Ինչո՞ւ Ապրիլյան պատերազմի ժամանակ հերթապահություն իրականացրածների զինգրքույկում նշում չկա

Ապրիլյան քառօրյա պատերազմի շրջանում մարտական հերթապահություն իրականացրած մի շարք երիտասարդներ հուլիսի 17-ին բողոքի ցույց էին կազմակերպել կառավարության շենքի դիմաց: «Դիրքապահ» քառօրյա պատերազմի մասնակիցների միավորում ՀԿ-ի ղեկավար Մանուել Մանուկյանը մեզ հետ զրույցում մանրամասնեց ցույցը իրականացնելու պատճառի եւ իրենց պահանջների մասին:

- Մանուել, ինչո՞ւ էիք ցույց կազմակերպել, ո՞րն էր ձեր պահանջը:

- Մեր պահանջը հետեւյալն էր, որպեսզի Ապրիլյան պատերազմի մասնակիցների նկատմամբ ցուցաբերվի արդարացի որոշում եւ ճիշտ վերաբերմունք: Քանի որ Ապրիլյան օրերից հետո որոշ մասի զինգրքույկներում գրառումներ էին կատարել, որոշ մասինը չէին կատարել եւ հետագայում տարբեր պատճառաբանություններ են ներկայացրել, որ տվյալ զորամասը չի համարվում մարտական գործողությունների մասնակից, բայց այդ զորամասի 10 տոկոսի զինգրքույկներում գրված է, որ մասնակցել են գործողությունների: Ի՞նչ հարթության վրա են իրենք հասկանում, թե ով է գործողությունների մասնակից, որ չեն համարել այդ զորամասը գործողությունների մասնակից եւ ընդհանրապես, ի՞նչ հիմքերով են զինվորի զինգրքույկում գրառումներ կատարել, վերջում վրան նշել անվավեր կամ գրել են մասնակից է, հետո փոխել են մասնակից չէ:

Մենք բողոքի ցույց էինք անում, որպեսզի հանդիպենք վարչապետին, բայց քանի որ նա խորհրդակցության էր եւ չէր կարող գալ, եկան նրան օգնականները եւ խոստացան, որ հարցի հետ կապված լուրջ ուսումնասիրություն կարվի: Մենք մեր փաստերը` ամեն ինչ ներկայացրեցինք ու խոստացան, որ մեզ պատասխան կտան ու այս հարցը անպայման կլուծվի: Մենք քանի որ ունենք մեծ վստահություն նոր կառավարության եւ նոր վարչապետի հանդեպ, դրա համար դադարեցրինք մեր ցույցը: Հանրային էինք ցույցը իրականացնում, որպեսզի եթե կան մարդիկ, ովքեր ունեցել են այսպիսի խնդիրներ եւ ունեն այս խնդիրների հետ կապված փաստեր, չվախենան, ներկայացնեն:

- Դուք մասնակցե՞լ եք մարտական գործողությունների:

- Մեր` Հադրութի զորամասը իրենք չեն համարել մարտական գործողությունների մասնակից զորամաս:

- Բայց Հադրութի զորամասը այդ շրջանում մարտական գործողություններ իրականացրե՞լ է:

- Երբ որ Հադրութի զորամասի զինվորների 10 տոկոսի զինգրքույկներում նշված է, որ մարտական գործողությունների են մասնակցել, ասենք օրինակ՝ հրետանավորներին, ու իրենք ասում են՝ այդ տարածաշրջանը մարտական գործողությունների չի մասնակցել, բայց նույն հրետանավորները մեր տարածքում են աշխատել, ինչպե՞ս է ստացվում, որ նրանք մասնակից են, իսկ մենք` ոչ:

- Հրետանին ամեն դեպքում հեռավորության վրա է աշխատում, բայց դուք, որ այդ ժամանակ իրականացրել եք մարտական հերթապահություն, գործողություն իրականացրե՞լ եք: Հակառակորդը ներթափանցե՞լ է ձեր դիրքեր:

- Մեր մոտ ոչ ոք չի կարողացել ներթափանցել: Ես հակառակորդ հայտնաբերել եմ, կրակ եմ ուղղել իրենց ուղղությամբ, սակայն, որ ճեղքում լինի, որ մենք մեծ կորուստներ տան, նմանատիպ իրավիճակ չի եղել: Սակայն գործողություն չի համարվում միայն թեժ մարտերի վայրը:

- Մարտական գործողություն է համարվում այն, երբ մարդը մասնակցություն է ունենում գործողություններին, այդպե՞ս չէ: Օրինակ, Հադրութի հարեւան Ջաբրայիլի զորամասը այդ շրջանում մասնակցություն ունեցել է:

- Այսօրվա մեր ցույցին տղաներ են մասնակցել, որոնք ծառայել են Ջաբրայիլում, եղել են ուղղաթիռը խփված դիրքից մի քիչ հեռու դիրքում, բայց նրանց զինգրքույկում նույնպես գրառում չեն կատարել, ասելով՝ ձեր դիրքից այն կողմ է ընկել ուղղաթիռը, դրա համար չենք գրել ձեր զինգրքույկներում: Ջաբրայիլի դիրքերում ծառայողների մեծամասնության զինգրքույկներում չեն գրել, որ մասնակցել են մարտական գործողությունների:

