Որտեղի՞ց այդքան տուրիստ. լավ ե՞ք հաշվել

Դեկտեմբերի 12-ին Սերժ Սարգսյանը Վայոց ձոր կատարած աշխատանքային այցի ընթացքում, «Ջերմուկ Փլեյս Հայաթ» հյուրանոցային համալիրում ընդարձակ քննարկումներ է անցկացրել զբոսաշրջության զարգացման թեմայով:

Իսկ այդ քննարկումների մասին պաշտոնական հաղորդագրությունը մի քանի էջ տարողությամբ ամենայն մանրամասնությամբ դրվել է նախագահականի պաշտոնական կայքում:

Խորհրդակցությանը մասնակցել են բազմաթիվ նախարարներ, պաշտոնատար այլ անձինք, ու քննարկվել են այդ ոլորտին վերաբերող շատ կոնկրետ խնդիրներ: Տնտեսության որեւէ` առանձին վերցրած ոլորտի զարգացման հետ կապված խնդիրների նեղ շրջանակը ավելի շատ գտնվում է երկրի վարչապետի գործունեության շառավղում: Սերժ Սարգսյանի այսպիսի «միջամտությունը», պետք է նկատել, առնվազն ուշագրավ է: Սա թերեւս Սերժ Սարգսյան-Կարեն Կարապետյան լուռ մրցակցության դրսեւորումներից է, որը միտում ունի հետագայում էլ ավելի սրվելու: Բայց առայժմ անդրադառնանք բուն զբոսաշրջության խնդիրներին: 

ՀՀ իշխանությունները համոզված են, որ զբոսաշրջությունը մեծ ապագա ունի, եւ նույնիսկ հայտարարել են այն տնտեսության գերակա ճյուղ: Այսինքն իշխանությունը իր ձեռքի տակ եղած լծակներով պետք է նպաստի այս ոլորտի զարգացմանը: Կա նաեւ հստակ ձեւակերպված թիրախ: Կառավարության ծրագրով, ինչպես երեկ ասել է Սերժ Սարգսյանը, նախատեսվում է 5 տարվա ընթացքում եռապատկել Հայաստան այցելող զբոսաշրջիկների թիվը: Իսկ խորհրդակցությունից հետո լրագրողների հետ զրույցում ՀՀ տնտեսական զարգացման եւ ներդրումների նախարար Սուրեն Կարայանը ասել է, թե մինչեւ 2020 թվականը Հայաստան այցելող զբոսաշրջիկների թիվը պետք է կրկնապատկվի, իսկ զբոսաշրջությունից ստացված հասույթը պետք է կազմի 2.5 միլիարդ դոլար:

Հիմա անցնենք թվերին: Ըստ պաշտոնական վիճակագրության՝ 2015 թվականին Հայաստան այցելած զբոսաշրջիկների թիվը կազմել է 1 միլիոն 192 հազար: Եվ դա մեկ տոկոսով ավելի քիչ է, քան 2014 թ.: Ընդ որում, զբոսաշրջիկների մի զգալի մասը, եթե ոչ մեծամասնությունը, արտերկրում ապրող մեր հայրենակիցներն են, որոնք գալիս են իրենց բարեկամներին տեսության: Այս կոնտինգենտը համեմատաբար կայուն է եւ այնպես չէ, որ իրենց բարեկամներին այցելող մեր հայրենակիցների թիվը երեք տարվա ընթացքում կրկնապատկվելու է, իսկ 5 տարվա ընթացքում՝ եռապատկվելու:

Որպեսզի մոտավոր պատկերացում կազմենք, թե Հայաստան այցելած «զբոսաշրջիկներից» քանի տոկոսն է իրենց բարեկամներին այցի եկողների մասնաբաժինը, բերենք հետեւյալ պաշտոնական վիճակագրությունը: Այս տարվա առաջին 9 ամիսներին Հայաստան է այցելել մոտ 970 հազար զբոսաշրջիկ: Նրանցից 832 հազարը տեղավորվել է, ինչպես նշվում է ԱՎԾ-ի տեղեկանքում, «բարեկամի կամ հարազատի տանը, վարձով տրվող բնակարաններում եւ այլն», իսկ «հյուրանոցային տնտեսության օբյեկտներում» տեղավորվել է ընդամենը 137 հազար մարդ:

Եվ ուրեմն, իրենց բարեկամներին ու հարազատներին այցելող «զբոսաշրջիկների» թվի հզոր աճ ակնկալելը հեռանկարային չէ: Զբոսաշրջիկների թվի կրկնապատկումն ու եռապատկումը կարող են ապահովել նրանք, ովքեր իրոք գալիս են որպես զբոսաշրջիկ, այդ բնորոշման բոլորիս հայտնի իմաստով: Իսկ այդպիսիք ներկայումս շատ քիչ են: Համարենք, որ «վարձով տրվող բնակարաններում» հանգրվանած անձանց կեսն էլ «զուտ» զբոսաշրջիկներ են: Ու կստացվի, որ այսօր Հայաստան այցելող զբոսաշրջիկների  միայն կեսն է այն կոնտինգենտը, որը կարող է աճի միտումներ դրսեւորել: Իսկ դա մոտ 600 հազար զբոսաշրջիկ է:

Հիմա ամփոփենք: Եթե նպատակ ենք դնում երեք տարվա ընթացքում կրկնապատկել, իսկ 5 տարվա ընթացքում եռապատկել զբոսաշրջիկների թիվը, ապա 2020 թվականին մենք պետք է ունենաք 2.4 միլիոն զբոսաշրջիկ, իսկ 2022 թ.՝ արդեն 3.6 միլիոն: Բայց հաշվի առնելով, որ դա պետք է ապահովվի վերը նշված 600 հազար «զուտ» զբոսաշրջիկների աճի հաշվին, ապա իրականում նրանց թիվը երեք տարվա ընթացքում պետք է եռապատկվի, իսկ 5 տարվա ընթացքում՝ հնգապատկվի:

Ակնհայտ է, որ գործնականում սա անիրատեսական է: Վերջին տարիներին զբոսաշրջիկների թիվը Հայաստանում աճում է տարեկան միջինը 5-6 տոկոսով: Այդ ինչ հրաշք պետք է տեղի ունենա, որ տարեկան աճի տեմպը հասնի 30 տոկոսի: Վրաստանը, որտեղ մի քանի միլիարդ դոլարի ներդրումներ են արվել զբոսաշրջության ոլորտում, արդեն ստեղծվել ու կայացել է մի հսկայական «տուրինդուստրիա», հիմքից վերակառուցվել են Բաթումին ու Թբիլիսին, նորոգվել ու թարմացվել են բազմաթիվ տեսարժան վայրեր, որը ունի շատ ավելի մեղմ կլիմա, ունի ծով, տարեկան «ներգրավվում է» 2.5 միլիոն զբոսաշրջիկ: Իսկ Հայաստանում, եթե տարեկան մեկ-երկու հյուրանոց է բացվում, դա համազգային իրադարձություն է դառնում:

Բայց այնպես չէ, որ այս հեռանկարի անիրատեսության շուրջ կասկածներ չունի նաեւ Սերժ Սարգսյանը: «Սա տնտեսության զարգացման մի ամբողջ փոխկապակցված շղթա է, եւ այս շղթայի բոլոր օղակները պետք է լինեն ամուր, գործեն ակտիվորեն, որպեսզի կարողանանք ստանալ վերջնական արդյունք: Պատասխանատվությունն էլ պետք է լինի բոլորինը: Պետք է գիտակցենք, որ ոլորտը կարող է զարգանալ միայն ու միայն բոլորիս համատեղ ջանքերի շնորհիվ: Անշուշտ, ներուժը շատ մեծ է, եւ կարճ ժամանակում մեծ արդյունքներ ակնկալելն իրատեսական չէ: Բայց ամեն օր մենք պետք է տեսնենք զարգացման տեմպը, ամեն օր պետք է, միգուցե, փոքրիկ, բայց հաջողություն արձանագրենք՝ նպատակ ունենալով կատարել այն, ինչը ստորագրել ենք՝ գոնե հինգ տարում եռապատկել ծավալները: Սա մեզ համար պետք է լինի լուծման առումով իրատեսական խնդիր»,- խորհրդակցության ժամանակ ասել է Սերժ Սարգսյանը: