Թրաֆիքինգը սեռ չի ճանաչում. սոցիալական խնդիրները մարդկանց հարկադիր աշխատանքի են դրդում

08/10/2017 schedule18:40

Նորօրյա ստրկությունը՝ թրաֆիքինգը, ինչպես ամբողջ աշխարհում, այնպես էլ Հայաստանում շարունակում է արդիական խնդիր մնալ՝ հաշվի չառնելով ո'չ սեռ, ո'չ տարիք, ո'չ էլ կարգավիճակ ու մասնագիտություն։

ՀՀ աշխատանքի եւ սոցիալական հարցերի նախարարության տվյալներով՝ Հայաստանում 2017 թվականի առաջին վեց ամիսների ընթացքում արդեն գրանցվել են 40-ից ավելի անձինք, որոնք պետք է թրաֆիքինգի նույնացման ենթարկվեն։ Նրանցից հինգն անչափահասներ են։

Ու թեև մասնագետները փաստում են, որ վերջին տարիներին Հայաստանում թրաֆիքինգի դեմ պայքարի շրջանակներում ահռելի աշխատանք է կատարվել, որի շնորհիվ զգալիորեն կրճատվել են արտերկրում սեռական շահագործման ենթարկելու դեպքերը, սակայն երկրի սոցիալ- տնտեսական խնդիրները թրաֆիքինգի համար նոր օջախներ են ստեղծել՝ առավել խոցելի դարձնելով կանանց։

Ըստ ոստիկանության տվյալների՝ 2017թ.առաջին վեց ամիսներին Հայաստանում արձանագրվել է թրաֆիքինգի 7 դեպք, որից 4-ն աշխատանքային շահագործման դեպքեր են, 3-ը՝ սեռական: Աշխատանքային թրաֆիքինգի բոլոր դեպքերը ներքին են, այսինքն, Հայաստանի քաղաքացիները շահագործման են ենթարկվել հենց ՀՀ սահմաններում, ընդ որում, մեկը մուրացկանության մեջ ներգրավելու միջոցով: Սեռական շահագործման դեպքերից մեկը կրկին ներքին է, երկուսը արտաքին, որոնցից մեկը տեղի է ունեցել Թուրքիայում, մեկը՝ ԱՄԷ-ում:

ՀՀ աշխատանքի եւ սոցիալական հարցերի նախարարության կանանց, երեխաների եւ ընտանիքի հիմնախնդիրների վարչության ներկայացուցիչ Էլեոնորա Վիրաբյանը թրաֆիքինգի խնդիրների մասին «Հոդված 3» ակումբի հրավիրած քննարկման ընթացքում ցավով արձանագրեց, որ եթե նախկինում Հայաստանի քաղաքացիները հիմնականում դրսում էին ենթարկվում շահագործման, ապա այժմ արդեն ավելի շատ են երկրի ներսում կատարված շահագործման դեպքերը։

«Բացի նրանից, որ նախորդ տարիների համեմատ թրաֆիքինգի նույնացման ենթակաների թիվն աճել է, այժմ մենք ավելի շատ հանդիպում ենք հարկադիր աշխատանքի դեպքերի, ինչը, իհարկե, սոցիալական վիճակի արտացոլումն է։ Մարդիկ համաձայնում են աշխատանքի ցանկացած առաջարկի։ Մարդիկ ամեն բանի համաձայնում են, միայն թե կարողանան պահել իրենց ընտանիքները»,-ասում է Վիրաբյանը։

2004 թ.-ից գործող «ԱՄՔՈՐ Հայաստան» բարեգործական հիմնադրամի ներկայացուցիչ Վիկտորիա Ավակովայի գնահատմամբ՝ թրաֆիքինգի կարող են ենթարկվել բոլորը և թրաֆիքինգն արդիական խնդիր է գրեթե բոլոր երկրներում։

«Կանայք, տղամարդիկ, երեխաները, բոլորն էլ ենթարկվում են թրաֆիքինգի։ Տարիներ առաջ մեզ հանդիպած թրաֆիքինգի զոհերի 80 տոկոսից ավելին կանանց և երեխաների սեռական շահագործման դեպքերն էին, մինչդեռ այսօր 50/50 հարաբերակցությամբ են սեռական բռնության և աշխատանքային շահագործման դեպքերը»,- նշում է Ավակովան՝ հավելելով, որ եթե կանայք ու երեխաները ենթարկվում են և՛ սեռական, և՛ աշխատանքային շահագործման, ապա տղամարդիկ ենթարկվում են հիմնականում աշխատանքային շահագործման և հազվադեպ են բարձրաձայնում դրա մասին, ինչն ավելի է բարդացնում նրանց օգնություն ցուցաբերելն ու իրավիճակի լիարժեք պատկերը ստանալը։

