Ադրբեջանն «Իսկանդերների» քարոզչական պատասխանն է փնտրում

Հայաստանի անկախության 25-ամյակին նվիրված զորահանդեսին, որի ժամանակ ցուցադրվեցին արդեն շատերին հայտնի «Իսկանդեր» համակարգերը, Ադրբեջանում «մեր պատասխանը Չեմբեռլենին» տարբերակով տեղեկատվական հակադարձումներ են անում:

Բաքվում ակտիվորեն երկու հիմնական եւ, եթե  խորը դիտարկենք, միմյանց հակասող թեզեր են զարգացնում տեղեկատվական դաշտում:

Մի կողմից ամեն կերպ փորձ է արվում հանրային ընկալման մեջ գետնին հավասարեցնել Երեւանում տեղի ունեցած զորահանդեսի նշանակությունը, ասելով՝ «Իսկանդերները Հայաստանին չեն պատկանում», «դրանք միայն մուլյաժներ էին» եւ այլն: Մյուս կողմից էլի փորձ է կատարվում ցուցադրել սեփական ռազմական դոմինանտությունը եւ այդ կերպ կոմպենսացնել հանրային ընկալման մեջ «Իսկանդերների» առկայության փաստը: Ադրբեջանում ձեւավորվում է մեկ նոր բարդույթ, «Իսկանդերի» բարդույթը: Բաքվում սեպտեմբերի 27-30-ին անցկացվող միջազգային ռազմական ADEX-2016 ցուցահանդեսի շրջանակներում կատարվող միջոցառումների մի զգալի մասը, ըստ ադրբեջանական աղբյուրների մատուցած լրատվության, վերածվել է Հայաստանի հասցեին ռազմական հռետորաբանության «արտահոսքի»: Գործիքակազմը նույնն է, հիմնավորումները՝ եւս: Ամեն ինչ պտտվում է «մենք շատ փող ունենք եւ կարող ենք շատ զենք գնել» թեզի շուրջ:

Հենց այս համատեքստում են հնչում Ադրբեջանի պաշտպանության ու ռազմական արդյունաբերության նախարարների հայտարարություններն առ այն, որ պաշտոնական Բաքուն նախատեսում է իր զինանոցը համալրել փոքր հեռահարության բալիստիկ հրթիռների արտադրության տեխնոլոգիաներով: «Մենք բանակցում ենք աշխարհի առաջատար ընկերությունների հետ` Ադրբեջանում 280 կմ հեռահարության բալիստիկ հրթիռների արտադրության տեխնոլոգիաներ կիրառելու շուրջ»,- ասել է Ադրբեջանի ռազմարդյունաբերության նախարար Յավեր Ջամալովը: Հենց այդ 280 կմ շառավիղով ցանկացած թիրախ մեծ ճշգրտությամբ կարող են խոցել Հայաստան առաքված եւ հայկական զինված ուժերում այժմ մարտական հերթապահություն իրականացնող «Իսկանդեր» օպերատիվ-մարտավարական հրթիռային համակարգերը:

Միեւնույն ժամանակ տարբեր ուժգնությամբ տեղեկատվական դաշտ բաց թողնվող քարոզչական թեզերը եւս երկու կարեւոր հանգամանքների մասին են վկայում: Առաջին՝ այն, որ Ադրբեջանը խոսում է բալիստիկ հրթիռների արտադրության տեխնոլոգիաներ ձեռք բերելու մասին, նշանակում է, որ գոնե միջնաժամկետ հեռանկարում Բաքուն «Իսկանդերներ» ձեռք բերելու հույս չունի: Չի բացառվում, որ սա Ռուսաստանին շանտաժ անելու փորձ է՝ սպառազինությունների ձեռքբերման աղբյուրների հարցում առաջնահերթությունների վերանայման մասին ակնարկելով: Մյուս կողմից, նավթի գների կտրուկ անկման եւ ներքին ահռելի ծախսերի պահպանման պայմաններում շուկայական գներով միլիարդների սպառազինություն ձեռք բերելու համար Ադրբեջանը պետք է իր ընդերքը մի քանի անգամ արագ վաճառի:

Այն, ինչ այժմ կատարվում է, ռազմական փորձագետ Դավիթ Հարությունովն անվանում է Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ օբյեկտիվորեն գոյություն ունեցող սպառազինության մրցավազքի եւս մեկ օրինակ: «Այժմ հենց այդ ոլորտում է գնում սպառազինությունների մրցավազքը: Խոսքը միջին եւ մեծ հեռահարության հրթիռների ձեռքբերման մասին է: Բանն այն է, որ հենց այդ համակարգերն այս կոնֆլիկտում ունեն ստրատեգիական նշանակություն եւ հրթիռային զսպման հարցում կարեւոր դեր են խաղում», - ասաց փորձագետը մեզ հետ զրույցում՝ հավելելով, որ սպառազինությունների մրցավազքը կլանում է կոնֆլիկտում մասնակից երկրների ռեսուրսների մեծ մասը:

Այնուամենայնիվ, տարբերությունն այն է, որ Հայաստանը Ռուսաստանի հետ մեկ ընդհանուր դաշինքում գտնվելով, կարողանում է փոքր ռեսուրսներով մասնակցել այդ մրցավազքին: Այն բանից հետո, երբ 2010 թվականին ստորագրվեց Հայաստանում ռուսական ռազմաբազայի տեղակայման ժամկետի երկարացման մասին պայմանագիրը, ինչի դիմաց Ռուսաստանը համաձայնեց ապահովել ՀՀ Զինված ուժերը ժամանակակից սպառազինությամբ ու մասնակցել սահմանների պաշտպանությանը, հայ-ադրբեջանական սպառազինությունների մրցավազքը ինչ-որ չափով տեղափոխվեց ՌԴ-Ադրբեջան սպառազինությունների մրցակցության դաշտ:

Ուստի, Ադրբեջանն այժմ մտածում է միայն պատասխանի մասին, նշում է Հարությունովն ու հավելում. «Սակայն ինչ հրթիռներ էլ նա ձեռք բերի, մեկ է, դրանք չեն կարողանալու չեզոքացնել «Իսկանդերներին»: Չկան նման այլ համակարգեր: Դրանք բարձր ճշգրտությամբ հեռահար համակարգեր են, իսկ դա նշանակում է, որ կոնֆլիկտի վերսկսման պարագայում Ադրբեջանում լարվածության մեջ են լինելու բոլորը, անգամ նախագահ Ալիեւն իր հանգստյան սենյակում: Ադրբեջանի ցանկացած կետ պոտենցիալ թիրախի է վերածվում»: Ըստ փորձագետի, Ադրբեջանն այժմ զբաղված է քարոզչական սիմետրիկ պատասխանի որոնմամբ, ոչ այնքան իրական այլընտրանքային համակարգերի ձեռքբերմամբ:

Այնուամենայնիվ, ըստ փորձագետի, ռազմական տեսանկյունից մասնագետների համար այդ հայտարարությունները ոչինչ են, քանի որ Բաքուն «Իսկանդեր» համակարգերին հակադրելու բան չունի: «Իսկ վերջինիս հարվածային անօդաչու թռչող սարքերի դեմն առնելու համար Հայաստանն արդեն իսկ ձեռք է բերել «Ինֆաունա» տեսակի ռադիոէլեկտրոնային պայքարի միջոցներ»,- ասաց փորձագետը: