Անցյալի եւ ապագայի առջեւ

29/11/2020 schedule13:48

Հայաստանն այսօր լրջագույն ճամփաբաժանի առջեւ է կանգնած, ու մենք բոլորս միասին պիտի որոշենք՝ դեպի անցյա՞լ ենք շարժվում, թե՞ դեպի ապագա։ Ընդ որում՝ անցյալին վերադառնալու մասին խոսելիս ամենեւին էլ նկատի չունենք անցյալի քաղաքական ուժերը, նախկին իշխանություններին եւ այլն։ Այդ իմաստով այսօրվա իշխանություններն էլ կարող են դառնալ անցյալ, որովհետեւ ոչ ընդամենը մի քանի ամիս առաջվա վստահության պաշարն ունեն, ոչ հեղափոխության հռչակած բարեփոխումները շարունակելու ռեսուրսն ու կարողությունը, ոչ էլ երկարաժամկետ կամ միջնաժամկետ հեռանկարում իշխանությունն ամրապնդելու շանս։ Խոսքն անցյալին վերադառնալու ավելի լուրջ ու խորքային հավանականության մասին է, որովհետեւ նահանջն ամենուրեք է։

Արցախում վիճակը մոտավորապես այնպիսին է, ինչպիսին 1988-91-ին։ Նույնիսկ շատ ավելի վատ, որովհետեւ թեեւ Հայաստանին կապող միջանցք կա, բայց նախկին ԼՂԻՄ տարածքի մոտ 30 տոկոսն ադրբեջանցիների վերահսկողության տակ է, խաղաղ բնակավայրերն ավերված են, բնակիչները՝ տարհանված, անվտանգության երաշխավորներն էլ ռուս խաղաղապահներն են (Խորհրդային Միության վերջին տարիներին այդ դերը ստանձնել էին ԽՍՀՄ ներքին զորքերը)։ Հայաստանի տնտեսական վիճակը նույնքան ծանր է, որքան այն տարիներին, ու տնտեսական կոլապսի վտանգ կա։ Անգամ հասարակության բարոյահոգեբանական տեսանկյունից ենք վերադարձել այդ տարիների իրավիճակին, որովհետեւ զոհի բարդույթը, որ հազիվ հաղթահարել էինք արցախյան առաջին պատերազմում տարած հաղթանակի շնորհիվ, կրկին վերադառնում է։ Ու նորից հայտնվում ենք ցեղասպանվածի, հայի բախտից ու աշխարհի անարդարությունից դժգոհողի եւ մեզ հերթական անգամ ցեղասպանությունից փրկողի նկատմամբ անսահման երախտագիտության տիրույթում։ Եվ այդ ամենը՝ Ռուսաստանից գրեթե լիակատար կախվածության պայմաններում։

Հիմա մենք ոչ անցյալում ենք, ոչ ապագայում։ Հիմա մենք զրոյական կետում ենք։ Անցյալի իրողություններին վերադառնալը շատից-քչից կանխատեսելի է, առաջ շարժվելը՝ անորոշ ու մի քիչ էլ վախենալու։ Առաջինի դեպքում՝ արտաքին-քաղաքական ու անվտանգային հարցերում լիովին ապավինում ենք բացառապես Ռուսաստանին, նրանք, ի դեպ, Արցախի հայ բնակչության անվտանգությունը նույնպես կապահովեն (դա նաեւ իրենց է պետք), հետո կամաց-կամաց կհարմարվենք նոր իրողություններին, տնտեսական դժվարությունները կհաղթահարենք, քայլ առ քայլ կփորձենք հզորանալ՝ այնքանով, ինչքանով Ռուսաստանը թույլ կտա, մի խոսքով՝ լավից-վատից կգոյատեւենք։

Երկրորդ ճանապարհը շատ ավելի բարդ է, որովհետեւ մեզանից պահանջելու է ուժերի գերլարում, առավելագույն կշռադատվածություն բոլոր հարցերում, բացառիկ պատասխանատվություն՝ ցանկացած որոշում կայացնելիս, հրաժարում բոլոր տեսակի պատրանքներից ու աշխարհաքաղաքական իրողությունների հետ հաշվի նստելու սթափություն, տնտեսության բոլոր ոլորտների, գիտության, կրթության, աշխարհայացքի արմատական փոփոխություններ եւ այլն։ Ու ոչ մի երաշխիք չկա, որ կստացվի։ Հնարավոր է՝ այս անգամ նույնպես ձախողվենք, ինչպես ձախողվել ենք անկախությանը հաջորդած 29 տարիների արդյունքում՝ սկսելով ավելի նպաստավոր պայմաններում։

Բայց մենք այլ տարբերակ չունենք, մենք պիտի կատարենք մեր ընտրությունը։ Ընդ որում՝ միջանկյալ տարբերակներ կամ չկան, կամ կարող են շատ ավելի աղետալի հետեւանքների հանգեցնել, որովհետեւ աշխարհաքաղաքական կենտրոններին «ֆռցնելու» փորձերը սովորաբար հենց այդպես էլ ավարտվում են։ Ու դա պիտի լինի շատ լուրջ ընտրություն՝ առանց էմոցիաների եւ հիմնված բացառապես սթափ հաշվարկների վրա։

Արմեն Բաղդասարյան 

Տպել
3696 դիտում

Թունավորումից Աստրախանում 5 մարդ է մահացել, ևս 14-ը հիվանդանոցում է

Փոխվարչապետն ու Թանոս Արվանիտիսը քննարկել են ՀՀ կառավարության կողմից իրականացվող հարկաբյուջետային քաղաքականությունը