«Վերադարձ և պաշտպանություն» սոցիալ-իրավական ՀԿ նախագահ Տաթեւիկ Բեժանյանն ասում է, որ սոցիալական խնդիրների հետևանքով, համապատասխան աշխատանքի փնտրտուքները մեր քաղաքացիներին, հիմնականում 26- 54 տարեկան տղամարդկանց, հասցնում են մինչև արտերկիր, մասնավորապես Ռուսաստան, ԱՄՆ-ը, եվրոպական երկրներ։ Կանայք էլ մեկնում են Թուրքիա, Արաբական Միացյալ էմիրություններ։

Աշխատանքային միգրացիան ոչ միայն թրաֆիքինգի ենթարկվելու լուրջ վտանգներ է ի հայտ բերում, այլ նաև հայրենիքում թողած ընտանիքում են բազմաթիվ ու անդառնալի հետևանքներով խնդիրներն ավելանում:

«Տղամարդիկ մեկնելով՝ հսկայական բեռ են թողնում կանանց վրա, որոնք միայնակ պետք է լուծեն կենցաղային հարցերը, մեծահասակների ու երեխաների խնամք և այլն, որոնք լրջագույն խնդիր են դարձել։ Բացի այդ, միգրանտ տղամարդիկ, ցավոք սրտի, իրենց հետ բերում են ոչ միայն գումար, այլև բազմաթիվ սեռավարակներ։ Սրանք լուրջ ահազանգեր են, որոնց պետք է ուշադրություն դարձնենք։ Հատկանշական է, որ վերարտադրողական տարիքի մեր տղամարդիկ դրսում են, ինչը լուրջ դեմոգրաֆիական խնդիր է նաև,- ասում է Բեժանյանը՝ ցավով նշելով, որ քանի դեռ մարդիկ հաց վաստակելու խնդիր ունեն, նման  դեպքերը կանխել դժվար է լինելու,- «Մենք փորձում ենք կանխարգելմամբ աշխատել, հիմքից վերացնել այս խնդիրը, սակայն երկրում սոցիալ- տնտեսական վիճակը պետք է բարելավվի, քանի որ այս ամենը փոխադարձ երևույթներ են»։

Աշխատանք և ապրուստ հայթայթելը երկրի ներսում էլ  որոշ դեպքերում  ստրկական կարգավիճակի մեջ է դնում աշխատողներին:

«Վերջերս դեպք ունեցանք, երբ ընտանիքն ապրում էր գոմում, աշխատում էին միայն ծածկ ու  մինիմալ սնունդ ունենալու դիմաց: Սովորաբար,  իհարկե, նախապես պայմանավորվում են, որ վարձատրվելու է նրանց աշխատանքը, սակայն հետո ինչ-ինչ պատճառներ են լինում, ասենք կենդանի է սատկում կամ կորում, պարտքերը կուտակվում են ու նրանք անընդհատ աշխատում են պարտքերը փակելու համար։ Սա ժամանակակից ստրկություն է, հարկադիր աշխատանք,- ասում է «ԱՄՔՈՐ -Հայաստան» բարեգործական հիմնադրամի ներկայացուցիչ Վիկտորիա Ավակովան:

Փորձագետը փաստում է, որ այդ ընտանիքները տարրական գիտելիքներ չունեն.«կարևոր է կրթության խնդիրը, վերջին շրջանում մեզ հանդիպած մարդկանց մեծ մասը նույնիսկ գրել կարդալ չգիտեն, հետո նրանց երեխաներն էլ չեն ստանում կրթություն ու այսպես շարունակվում է, հետևաբար, շատ հեշտ է նրանց շահագործման ենթարկելը»։

«ԱՄՔՈՐ -Հայաստան»-ը իրականացնում է իրազեկող սեմինարներ այն գյուղերում, որտեղ արտագնա աշխատանքի մեծ հոսք կա, քանի որ մեկնողները հիմնական թիրախներն են։ Խոցելի են հատկապես ծանր կացության մեջ գտնվող կանայք, ռիսկային խմբեր են համարվում նաև այն կանայք ու աղջիկները, որոնք արդեն եղել են զոհի կարգավիճակում, ենթարկվել են ընտանեկան, սեռական բռնության, որի հետևանքով էլ հեշտ ենթարկվող են։

