևանի տարածք կամ ուժով փոխել սահմանները»:

ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար Մարկ Ռյուտեն, որը նույնպես մասնակցել է հանդիպմանը, հաստատել է, որ եվրոպական շատ երկրներ կավելացնեն իրենց պաշտպանական ծախսերը, և որ դա պետք է վերականգնի «արդար հավասարակշռությունը ԱՄՆ-ի հետ»:

Գագաթնաժողովին մասնակցել է նաեւ Թուրքիայի արտգործնախարար Հաքան Ֆիդանը։ Նա Թուրքիան առաջարկել է որպես Ուկրաինայի և Ռուսաստանի միջև խաղաղ բանակցությունների հարթակ։

Բալթյան երկրների ղեկավարները գագաթնաժողովին չեն հրավիրվել։ Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ Քիր Սթարմերը ներողություն է խնդրել Էստոնիայի, Լիտվայի և Լատվիայի նախագահներից տեսահամաժողովի ժամանակ և խոստացել, որ սխալը կուղղվի հետագա հանդիպումների ժամանակ՝ ընդգծելով բալթյան երկրների դերը Ուկրաինային աջակցելու գործում։

Հատկանշական է, որ Սթարմերը հանդիպման ժամանակ քանիցս շեշտել է ԱՄՆ-ի դերի մասին: Նա ասել է, որ Մեծ Բրիտանիան, Ֆրանսիան և այլ երկրներ կաշխատեն Ուկրաինայի հետ մարտերը դադարեցնելու ծրագրի վրա, իսկ հետո այդ ծրագիրը կքննարկեն ԱՄՆ-ի հետ:

Սթարմերը նաև ասել է, որ «կամավորների կոալիցիա» կստեղծվի Ուկրաինայի պաշտպանության և խաղաղության ապահովման համար: Դեռևս պարզ չէ, թե ով կամ ինչ է ներառվելու դրանում։ Վարչապետը միայն ասել է, որ դա լինելու է «եվրոպական և այլ գործընկերներից կազմված ուժ»։ 

Գագաթնաժողովից հետո Զելենսկին հանդիպել է Մեծ Բրիտանիայի թագավոր Չարլզ III-ի հետ։ Լրագրողների ուշադրությունը կրկին գրավել է նրա հագուստը՝ Ուկրաինայի նախագահը, ինչպես ԱՄՆ կատարած այցի ժամանակ, կոստյում չի հագել։

Ե՛վ Օվալաձև գրասենյակի վեճից առաջ, և՛ հետո այն գրավել է ինչպես անձամբ Դոնալդ Թրամփի, այնպես էլ որոշ լրագրողների ուշադրությունը, որոնք դա բնութագրել են որպես «անհարգալից վերաբերմունք Օվալաձև աշխատասենյակի նկատմամբ»։

Կարծես թե Չարլզ III թագավորն այս հարցում խնդիր չունի, նշել են լրատվամիջոցները հանդիպումից անմիջապես հետո։