- Բայց մասնակցություն ամբողջ զորամասը չի ունեցել չէ՞: Մասնակցություն է ունեցել  5-6 դիրք եւ այդ դիրքերի անձնակազմի զինգրքույկներում կատարվել է համապատասխան նշումը:

- Ոչ, այ դա արդեն սխալ որոշում է, երբ որ մարդիկ ասում են՝ այս դիրքում ճեղքում է եղել, վերցրել են դիրքը, ուրեմն, այս դիրքն է գործողության մասնակցել: Ի՞նչ է նշանակում՝ ամբողջ զորամասը չի մասնակցել, եթե ամբողջ զորամասը բարձրացել է առաջին գիծ:

- Եթե օրինակ մի դիրք այդ շրջանում ընդհանրապես մասնակցություն չի ունեցել մարտական գործողությունների, իսկ մեկ այլ դիրք ամբողջությամբ մասնակցություն է ունեցել, որքանո՞վ է արդարացի, որ երկու դիրքերն էլ համարվեն մարտական գործողությունների մասնակից:

- Այն դիրքում, որտեղ թեժ մարտեր են տեղի ունեցել, այդ մարդիկ պետք է համ գործողության մասնակից համարվեն, համ էլ լուրջ խրախուսանքներով պարգեւատրվեն: Այսինքն, այդ մարդկանց լուրջ վերաբերմունք պետք է ցույց տալ, որովհետեւ լուրջ մարտի մեջ են մտել: Բայց հերքել մյուսի մասնակցությունը, ինչ է, թե իր կողմում ճեղքում չի եղել, չի կարելի: Այդ մարդը ամեն պահի պատրաստ է եղել այդ ճեղքմանը հակահարված տալու:

- Այստեղ փաստորեն խոսում ենք ոչ թե եղելության մասին, այլ այն բանի մասին, որ պատրաստ էին հնարավոր գործողությանը դիմակայել:

- Ոչ, ես մեկուկես տարի ծառայել եմ եւ ծառայությանս ամենածանր շրջանը անցկացրել եմ այդ ժամանակահատվածում: Երբ քեզ հրաման է տրված լինում, որ պատերազմ է եւ դու քո ծառայությունը իրականացնում ես պատերազմական իրավիճակում, դու այդպես ես իրականացնում ծառայությունդ, դա տարբերվում է այն ծառայությունից, ինչը որ դրանից առաջ ես անցկացրել, կամ դրանից հետո ես անցկացրել:

Կամ 5 ամսով բարձրանում ես մարտական դիրքեր եւ ամեն ամիս ընդամենը 3 օրով ես իջնում ներքեւ, այսինքն՝ ծայրահեղ ծանր պայմաններում ծառայություն է, որը հենց գործողությունների մեջ լինելու արդյունքն է: Այսինքն՝ դա նույնպես գործողություն է, պարտադիր չէ, որ մենք գործողությունը հասկանանք, որ ճեղքում է տեղի ունեցել, կամ զինվորը զինվորին դեմ առ դեմ կռվի է դուրս եկել:

- Այսինքն, այդ շրջանում զգոնություն պահպանելը համարում եք մարտական գործողություն իրականացնե՞լ, հավասարազոր նրան, որտեղ հստակորեն գործողություններ են տեղի ունեցել:

- Զգոնության պահպանման ժամանակ զգոնությունը պահպանելու հրաման են տալիս, ոչ թե երբ շփման գծում գործողություններ են: Թող տան այն պատճառաբանությունը, որ իմ հետեւից մարտ վարողը գործողության մասնակից է համարվում, իսկ ես, որ առաջ եմ գտնվում, չեմ համարվում գործողության մասնակից:

- Հրետանավորները ամեն դեպքում հրետանային ռմբակոծություն են իրականացրել հակառակորդի հետ, այս դեպքում հրետանավորների մարտական գործողության մասնակից լինելու փաստը արդարացի չէ՞:

- Միանշանակ արդարացի է, բայց արդարացի չէ, երբ որ հրետանու հետ նույն տարածաշրջանում գտնվող զինվորները չունենան:

- Ձեր դիրքերի եւ հրետանու հեռավորությունը 1-2 կիլոմետր է:

- Այո, մեզանից հետ են 1-2 կիլոմետր, մեր հետեւից են մարտ վարել:

- Այս դեպքում չի՞ ստացվում, որ կոնկրետ ձեր առաջնագծում հանգիստ իրավիճակ է եղել եւ գործողություններ չեն իրականացվել:

- Նայած, թե ով ինչպես է հասկանում կռիվը: Օրինակ, եթե ես դուրս գամ թուրքի դեմ, կամ թշնամին գա մեզ մոտ, կոնկրետ այդպիսի իրադարձություն տեղի չի ունեցել: Բայց մենք մարտական հերթապահության մեջ ենք եղել, մենք զեկուցել ենք հրամանատարին, հաշվարկ ենք տվել, ուղղություն ենք տվել: