Երևան
9 °C
searchclose
today
menuclose
Երևան
9 °C
Ղարաբաղյան հակամարտությունում Թուրքիայի կողմից Ադրբեջանին տրամադրվող քաղաքական եւ ռազմական աջակցությունը արտացոլում է թուրք ուլտրաազգայնականների ցանկությունը `միավորել բոլոր թուրքալեզու ժողովուրդներին մեկ պետության հովանու ներքո: Այսպես է հավաստում Մերձավոր Արեւելքի հարցերով փորձագետը:
Այս մասին գրում է Atlantico-ն՝ նշելով, որ ղարաբաղյան հակամարտության մեջ Թուրքիայի միջամտությունը Էրդողանի նեոօսմանյան քաղաքականության հերթական փուլն է:
Սեպտեմբերի վերջին Լեռնային Ղարաբաղում Ադրբեջանի եւ Հայաստանի միջեւ բռնկված բախումների հենց սկզբից միջազգային հանրությունը փորձում էր պարզել հակամարտության մեջ Թուրքիայի մտադրությունները, նրա դերն ու ցանկությունները, քանի որ մինչեւ վերջերս հակամարտության մեջ Թուրքիան թեեւ ադրբեջանամետ կոչեր էր հնչեցնում, սակայն փաստական առումով զուսպ դիրք էր զբաղեցնում: 2019-ի վերջին 2020-ի սկզբին Լիբիայում միջամտությունը, Արեւելյան Միջերկրականի պաշարների հետախուզությունը՝ չնայած ՆԱՏՕ-ի մի շարք երկրների եւ Հունաստանի հետ լարվածության, հազիվ թաքցվող ռազմական աջակցությունը Բաքվին, այս բոլորը ուժի հաստատման եւ տնտեսական անկախության ձգտման գլոբալ ռազմավարության մի մասն է:
Պարբերականը գրում է, որ Թուրքիայի դիվանագիտական եւ ռազմական գերակտիվությունը, որը նկատվում է արդեն մի քանի տարի, Օսմանյան խալիֆայությունը վերակենդանացնելու Էրդողանի ցանկության կոնկրետ արտացոլումն է, որի փլուզման հետ, ըստ երեւույթին, դեռեւս չեն կարողանում հաշտվել թուրք ծայրահեղ ազգայնականներ: Էրդողանը հանդես է գալիս որպես Աթաթուրքի հակապատկեր, որը ձգտում էր երկիրը վերածել ժամանակակից ազգի: Նախագահը Թուրքիայի մեծությունը դիտում է բացառապես մի ազգի պրիզմայով, որը պետք է առաջնորդի սուննի արաբ-մահմեդական աշխարհը:
Իհարկե, այս ամենը մրցակցություն է ստեղծում այլ մահմեդական տերությունների ՝ Եգիպտոսի, Պարսից ծոցի նավթային միապետությունների եւ Իրանի քաղաքական մոդելների հետ: Փաստն այն է, որ Թուրքիան ձգտում է դառնալ քաղաքական իսլամի այլընտրանքային մոդելի մարմնացում ՝ հիմնվելով «Մահմեդական եղբայրներ» շարժման գաղափարախոսության վրա, որտեղ իշխանության օրինականությունը հիմնված է բացառապես ժողովրդի կամքի արտահայտման վրա: 2011-ի արաբական գարնան ընթացքում սա կարճ ժամանակ գրավիչ էր թվում արաբ երիտասարդների համար, քանի որ թվում էր իդեալական ժողովրդավարական մահմեդական հասարակության օրինակ `ի տարբերություն Մերձավոր Արեւելքի ավտորիտար միապետությունների ու կոռումպացված բռնապետությունների: Թուրքիայի դիմակայությունը Եգիպտոսին, Սաուդյան Արաբիային եւ ԱՄԷ-ին, զգալիորեն սրվեց Մուհամեդ Մուրսիին Անկարայից բացահայտ աջակցությունն տրամադրելու ֆոնին՝ մինչեւ 2014-ին նրա տապալումը: Քաղաքական եւ կրոնական օրինականության համար այս պայքարը ներառում է նաեւ Լիբիան, որտեղ Թուրքիան սատարում է ազգային միասնության կառավարությանը ՝ Ֆաիզ Սարաջին, ընդդեմ մարշալ Խալիֆա Հաֆթարի, որը օգնություն է ստանում Ռիադից, Կահիրեից եւ Աբու Դաբիից:
Արեւելյան Միջերկրական ծովում Էրդողանի նեոօսմանական էքսպանսիոնիզմը հիմնականում ուղղված է էներգետիկ ինքնավարության հասնելուն (Թուրքիան ածխաջրածինների աղբյուրներ գործնականում չունի): Ուլտրաազգայնականների և զինվորականների շրջանում տարածված դոկտրինը նպատակ ունի Թուրքիային վերահսկող դարձել Սեւ ծովից Արեւելյան Միջերկրական ծովի ծովային տարածքների վրա ՝ ռեսուրսների զարգացման համար: Տրիպոլիի աջակցությունը ակնհայտորեն Անկարային գրամադրվեց առանց փոխհատուցման, Թուրքիան 2019-ի նոյեմբերին ռազմածովային համաձայնագիր ստորագրեց Լիբիայի հետ, որով Լիբիային թույլատրվում էր մուտք ունենալ գազով հարուստ տնտեսական գոտիներ (դրանց նկատմամբ վերահսկողության նպատակներ ունեն Հունաստանը եւ Կիպրոսը): Բացի այդ, սեպտեմբերից ի վեր Թուրքիան բանակցություններ է վարում Լիբիայում նավթի որոնման շուրջ այն տարածքներում, որտեղ գտնվում են Աֆրիկայի լավագույն եւ ամենամեծ պաշարները:
2020-ի ամռանը Հունաստանի եւ Թուրքիայի միջեւ նկատվող լարվածությունը տարածքային բաժանումը վերանայելու Անկարայի ավելի ու ավելի բացահայտ ցանկության անմիջական հետևանքն է: Եվրոպական երկրները եւ Ռուսաստանը արդարացիորեն վախենում են այստեղ աշխարհատնտեսական ցնցումներից ՝ կապված Արեւելյան Միջերկրական ծովում Էրդողանի արկածախնդրության հետ, բայց մինչ այժմ նրանք չեն կարողացել մտածել համարժեք պատասխան:
Այսպիսով, Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությանը Թուրքիայի միջամտությունը միայն գլոբալ ռազմավարության վերջին դրսեւորումն է, չնայած այստեղ տեսանելի է նաև լրացուցիչ հարթություն: Ադրբեջանին տրամադրվող քաղաքական ու ռազմական աջակցությունը (սիրիացի վարձկաններ, անօդաչու թռչող սարքեր, ժամանակակից զենք) արձագանքն է թուրք ուլտրաազգայնականների իդեալի ՝ միավորել բոլոր թյուրքալեզու ժողովուրդներին մեկ պետության հովանու ներքո: Այս ժողովուրդներն այսօր ներկա են Կովկասի եւ Կենտրոնական Ասիայի նախկին ԽՍՀՄ շատ հանրապետություններում, որտեղ բնակչությունը հիմնականում մահմեդական է եւ սուննի: Դրանց թվում են ադրբեջանցիները, ովքեր ապրում են Ադրբեջանում եւ Իրանում: Պանթուրքիստները էթնո-լեզվական այս լայն կայսրությունը անվանում են «Թուրան». սա Պարսկաստանի հակառակորդի լեգենդար թագավորության պարսկերեն անունն է:
Այս բոլոր աշխարհաքաղաքական եւ մշակութային պատճառներից ելնելով ՝ Իրանը գնալով աճող մտահոգությամբ է հետեւում Թուրքիայի ընդլայնմանը դեպի իր սահմաններ: Ըստ պարբերականի, պաշտոնապես նա չեզոք է Հայաստանի եւ Ադրբեջանի նկատմամբ, բայց ոչ պաշտոնապես ավելի մոտ է Երեւանին: Թեհրանը պարբերաբար կոչ է անում դադարեցնել ռազմական գործողությունները եւ Թուրքիային սպառնում է վրեժխնդրությամբ, եթե չդադարի իր սահմաններ ուղարկել օտարերկրյա զինյալներին՝ իր սահմաններն ու երկրի տարածքը վերածելով մարտադաշտի: Ընդհանուր առմամբ, Իրանը դժվար կացության մեջ է իր ադրբեջանական փոքրամասնության պատճառով, որը սատարում է Բաքվին :
Այստեղ հարկ է չմոռանալ Ադրբեջանի կապերը Իսրայելի հետ, որը 2016 թվականից դարձավ իր առաջին զենքի մատակարարը եւ Ադրբեջանի տարածքն օգտագործում է Իրանի դեմ գաղտնի գործողությունների համար:
Հայտնաբերվել է հանդամասում մոլորված 10-ամյա երեխան
Քայլերի հաջորդականությունը շատ պարզ է ու հստակ. իրականացնել հեղաշրջում, hրահրել նոր պատերազմ
Մի հարյուր մարդով ճեմելով գնում են Սևանի մայրուղով, որքան ավտոմեքենա կկուտակվի՞ կես ժամում. ճիշտ եք՝ հազարով. Սաֆարյան
Երևանում հայտնաբերվել է ծառից կախված տղամարդու մարմին
«Լադանիվա»-ն մասնակցել է «Եվրատեսիլ 2024»-ի բացման պաշտոնական արարողությանը