Ովքեր են միացել Բագրատ արքեպիսկոպոսի գլխավորած շարժմանը. անուններ

Խժդժությունը ընդդեմ ՀՀ-ի, իհարկե, մուրազին չի հասնի, և չի մոռացվի, թե ով էր պատրաստ հետ շրջել պատմության անիվը․ Ոսկանյան

Որ դեպքում ոստիկանությունը ուժ կկիրառի. փոխոստիկանապետը պարզաբանել է

Ոստիկաններն Աբովյանում ճանապարհներ չեն փակել․ ՆԳՆ-ն կոչ է անում չհրապարակել չճշտված տեղեկություններ

Հայտարարեք, թե որն է ՀՀ քաղաքացիներին և հայ ժողովրդին առաջարկած հայրենիքի ձեր տարբերակը․ Արուսյակ Ջուլհակյան

Եռաբլրի հարակից հողատարածքները հանցավոր սխեմայով օտարվել են․ փողերի լվացման՝ ՊՊԾ նախկին պաշտոնյայի գործը դատարանում է

Ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մայիսի 9-ին

Բագրատ արքեպիսկոպոսի քայլերթի ընթացքում մեքենան հարվածեց երթը ուղեկցող ոստիկանին

Ինչպես քվեարկել «Լադանիվա» խմբի օգտին

Անհրաժեշտ է եկեղեցու բարեփոխման խնդիրը, որը հնարավորություն կտա չլինել իշխանության կամ օլիգարխների կցորդը. Բաբաջանյան

Թուրքիայում վայրէջքի ժամանակ պայթել է ինքնաթիռի անիվը. տարհանվել է 190 մարդ

Սահմանադրությունը գրելիս բլեֆ են արել, հիմա էլ կղերին հանել են պայքարի պետության դեմ. Լևոն Շիրինյան

«Լադանիվա»-ն այսօր վառ ելույթով կներկայանա «Եվրատեսիլ 2024»-ին․ բեմադրության մեջ կլինի նաև հայկական վիշապագորգը

Նոր նշանակում քննչական կոմիտեում

Անհապաղ մեկուսացնել հավաքի՝ զենքով մասնակիցներին․ Իոաննիսյանը դիմել է իրավապահներին

Հուսով եմ՝ այս լուրը շատ չի տխրեցնի վերջին օրերի հավաքի կազմակերպիչներին․ Արթուր Հովհաննիսյան

Անձրև, ամպրոպ, հնարավոր է՝ կարկուտ․ ինչ եղանակ է սպասվում առաջիկա օրերին

Բագրատ արքեպիսկոպոսի երթին Երևանում մասնակցում է 1450 մարդ

Ռուս սահմանապահների դուրսբերումը համաձայնեցվել է Պուտին-Փաշինյան հանդիպմանը, նրանք կմնան 2 կետում. Պեսկով

Վահագն Խաչատուրյանը Կալիֆորնիայի նահանգապետին հրավիրել է Հայաստան

ՀՀ ՊՆ ղեկավար կազմն այցելել է «Հաղթանակ» զբոսայգի, ծաղիկներ խոնարհել Անհայտ զինվորի հուշարձանին

Ժիրայր Սեֆիլյանը միացել է Բագրատ Գալստանյանի գլխավորած երթին

Ռոբերտ Քոչարյանի հարսը կոչ է անում միանալ Բագրատ Գալստանյանի շարժմանը

Պատմության մեջ առաջին անգամ մայիսի 9-ի Հաղթանակի շքերթն ընթացել է ձյան տեղումներով (տեսանյութ)

Սահմանադրական դատարանը մերժել է Թագուհի Թովմասյանի անհատական դիմումը

Ընդունակ են ամեն տիպի ու ձևի քայլերի գնալ. ինչ կլինի, և ինչ հայտարարություններ կհնչեն

Դաշտամիջյան հատվածում մեքենայից իջել է կարիքները հոգալու, անծանոթ տղամարդը դիտողություն է արել և կրակել նրա վրա

Նրանց համար միակ սփոփանքը կլինի, որ «հոգեհանգստի» կարգ անողն իրենց միջից է ու միգուցե զեղչով դա անի. Առաքելյան

Բողոքի ակցիաների ընթացքում հանցավոր արարքների համար քրեական հետապնդում է հարուցվել 16 անձի նկատմամբ․ ՔԿ-ն ամփոփել է

Համբարձման տոնին եկեղեցիներում պատարագ մատուցելու փոխարեն որոշ հոգևորականներ քաղաքական հայտ են ներկայացնում. Դավոյան

Մալաթիայում գործող «Սուրբ Աստվածածին» եկեղեցու պահակը տարածքում գտել է 5 օրական երեխայի

«Հավաքվելու ենք, թաքուն զենք բերենք»․ ՔԿ-ն՝ «Տավուշը հանուն հայրենիքի» երթի մասնակցի կողմից հրապարակված տեսանյութի մասին

Թող նահատակների սխրանքն ու նվիրումը նպաստեն մեր պետության հզորացմանն ու զարգացմանը. Ավինյան

Մեզ ծառայելու առաքելությունը թողել ու կոռուպցիոն մեգաաստղերի, պոլիտիկ դիերի հետ քաղաքականությամբ են զբաղվում. Մկրտչյան

Բանակն այսօր անձնվիրաբար պաշտպանում է մեր երկրի սահմանները. Տավուշի մարզպետ

Մեր ժողովուրդը շատ լավ գիտի ինչպես պատերազմի, այնպես էլ խաղաղության գինը․ ՀՀ նախագահ

Քննչական կոմիտեն նախազգուշացում է հրապարակել

Վեհափառը ասաց՝ գործող վարչապետը պետք է հեռանա, կամ հեռացվի և Քոչարյանը պետք է գա․ Արման Բաբաջանյան (տեսանյութ)