«Շատ դեպքեր ենք ունեցել, երբ աղջիկը մարզից է, մայրը հարբեցող է եղել, գյուղի կանանցից մեկն էլ օգտվել է առիթից ու Երևան բերելով ենթարկել է սեռական շահագործման։ Բավական շատացել են նաև «սկայպով» ամուսնությունների դեպքերը, երբ ամուսինը արտերկրում է, իրար գրեթե չեն ճանաչում, ամուսնանում են ու կինը պարզապես դառնում է տանը ստրուկ։ Վերջերս էլ ունեցանք դեպք, երբ բավական փորձառու իրավաբաններ էին ենթարկվել թրաֆիքինգի և, բարեբախտաբար, ժամանակին բարձրաձայնել էին ու խուսափել վաճառքից»,- ասում է Ավակովան՝ նշելով, որ թրաֆիքինգի զոհերը շատ հաճախ նույնիսկ ցուցմունք չեն տալիս իրենց շահագործողների դեմ, ինչն էլ ավելի է բարդացնում մեղավորներին գտնելու, պատժելու և կանխարգելման գործընթացը։

Հատկանշական է, որ վերջերս կատարված օրենսդրական փոփոխություններն ազդել են նաև թրաֆիքինգի զոհերի աջակցման կարգի վրա, մասնավորապես, եթե նախկինում ուղղորդման, աջակցման կարգը տրամադրվում էր միայն քննչական գործողություններից հետո, որը երկարատև գործընթաց է, հիմա արդեն անձն առաջնահերթ ստանում է հոգեբանական, իրավաբանական, դրամական աջակցություն։

Սակայն, եթե թրաֆիքինգի զոհերին պետությունը չի թողնում միայնակ, նրանց ոչ միշտ են ընդունում հարազատները, ինչն այս անձանց առավել խոցելի է դարձնում, համայնքի կողմից մերժվելուց հետո շատերը նույնիսկ կրկին հետ վերադարձի ճանապարհն են բռնում։

«Շատ դժվար է այդ զոհերին ներշնչելը, որ ինքնուրույն քայլեր կարող են անել, մենք ունենք կացարան, աջակցման ծրագիր, սակայն երբ ընտանիքը չի ընդունում, իրավիճակը առավել բարդանում է։ Եթե նույնիսկ ընդունում էլ են, ապա ամեն պահի հիշեցնում են այդ մասին,- ասում է Ավակովան՝ նշելով, որ նման պարագայում հարկավոր է աշխատել ամբողջ համայնքի հետ.

«Մի դեպք եղավ, երբ կինը վերադարձել էր Դուբայից արդեն հղի վիճակում, ուներ ևս երեք երեխա մոր մոտ, մոտ մեկ տարի մնաց մեր կացարանում, իր հայրն ասաց, որ կարող ես վերադառնալ, բայց առանց երեխայի, այդ արաբի երեխային հանձնի մանկատուն։ Մենք կազմակերպեցինք մի քանի հանդիպում, հանդիպեցին նաև երեխաները միմյանց, ի վերջո նրանք ընդունեցին երեխային, արդեն դպրոցական բալիկ է։ Մենք կարողացանք այդ ընտանիքին օգնել բիզնեսով, իրենք սկսեցին խոզ պահել, հիմա ունեն աշխատանք, սեփական բիզնեսը։ Ի վերջո համայնքն էլ ընդունեց, հասկացան, որ այդ կինն իսկապես խաբվել է»։

Ու թեև մասնագետները նշում են, որ բոլորին էլ կարող է սպառնալ 21-րդ դարի ստրկությունը, այդուհանդերձ, կոչ են անում լինել ուշադիր և աշխատանքի գայթակղությանը տրվելիս գոնե մի պահ մտածել. եթե քեզ տանում են հացթուխ աշխատելու համար, բայց չեն հարցնում երբևէ հաց թխած կա՞ս, կամ եթե գնում ես մի երկիր, որտեղ գոնե լեզուն չգիտես, ինչպե՞ս ես աշխատելու։

Տպել
3683 դիտում

Անցած մեկ օրում ՀՀ ավտոճանապարհներին վթարների հետևանքով 3 մարդ զոհվել է, 29-ը՝ վիրավորում ստացել

«Միր» քարտերն արգելելը հավասարակշռված որոշում է, չպետք է շրջանցենք սանկցիաները. Թունյան

Հայկ Մարությանը նոր կուսակցություն է հիմնում

ՀԱՊԿ-ը խնդիր ունի մատնանշել Հայաստանի սահմանը, քանի դա չի արվել, ապա ՀՀ-ից որևէ քայլ ակնկալել պետք չէ․ Կարապետյան

Ահաբեկիչները հոգեմետ նյութերի ազդեցության տա՞կ են եղել. նոր մանրամասներ «Crocus»-ի ահաբեկչության գործից

Կինը հայտնել է, որ ամուսինը հաճախակի ծեծել է իր անչափահաս դստերը, փորձել նրա հետ սեռական հարաբերություն ունենալ

Հարվածել է, այնուհետ լվացել հատակի և անգիտակից հարևանի դեմքի արյան հետքերը. սպանության նախաքննությունն ավարտվել է

Գևորգ Պապոյանը շվեյցարացի գործընկերոջ հետ քննարկել է փոխգործակցության ընդլայնման հնարավորությունը

Հայաստանն աշխարհի առաջ վերածվում է Արևմուտքի վտանգավոր ծրագրերի իրականացման գործիքի. Զախարովա

Միկոյան-Գալշոյան փողոցների խաչմերուկում երթևեկության կազմակերպման փոփոխություն կլինի

Պապա ջան, ես քեզ միշտ կկարոտեմ, կհանդիպենք մյուս կյանքում․ Արթուր Աբրահամը լուսանկարներ է հրապարակել

Ինդոնեզական բանակը համալրվել է թուրքական տանկերով

Ուկրաինային տրամադրված F-16-ները չեն կարող փոխել իրավիճակը մարտադաշտում, դրանք օրինական թիրախ կդառնան. Պուտին

Տավուշում՝ ռուսական ռազմաբազայում, նկատել են տաջիկների և ղրղզների, գուշակեք՝ սա ինչ կազմ է և ինչի են սպասում. Սաֆարյան

Վրաց խորհրդարանականներն այցելել են Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիր

Ալիևի նախկին փեսան հայտարարել է՝ իրենց պատկանող «Crocus city»-ի վերականգնումը կախված է Պուտինի և Վորոբյովի կարծիքից

ՔԿԾ-ին անհրաժեշտ են վարորդներ. ովքեր և ինչպես կարող են դիմել

Հայաստանում վտարանդի կառավարություն ներկայացող բոլոր գրասենյակները պետք է փակել. Չախոյան

Այս անգամ դաշտ են նետել սիրելի պահեստայինին, որը մեկ շաբաթում մեկ ստորագրությամբ լուծարեց ԼՂ-ն. Հովհաննիսյան

Ընթանում է «Հայաստանը՝ որպես քաղաքակրթական խաչմերուկ» միջազգային գիտաժողովը (տեսանյութ)

Հայաստանի գոյությունը կարող է երաշխավորվել բացառապես եվրոպական ընտանիքում․ Արման Բաբաջանյան

ԿԳՄՍ նախարարն ու Ֆրանսիայի դեսպանն այցելել են ակադեմիական քաղաքի տարածք

Եթե մենք մնում ենք Ռուսաստանի հետ, խնդիրները լուծվելու են մեր հաշվին. Արամ Սարգսյան

2 զոհ, 7 վիրավոր. վթար Մարգարա-Վանաձոր-Տաշիր ճանապարհին

Գագիկ Սուրենյանը սպասված նորություն է հայտնել

«Տոյոտա»-ի 51-ամյա վարորդը, լինելով խմածության ամենաբարձր աստիճանի, բախվել է 3 մեքենայի

Քննչական կոմիտեի վետերանները հանդիպել են նորանշանակ քննիչների հետ

ԼՂ-ից բռնի տեղահանվածները ևս 9 ամիս սոցիալական աջակցություն կստանան, ընդլայնվել է նաև շահառուների շրջանակը

Հայաստանը մարդասիրական օգնություն կցուցաբերի Գազային

Եկամուտների հայտարարագիր ներկայացնող քաղաքացիները պետք է իրականացնեն անձի նույնականացման գործընթաց․ ՊԵԿ

ԼՂ-ից բռնի տեղահանված շուրջ 17 հազար երեխա կրթություն է ստանում ՀՀ դպրոցներում

Խմելու ջրի սակագինը չի թանկանա

ԱՄՆ-ը համաձայն չէ Ադրբեջանի պնդումների հետ․ Մեթյու Միլլեր

Հայաստանը կստանա 92,3 մլն եվրոյի բյուջետային վարկ և 16 մլն եվրոյի դրամաշնորհ. ինչ նպատակների համար կծառայեն դրանք

Հայաստանում, բացի ՀՀ կառավարությունից, որևէ այլ կառավարություն չի կարող գոյություն ունենալ. Փաշինյան

Ադրբեջանի ՊԱԾ ղեկավարը Հայաստանին սպառնում է՝ մեղքը բարդելով Ֆրանսիայի վրա

«Կովկասի գերուհի» ռեստորանի մենեջերը կասկածվում է 11 միլիոն դրամ հափշտակելու համար

ԱԱԾ-ն հայտարարություն է տարածել

Հայաստանը ՀԱՊԿ-ից դուրս գալու ծանուցում չի ուղարկել, բայց աշխատանքներին չի մասնակցում. Թասմագամբետով

Հաստատվել է նախադպրոցական հաստատության ղեկավարման իրավունքի քննության թեստավորման նոր հարցաշարը. ԿԳՄՍՆ