Ազգի ճաշակը 30 տարի տարել են մեկ ուղղությամբ. եթե մարդը որևէ բան չի հասկանում, նրա մեղքը չէ, այլ դաստիարակողի. Նշանյան
Այդ մարդկանց ուզածն ի՞նչ է, ուզում են գալ իշխանության և Ադրբեջանին պատերա՞զմ հայտարարել. Իոաննիսյան
Իշխանությունը չվերցրած ուժերը ցանկանում են նորից առանց ընտրության դա անել, քանի որ գիտեն՝ 2026-ին չի ստացվելու. Թորոսյան
5-րդ շարասյունից մարդ չմնաց, որ դեռ չի միացել հեղափոխություն կապկողներին. Չախոյան
Չեխիայի նախարարների կաբինետը պաշտոնապես հետ է կանչել իր դեսպանին Ռուսաստանից
Իսրայելում կարգելափակվի Al Jazeera-ի հեռարձակումը
Արարատ Միրզոյանը պաշտոնական այց կկատարի Հունգարիա
Գազայի հյուսիսում լայնամասշտաբ սով է. ՄԱԿ-ն ահազանգում է
Մեքենաների բախվելուց հետո դրանցից մեկը հայտնվել է ծառերի ու քարերի վրա. տուժածների թվում երեխաներ են
Երևանում փլուզվել է տներից մեկի արտաքին պատը՝ փակելով հարևան տան ճանապարհը
ՌԴ Պետդումայում առաջարկել են Անատոլի Չուբայսին օտարերկրյա գործակալ ճանաչել
Կիմ Չեն Ընը դարձել է TikTok-ի աստղը, հյուսիսկորեական քարոզչական հոլովակը՝ ամենահիթայինը սոցցանցերում. ինչ ենթատեքստ կա
Երևանում ուժգին կարկուտ է տեղացել (տեսանյութ)
«Mercedes-Benz»-ը Թուրքիայում հիմնել է պահեստամասերի լոգիտիկ կենտրոն
Իսակովի պողոտայում «Մազդա 6»-ը գլխիվայր շրջվել է (լուսանկար)
Հայաստանում առաջին անգամ հաստատվել են ձեռքերի հիգիենային ներկայացվող պահանջները
ԱՄՆ խաղաղության ինստիտուտում քննարկվել է Հայաստան-Ադրբեջան խաղաղության գործընթացը
ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարի օգնականը քառօրյա այցով ժամանել է Հայաստան
Ինձ հետաքրքրում է, թե ո՞րն է լինելու արդեն Երևան հասած հոգևորականների քարավանի քաղաքական հանգրվանը. Հարություն Մկրտչյան
Ցածր ջերմաստիճանն ու անձրևի տեսքով տեղումները կպահպանվեն առաջիկա օրերին. որոշ շրջաններում կարկուտ կտեղա
Լավագույն տարբերակը հարգանք վայելող սրբազանը կլիներ․ ինչ է հայտարարել Քոչարյանը (տեսանյութ)
Ուկրաինայի նախագահը հայտնել է ռուսական Սու-25 գրոհային ինքնաթիռ խոցելու մասին
Ատեստավորման քննությունների բացարձակ գերազանցիկը. գնդապետ Տիգրան Հակոբյան
Նոր մանրամասներ են հայտնի դարձել Ամերիկյան համալսարանում տեղի ունեցած վիճաբանության, ծեծկռտուքի և կրակոցի դեպքից
Ռուսաստանում այսօր տոնում են Սուրբ Զատիկը. Պուտինը շնորհավորել է ուղղափառ քրիստոնյաներին
Երևանի դպրոցներից մեկում գործարկվելու է շչակ
Ֆինանսների նախարարը և ԱԶԲ նախագահը քննարկել են Հայաստանի հետ ընթացիկ համագործակցությանն առնչվող հարցեր
Այս աստիճան միֆականացնե՞լ Առաքելական եկեղեցու դերը հայոց պատմության մեջ, միֆերով փրկություն չի կարող լինել. Սաքունց
Գետափնյա գյուղի մոտ գտնվող կամրջի երթևեկությունը դեռ չի վերականգնվել
Ֆուտբոլը միշտ սիրել եմ խաղի, ոչ թե փողի համար. Մխիթարյանը՝ սաուդյան ակումբի առաջարկը մերժելու մասին
Երևանում հսկա ծառն արմատից պոկվել ու ընկել է՝ կոտրելով գազատար խողովակներ, էլեկտրալարեր, լուսավորման սյուն
Արարատում հայրը հայտնաբերել է իր 25-ամյա որդու մարմինը, կողքին էլ՝ իր հրացանը
Սխալ են հաշվարկել, Գարեգին Բ-ն հիմար չէ, խնդիր չէ մի քանի հոգևորականի «փուռը տալը». Ստյոպա Սաֆարյան
Երկու տարեկան աղջնակը տաք թեյը լցրել է վրան. նրան տեղափոխել են հիվանդանոց
ԱԺ Հայաստան-ԱՄՆ բարեկամական խմբի անդամները հանդիպել են ԱՄՆ ՄԶԳ կառավարչի փոխտեղակալ Ալեքսանդր Սոկոլովսկու հետ
