ՌԴ-ում փորձելու են հասկանալ հայկական կողմը կարո՞ղ է գնալ տարածքային զիջման. վտանգավոր փուլ

Երեկ հայտնի դարձավ, որ Սերժ Սարգսյանը օգոստոսի 10-ին մեկնելու է Մոսկվա:

Այնտեղ նա, ըստ պաշտոնական հաղորդագրության, հանդիպելու է ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ՝ քննարկելու քաղաքական, առեւտրատնտեսական, հումանիտար, երկկողմ փոխգործակցության օրակարգի առանցքային հարցեր, ինչպես նաեւ ԵՏՄ տարածքում ինտեգրացիոն գործընթացների զարգացմանը վերաբերող հարցեր: Հաղորդագրության վերջում նշվում է, որ Սարգսյանն ու Պուտինը կանդրադառնան նաեւ միջազգային եւ տարածաշրջանային մի շարք խնդիրների: Խոսքն, իհարկե, ԼՂ հակամարտության մասին է:

Հակամարտության կարգավորման բանակցություններին մոտ կանգնած մեր աղբյուրները փոխանցում են, որ Սարգսյանի մոսկովյան այցը կարող է պայմանավորված լինել ԼՂ հակամարտության համատեքստում ՀՀ-ում տեղի ունեցող ներքաղաքական իրադարձություններով: Խոսքը չհաջողված զինված ապստամբության մասին է: «Խոսքը ԼՂ հակամարտության մասին է լինելու: Սերժ Սարգսյանը, կարծում եմ, այցի մասին պաշտոնական հաղորդագրությունից երկու օր առաջ պատահական չասաց, որ պատրաստ է իր կյանքը դնել այս հարցում: Սա նշանակում է, որ եթե տարածքներ հանձնվեցին, ապա նա չի կարողանա պահել ներսում իրավիճակը վերահսկողության տակ: Սա պրեվենտիվ հայտարարություն էր: ՌԴ-ում փորձելու են հասկանալ՝ այս պայմաններում հայկական կողմը կարո՞ղ է այժմ գնալ տարածքային զիջման: Շատ վտանգավոր էտապ է»,- նշեց մեր աղբյուրը՝ ուշադրություն հրավիրելով այն հանգամանքին, որ Մոսկվա այցի մասին տեղեկատվությունը նախագահականը հրապարակում է այցից մեկ շաբաթ առաջ: «Սովորաբար Սարգսյանի այցի մասին հաղորդագրությունները հրապարակվում են այցից 1-2 օր առաջ: Նախագահի՝ ինքնազոհության պատրաստ լինելու մասին հայտարարությունն ու այցի մասին հաղորդագրության բավական շուտ հրապարակումը պատահական բաներ չեն»,- նշեց նա՝ հիշեցնելով, որ մինչ այդ Սարգսյանը եղել է Արցախում եւ քննարկումներ անցկացրել ԼՂ իշխանությունների հետ: 

Հատկանշական է, որ նախագահականի հաղորդագրությանը զուգահեռ հայտարարությամբ հանդես եկավ նաեւ ԵՀԱԿ Մինսկի խմբի ամերիկացի համանախագահ Ջեյմս Ուորլիքը, որը Ռիա Նովոստի գործակալությանը տված հարցազրույցում հայտարարեց, որ «ղարաբաղյան հակամարտության կողմերից ակնկալում է խաղաղ կարգավորման շուրջ ստանձնած պարտավորությունների կատարում»: Խոսքն, իհարկե, առաջին հերթին Վիեննայում ստանձնած ու Սանկտ Պետերբուրգում վերահաստատած հակամարտության կողմերի միջեւ վստահության ու շփման գծում միջադեպերի հետաքննության մեխանիզմների ներդրման մասին է: Սակայն ներկայիս քննարկումները միայն դրանց շուրջ չեն:

ԼՂ հակամարտության կարգավորման գործընթացն ունի կրկնակի «հատակ»: Մեր աղբյուրների փոխանցմամբ, վստահության միջոցառումների իրականցմանը զուգահեռ ՌԴ էքսկլյուզիվ միջնորդությամբ այժմ քննարկումներ են ընթանում հակամարտության կարգավորման իրական ուղիների շուրջ: Երկու հարց է դրված. տարածքներ՝ ԼՂ-ին ավելի ամուր անվտանգության երաշխիքների դիմաց (ԼՂ կարգավիճակի մասին հիշատակվում է շատ աղոտ), որն առաջ է տանում Ռուսաստանը, ինչին համաձայնություն է հայտնել Ադրբեջանը եւ տարածքներ՝ ԼՂ իրացրած ինքնորոշման իրավունքի ճանաչման դիմաց: Այս տարբերակն առաջ է տանում Հայաստանը՝ փորձելով ստանալ մյուս համանախագահների՝ Ֆրանսիայի ու ԱՄՆ-ի աջակցությունը:

Պատահական չէ, որ վերջերս ամերիկացի վերլուծաբանները սկսել են խոսել ԼՂ հակամարտության կարգավորման ուղղությամբ ՌԴ նախաձեռնողականության մասին, որը ստվերել է ԱՄՆ-ին եւ Ֆրանսիային: «Այս փուլում ՀՀ-ի ու Ադրբեջանի միջեւ խաղաղությունը բխում է Մոսկվայի շահերից: ՌԴ-ն փոխել է իր դիրքորոշումը՝ սառեցված հակամարտության փոխարեն այժմ նրա շահերից է բխում խնդրի կարգավորումը»,- կարծում է ամերիկացի վերլուծաբան Մայքլ Ռուբինը:

Ինչեւէ, այս փուլում Հայաստանին շատ դժվար է լինելու տապալել նոր նախաձեռնությունը՝ ներգրավելով ԱՄՆ-ին եւ Ֆրանսիային ի աջակցություն սեփական առաջարկի: ԱՄՆ-ը, սովորաբար, նախագահական ընտրություններից առաջ արտաքին քաղաքական հարցերում ակտիվություն չի ցուցաբերում, իսկ Ֆրանսիան միայնակ բավական թույլ է ԼՂ հակամարտության թատերաբեմում ՌԴ-ին հակակշռելու համար: Կովկասի հարցերով ռուսաստանցի փորձագետ, քաղաքագետ Ալեքսանդր Պերենջիեւը մեզ հետ զրույցում նշեց, որ Սարգսյան-Պուտին հանդիպման ժամանակ կշարունակվեն քննարկումները ԼՂ հակամարտության կարգավորման ուղիների շուրջ: «Պետք չէ սպասել, որ մեկ քննարկմամբ այդ հարցը կլուծվի ու դրա մասին ոչ մեկը չի իմանա: Այն միջազգային խնդիր է, եւ կան ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի այլ համանախագահներ: Բացի այդ, լուծումը կամ վերջնական գործընթացը պետք է լինի հրապարակային: Սակայն կարող եմ ասել, որ ՌԴ-ն ցանկանում է հասնել խնդրի կարգավորման, քանի որ Անդրկովկասում կայունությունը կարեւոր է Մոսկվայի համար: Գուցե ես հայկական կողմի համար պոպուլյար բան չասեմ, բայց չեմ կարծում, որ հայկական կողմը պետք է պնդի «ոչ մի թիզ հող» կամ «ոչ մի քայլ հետ» դիրքորոշումը: Սա նոր պատերազմն ավելի հավանական դարձնող սցենար է, ինչը ՌԴ-ն չի ցանկանում», - եզրափակեց նա:

Արշալույս Մղդեսյան