Դիվանագետները Վիեննայից ինչ-որ բան են թաքցնում. երեկ էլ Նալբանդյանը «լեզվից թռցրեց»

Երեկ ԱԺ արտաքին հարաբերությունների ու ֆինանսավարկային եւ բյուջետային հարցերի մշտական հանձնաժողովների համատեղ նիստում գլխավոր գանձապետ Ատոմ Ջանջուղազյանը եւ ԱԳ նախարար Էդվարդ Նալբանդյանը ներկայացրին արտաքին գործերի նախարարության 2015 թվականի բյուջեի կատարողականը: Նախկինում Նալբանդյանը նման դեպքերում, որպես կանոն, նախընտրում էր խորհրդարան ուղարկել իր տեղակալներից մեկին, սակայն այս անգամ անձամբ էր ներկայացել: Ընդհանրապես ապրիլյան պատերազմից հետո արտգործնախարարը բավական հասանելի է դարձել, ինչը թերեւս նրա դեմ լայնամասշտաբ արշավի արդյունքն է: Հիշեցնենք, չորսօրյա պատերազմին հաջորդող օրերին եւ շաբաթներին ֆեյսբուքյան հանրությունը ֆլեշմոբ էր սկսել «Ուր է ԱԳ նախարար Էդուարդ Նալբանդյանը» խորագրով:

Բավական երկար ժամանակ անարձագանք թողնելով այս, ըստ որոշ կարծիքների` ինչ-որ չափով նաեւ ուղղորդված մասշտաբային հարցադրումը, Նալբանդյանն ի վերջո տեղի տվեց` հյուրընկալվելով եւ պատերազմական իրավիճակին նվիրված հարցազրույց տալով հանրային հեռուստատեսությանը: Այնուհետեւ նաեւ սկսեց մասնակցել հանրային միջոցառումների, այդ ընթացքում ոտքի վրա պատասխանելով լրագրողների հարցերին: ԱԳ նախարարի պաշտոնում պաշտոնավարման ողջ ընթացքում Նալբանդյանը նման ֆորմատով կարծես թե երբեք չէր խոսել լրագրողների հետ:

Այս «նախապայմա՞նն» էլ օդում կմնա

ԲՀԿ նախագահ Նաիրա Զոհրաբյանը հետաքրքրվեց նաեւ միջազգային մամուլում հանդիպող ինչ-որ հրապարակումներով, համաձայն որոնց՝ ԼՂ հարցով հունիսին նախատեսված բանակցությունների ժամանակ հնարավոր է որեւէ փաստաթուղթ ստորագրվի: Արդյոք դրանք հիմնավո՞ր են, թե ոչ` հարցրեց պատգամավորը: Նալբանդյանն էլ պատասխանեց, որ հունիսի հանդիպումը ընդամենը նվիրված է լինելու նրան, թե ինչ անել, որպեսզի վերսկսվեն ԼՂ հարցով  բանակցությունները: Ընդ որում, ըստ արտգործնախարարի, դեռ հստակ չէ՝ ինչ մակարդակով կկայանա հանդիպումը, նախարարների՞, թե՞ նախագահների: Սա նույնպես, ըստ նրա, կախված է ընթացիկ բանակցություններից:

Երեկ հայտնի դարձավ, որ հունիսի հանդիպումը կազմակերպելու համար մայիսի 31-ին, ապա հունիսի 2-ին ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահների հետ առանձին հանդիպումներ են ունենալու համապատասխանաբար Ադրբեջանի եւ Հայաստանի  ԱԳ նախարարները: Այս հանդիպումներում, ըստ Նալբանդյանի, քննարկվելու են Վիեննայում ստանձնած պարտավորությունների կատարման ընթացքը, ինչից էլ կախված կլինի հունիսի հանդիպումը: Հիշեցնենք, Սերժ Սարգսյանը Վիեննայից վերադառնալիս իր հայտնի հարցազրույցում ասաց, որ հայկական կողմը կառուցողական առաջարկություն է արել, Վիեննայում ձեռք բերված պայմանավորվածություններից մեկը` հայ-ադրբեջանական շփման գծում համանախագահների կողմից մոնիտորինգի հաստատումը, կյանքի կոչվի մինչեւ հաջորդ հանդիպումը: Սարգսյանը հաջորդ հանդիպում ասելով՝ նկատի ուներ իր եւ Ադրբեջանի նախագահի հանդիպումը, որ ՄԽ ԱԳ նախարարների առաջարկով պետք է կազմակերպվեր հունիսի մեջ:

Շփման գծում որեւէ մոնիտորինգի հաստատման մասին տեղեկատվություն այս ընթացքում չի տարածվել: Արդյոք առաջիկա շաբաթվա ընթացքում այս հարցում տեղաշա՞րժ կլինի՝ դժվար է ասել, սակայն չի բացառվում, որ հայկական կողմի կառուցողական առաջարկն այդպես էլ կյանքի չկոչվի, սակայն հանդիպումը, միեւնույն է, կայանա: Համենայնդեպս նման փորձ կա. չորսօրյա պատերազմից անմիջապես հետո էլ Սերժ Սարգսյանը որպես Ադրբեջանի նախագահի հետ հանդիպելու նախապայման՝ կառուցողական առաջարկներ էր արել` շփման գծում վստահության մեխանիզմների ներդրում եւ այլն, սակայն Վիեննայի հանդիպմանը գնաց հենց այս առաջարկների շուրջ պայմանավորվածություններ ձեռք բերելու: Նույն տրամաբանությամբ հունիսի հանդիպմանը նա կգնա, ասենք, քննարկելու, թե ինչպես պետք է շփման գծում համանախագահների մոնիտորինգը հաստատվի:

Անհետեւողականությունների շարան 

Երեկ պատգամավոր Նիկոլ Փաշինյանի հարցը արտգործնախարարին նաեւ այս գործելակերպի մասին էր: «Ինձ հետաքրքիր է ձեր վերաբերմունքը այն գնահատականին, որ չորսօրյա պատերազմը նաեւ Հայաստանի իշխանությունների վարած անհետեւողական եւ երբեմն անկանոն քաղաքականության հետեւանք է»,- ասաց Փաշինյանը եւ ներկայացրեց նման կարծիքը հիմնավորող օրինակների երկար շարան: Պատգամավորn ասաց, որ երբ Ռամիլ Սաֆարովը ազատ արձակվեց, Սերժ Սարգսյանը դրա հետ կապված անվտանգության խորհրդի նիստ հրավիրեց, որից հետո դեմոնստրատիվ կերպով ԱԱԾ տնօրեն Գորիկ Գուրգենիչին խնդրեց մնալ, քանի որ նրան հատուկ հանձնարարություն ուներ տալու:

Հիշեցնենք, որ այս քայլը համապատասխան ակնկալիք առաջացրեց հանրության մեջ, որ Սաֆարովի ազատ արձակմանը Հայաստանն իր հատուկ ծառայությունների միջոցով  «կարձագանքի», եւ Սերժ Սարգսյանի դեմոնստրատիվ քայլը, ըստ էության, նման խոստում էր: Մինչդեռ, ինչպես երեկ Փաշինյանն արձանագրեց, անցել են տարիներ, բայց ՀՀ քաղաքացին եւ քաղաքական շրջանակները չունեն տպավորություն, թե Հայաստանը Սաֆարովի գործին համարժեք պատասխան է տվել: Պատգամավորը օրինակների մի երկար շարան ներկայացրեց, որոնց տրված ԱԳ նախարարի պատասխանից բխում էր, որ նա համաձայն չէ, թե այս պատերազմը ինչ-որ չափով նաեւ Հայաստանի իշխանությունների անհետեւողական քաղաքականության հետեւանքն է: Ընդհակառակը, Նալբանդյանը շատ գոհունակությամբ էր խոսում ինչպես մինչեւ պատերազմը, այնպես էլ դրանից հետո Հայաստանի գործողությունների մասին:

Նրան այդպիսի զգացողություն է ներշնչում օրինակ այն, որ Ադրբեջանը երկար տարիներ մերժելով շփման գծում հրադադարի խախտման դեպքերի հետաքննության մեխանիզմների ներդրումը, ԵԱՀԿ նախագահի անձնական ներկայացուցչի թիմի լիազորությունների մեծացումը, պարտիզանական ճանապարհով 1994-95թթ. զինադադարի մասին համաձայնագրերի չեղարկմանն ուղղված գործողություններ անելով, հիմա ստիպված է հարգել այդ համաձայնագրերը եւ համաձայնել մեխանիզմների ներդրմանն ու ԵԱՀԿ նախագահի անձնական ներկայացուցչի թիմի լիազորությունների մեծացմանը:  

Թուղթը, Էդելգարդն ու Էդուարդը 

Մեծ հաճույքով կկիսեինք Նալբանդյանի լավատեսությունը, եթե մեզ համար նույնպես պարզ լիներ, թե ինչի վրա է այն հիմնված: Օրինակ, ինչից է վերցնում արտգործնախարարը, որ Ադրբեջանը այսուհետ հարգելու է 94-95 թվականների համաձայնագրերը, կամ ի վերջո իսկապես թույլ է տալու, որպեսզի վստահության մեխանիզմները ներդրվեն եւ Վիեննայում ձեռք բերված մյուս պայմանավորվածությունները կատարվեն:

Վիեննայի հանդիպումից հետո հրապարակված Մինսկի խմբի ԱԳ նախարարների հայտարարությունը կիլոմետրերով հեռու է նման լավատեսության համար հիմք հանդիսանալուց: Եզրակացությունը մեկն է` կամ Հայաստանի արտգործնախարար Նալբանդյանը անկեղծ չէ իր լավատեսության մեջ, կամ՝ գիտի մի բան, որը մենք չգիտենք:

Երեկ պատասխանելով Մհեր Շահգելդյանի հարցին, արտգործնախարարը խոսեց եռանախագահների ինչ-որ գրավոր  հայտագրի մասին, որը Ադրբեջանին պետք է ստիպի իրականացնել վստահության մեխանիզմների ներդրումը: Որպեսզի տարընթերցումներ չլինեն, թե նա նկատի ուներ Վիեննայի հայտնի հայտարարությունը, նշենք, որ դրան Նալբանդյանը առանձին հղում արեց, այն էլ միայն 1994-95 թվականների համաձայնագրերը հարգելու համատեքստում:  Ասել է թե, գոյություն ունի որեւէ գրավոր տեքստ, որը վերաբերում է միայն վստահության մեխանիզմների ներդրմանը:

Դա ճանապարհային քարտեզի նման մի բան պետք է լինի, որտեղ 1994-95 թվականների համաձայնագրերին որեւէ հղում չի հաջողվել անել: Եվ կա Վիեննայի հայտնի հայտարարությունը զինադադարի մասին համաձայնագրերը հարգելու հորդորով եւ գրավոր կերպով մանրամասն ձեռք բերված պայմանավորվածությունների մասին ամփոփ տեղեկատվությամբ: Նախօրեին տեղեկացրել էինք, որ Բունդեսթագի փոխնախագահը Երեւանում անդրադառնալով Վիեննայի հանդիպմանը, ինչ-որ թղթի մասին էր հիշատակել: Կարծում ենք, Էդելգարդ Բուլմահնը եւ Էդվարդ Նալբանդյանը նույն բանի մասին են խոսում: