Երևան
13 °C
searchclose
today
menuclose
Երևան
13 °C
Էրդողանը փորձում է միաժամանակ նստել երկու աթոռի վրա՝ հավասարակշռելով Ռուսաստանի և ԱՄՆ-ի միջև:
Վաշինգտոնը տարիներ ի վեր միշտ էլ հենվել է Անկարայի վրա Մոսկվայի դեմ իր ծրագրերում: Կրեմլն իր հերթին զգուշորեն վերահսկում է Էրդողանի բոլոր ազդանշանները՝ ուղղված Միացյալ Նահանգներին, որը հույս ունի Թուրքիայի և Ռուսաստանի միջև հարաբերությունների լիարժեք սառեցման:
Տարիների հակասություններ տասնյակ հարցերում ու զուգահեռ համագործակցություն
Որոշ ժամանակ առաջ Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ Վլադիմիր Պուտինն անսպասելիորեն չեղարկել էր իր այցը Թուրքիա, որը նախապես ծրագրված էր փետրվարի 12-ին, ինչը առաջ բերեց Մոսկվայի և Անկարայի միջև հարաբերությունների սառեցման մասին լուրեր։ Ռուս-թուրքական հարաբերությունները ճգնաժամ են ապրում, որի պատճառը, ի թիվս այլ բաների, Անկարայի կողմից Շվեդիայի և Ֆինլանդիայի՝ ՆԱՏՕ-ին անդամակցելու դիմումների հաստատումն է, որը արտաքին քաղաքական պատճառներով ձգձգվում էր երկար ժամանակ:
Անկարայի և Կիևի միջև ռազմական համագործակցության ընդլայնման մասին խոսակցությունները, մասնավորապես, Ուկրաինայում թուրքական «Բայրաքթար» անօդաչու թռչող սարքերի արտադրության գործարանի հնարավոր ի հայտ գալն ավելի են վատթարացրել Պուտինի և Էրդողանի հարաբերությունները։
Ավելին, հայտնի փաստ է, որ նրանք վաղեմի անհամաձայնություններ են ունեցել սիրիական ճգնաժամի լուծման շուրջ. Պուտինը հենց սկզբից աջակցում էր Սիրիայի նախագահ Բաշար Ասադին, իսկ Էրդողանն ամեն ինչ արեց նրանից ազատվելու համար։ Նա զորքեր ուղարկեց Սիրիա, որոնք կռվում էին ընդդիմադիր-հակաասադական զինված խմբավորումների կողքին:
Նման հակասությունները, սակայն, 2 նախագահներին չեն խանգարում շարունակել երկխոսությունը, համակարգումը և համատեղ համագործակցությունը Սիրիայում՝ չնայած բոլոր ջանքերի ձախողմանը։
Ուկրաինական ճգնաժամը միայն ավելի խորացրել է Պուտինի և Էրդողանի հակասությունները։ Անկարան ՆԱՏՕ-ի անդամ է, Թուրքիայում տեղակայված են ՆԱՏՕ-ի տասնյակ բազաներ, որոնցից մի քանիսը մոտ են Սև ծովին և Բոսֆորի ու Դարդանելի նեղուցներին, որոնք ռուսական նավերի միակ երթուղին են դեպի Միջերկրական ծով: Անկարան որոշել է փակել Բոսֆորի և Դարդանելի նեղուցները ոչ սևծովյան երկրների ռազմանավերի անցման համար, ինչն առաջացրել էր Վաշինգտոնի և ՆԱՏՕ-ի երկրների դժգոհությունը, որոնք արդեն զայրացած էին հակառուսական պատժամիջոցները կյանքի կոչելու Թուրքիայի մերժումից: Բացի այդ, Թուրքիան Ռուսաստանից գնել էր С-400-ներ, բայց այդպես էլ չստացավ դրանք ամերիկյան արձագանքի պատճառով։
Վաշինգտոնը ավելի ուշ Անկարային բացառել է F-16 և F-35 կործանիչների մատակարարման ծրագրից։ «Ռուսաստանին օգնելու» համար Թուրքիայի դեմ ԱՄՆ-ն այլ միջոցներ էլ ուներ, որոնք նախագահ Բայդենը մեղմացրեց այն բանից հետո, երբ Էրդողանը համաձայնեց աջակցել Ֆինլանդիայի և Շվեդիայի՝ ՆԱՏՕ-ին միանալուն:
Վաշինգտոնը միշտ էլ հույսը դրել է Անկարայի վրա հակառուսական ծրագրերում
Վաշինգտոնը միշտ հույսը դրել է Անկարայի վրա Ռուսաստանի դեմ, իսկ մինչ այդ էլ՝ Խորհրդային Միության դեմ իր ծրագրերում։ Թուրքիան կրոնական, ազգային և զգացմունքային կապեր ունի Կենտրոնական Ասիայի և Կովկասի իսլամական հանրապետությունների հետ, որոնք Մոսկվան համարում է իր «հետնաբակը»։ Անկարան ակտիվորեն մասնակցում է այս շրջանների կյանքին։ Թուրքիան, օրինակ, բացահայտորեն միջամտեց Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև պատերազմին, որն ավարտվեց Լեռնային Ղարաբաղի՝ Ադրբեջանին բռնակցմամբ:
Մոսկվան թեև փորձում է ցույց տալ, թե իր համար միևնույն է, սակայն իրականում անհանգստացած է տարածաշրջանում և դրանից դուրս Թուրքիայի դերով և ի հայտ եկող հնարավորություններով։
Ռուսաստանում ապրում է մոտ 20 միլիոն մահմեդական, որոնցից ոմանք համակրում են Անկարային, օրինակ՝ Ղրիմի թաթարները։
Էրդողանը բազմիցս հայտարարել է, որ դեմ է Ռուսաստանի և Ուկրաինայի հակամարտությանը, որի հետ շարունակում է շփվել Ղրիմի թաթարների հարցում։ Նրանց առաջնորդները «վազում» են Անկարայի և Կիևի միջև, ինչպես «Մուսուլման եղբայրներ»-ի առաջնորդները վազում են Ստամբուլի և Դոհայի միջև, իսկ այնտեղից՝ գնում են եվրոպական մայրաքաղաքներ և Վաշինգտոն:
Ժպտերես հանդիպումներ՝ հակասություններով ու դժգոհությամբ
Չնայած այս բոլոր հակասություններին ու դժվարություններին, Պուտինն ու Էրդողանը ստիպված են լինում հանդիպել և շփվել, իսկ տեսախցիկների առաջ՝ բարեկամաբար ժպտալ հանուն իրենց երկրների տնտեսական շահերի։
Մոսկվան փորձում է Անկարային հեռու պահել Վաշինգտոնից. Նրան դա ինչ-որ կերպ հաջողվել է, քանի որ Թուրքիային անհրաժեշտ է ռուսական բնական գազը, որը ծածկում է նրա տարեկան սպառման ծավալի գրեթե կեսը։
Ռուսական ընկերություններն իրենց հերթին ատոմակայաններ են կառուցում Թուրքիայի հարավում։ Ավելի քան յոթ միլիոն ռուսներ ամեն տարի որպես զբոսաշրջիկներ այցելում են Թուրքիա, և նրանցից մոտ 200 հազարը անշարժ գույք ունի այս երկրում, իսկ ոմանք նույնիսկ Թուրքիայի քաղաքացիություն են ստացել։ Թուրքական ընկերությունները տասնյակ միլիարդավոր դոլարների շինարարական ծրագրեր են իրականացնում։ Անկարան զգալի շահույթ է ստանում նաև Ռուսաստան գյուղմթերքների արտահանումից։
Al Mayadeen-ը գրում է, որ Թուրքիայի և Ռուսաստանի միջև հարաբերությունների 500-ամյա պատմությունը անցել է համաժամանակյա շահերով ու բախումներով, հակասություններով և ընդհանուր հետաքրքրություններով:
«Թուրքիայի ազգայնական շրջանակները պարբերաբար հիշում են Ցարական Ռուսաստանի և Օսմանյան կայսրության միջև 16 դաժան պատերազմները։ Թուրքիան պարտվել է 11 պատերազմում և հաղթել հինգում։ Բայց դա չի խանգարել Մուստաֆա Քեմալ Աթաթուրքին բարեկամական հարաբերություններ հաստատել Լենինի հետ Թուրքիայի անկախության պատերազմի ժամանակ (1919-1923), որն ավարտվեց Թուրքիայի Հանրապետության ստեղծմամբ։
Իդիլան երկար չի տևել. Թուրքիան վերադարձել է Ռուսաստանի հանդեպ իր ավանդական սառնությանը և թշնամությանը, հատկապես Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո։
Թուրքիան դարձավ «բուֆերային գոտի» Ռուսաստանի և Արևմուտքի միջև 1952 թվականին ՆԱՏՕ-ին անդամակցելուց և 1955 թվականին Բաղդադի ակտը ստորագրելուց հետո՝ 1960-ականների կեսերին Թուրքիայում ԱՄՆ-ի և ՆԱՏՕ-ի ռազմաբազաների թիվը հասցնելով ավելի քան 150-ի»,-գրել է լրատվականը:
Վաշինգտոնն իր հերթին շարունակում է մեծ ազդեցություն ունենալ Թուրքիայի քաղաքականության և տնտեսության վրա։ Խոշոր գործարարներն ու ընկերությունները սերտ հարաբերություններ ունեն արևմտյան ֆինանսական աշխարհի հետ։
Սա կարող է բացատրել Էրդողանի՝ Շվեդիայի և Ֆինլանդիայի՝ ՆԱՏՕ-ին միանալու առարկությունները հետ կանչելը, չնայած Վաշինգտոնի և արևմտյան մայրաքաղաքների դեմ ուղղված սպառնալիքներին՝ Եփրատից արևելք գտնվող քրդական աշխարհազորայիններին աջակցելու համար, որոնք հանդիսանում են Թուրքիայի Քրդստանի աշխատավորական կուսակցության (PKK) սիրիական մասնաճյուղը:
Դրանով է բացատրվում նաև Էրդողանի հաշտեցումը Իսրայելի հետ։ Նա փորձում է գոհացնել Ամերիկայի հրեական լոբբիին, որպեսզի դա նպաստի Բայդենի հետ նրա հաշտությանը, որի հետ նա լարված հարաբերություններ ունի արդեն երկար ժամանակ:
Բոլորը հետևում են բոլորին
Թուրքիան հետևում է Ամերիկայի զարգացումներին։ Եթե Թրամփը վերադառնա Սպիտակ տուն, դա ձեռնտու կլինի Էրդողանին: Բանն այն է, որ Թուրք առաջնորդը մտերիմ հարաբերություններ է ունեցել Թրամփի հետ՝ չնայած նրա հասցեին հնչեցրած կոշտ արտահայտություններին։
Թրամփը մի անգամ ասել է, որ «շատ է սիրում Էրդողանին, քանի որ նա անում է այն ամենը, ինչ իրեն ասում են»:
Ռուսաստանն իր հերթին հետևում է նախագահ Էրդողանի բոլոր ազդանշաններին՝ ուղղված դեպի Վաշինգտոն, և փորձում է սահուն կերպով սառեցնել դրանք: Որոշ քաղաքագետների կարծիքով՝ Էրդողանը կրոնական, ազգային և քաղաքական առումներով դեռ ավելի մոտ է ամերիկացիներին, քան ռուսներին։ Թվում է, թե ԱՄՆ-ը՝ ի դեմս Բայդենի կամ Թրամփի, ավելի հզոր լծակներ ունի Թուրքիայի վրա, քան Ռուսաստանը։
Անհայտ է, թե որքան ժամանակ Էրդողանը կշարունակի հավասարակշռվել «երկու աթոռների վրա», սակայն ակնհայտ է այն, որ նա կարողացել և կարողանում է առավելագույն օգուտ քաղել՝ իմանալով, որ երկու կողմերին ինքն ավելի շատ է պետք, քան կողմերը՝ իրեն:
Թուրքիան ռազմավարական մեծ նշանակություն ունի ոչ միայն ԱՄՆ-ի ու Ռուսաստանի, այլև նրանց հետ փոխկապված բոլոր խաղացողների համար։ Խոսքը Սիրիայի, Իրաքի և Իրանի մասին է։ Ավելին, Էրդողանը հաղթականորեն վերադարձավ Մերձավոր Արևելք ԱՄԷ-ի, Սաուդյան Արաբիայի, Եգիպտոսի և, իհարկե, Կատարի միջոցով։
Եթե գյուղապետերը չեն գտնում, որ փրկության խնդիր կա, ի՞նչ են կասեցնում և ո՞ւմ են փրկում. Սաֆարյան
Հայտնաբերվել է հրազենային վնասվածքով պայմանագրային զինծառայողի դի
Բախվել են մեքենաներ, կան տուժածներ (լուսանկար)
Չի բացառվում, որ մայիսի 9-ին Ռոբերտ Քոչարյանը՝ կաթողիկոսի ուղեկցությամբ, գա հրապարակ. Անի Խաչատրյան
Երկրաշարժ Հայաստանի տարածքում
Բելառուսն ակնթարթորեն կպատասխանի իր դեմ ցանկացած ռազմական ագրեսիայի. Լուկաշենկո
22-ամյա երիտասարդը մարմնական վնասվածքներ է հասցրել շտապօգնության բժշկին և վարորդին
Ինչպես է Բագրատ արքեպիսկոպոսի աջակից Վանեցյանը մեկնում Հայաստանից
Ֆինանսների նախարարի գլխավորած պատվիրակությունը շարունակել է հանդիպումները ԱԶԲ 57-րդ տարեկան հանդիպման շրջանակներում
Վերընտրվելուց հետո Պուտինը ստորագրել է ավանդական դարձած առաջին հրամանագրերը
Երևանում ավտոբուս է հրդեհվել
Որդին բութ գործիքով հարվածներ է հասցրել 83-ամյա մորը, որը հիվանդանոցում մահացել է
Ոստիկանները հեռացել են Կիրանցից
Կիրանցի և Ոսկեպարի վարչական ղեկավարները մանրամասներ են հայտնել սահմանազատման գործընթացի մասին
Ալիևն ու Ռայիսին կմասնակցեն Իրանի և Ադրբեջանի սահմանին կառուցված ամբարտակի բացմանը
Լարսը բեռնատարների համար փակ է
Հայաստանի պետական սիմֆոնիկ նվագախումբը հյուրախաղերով հանդես կգա ԱՄՆ-ում
Միրզոյանը Հունգարիայի ԱԺ փոխխոսնակի հետ մտքեր է փոխանակել տարածաշրջանային անվտանգային հարցերի շուրջ
ԱԱՏՄ-ն ստացել է տեղեկություններ, որ որոշ գործատուներ աշխատողներին պարտադրում են մասնակցել երթերի. ինչ պետք է իմանալ
Ոսկեպարի եկեղեցին գտնվում է ՀՀ ինքնիշխան տարածքում. Փաշինյանը՝ սահմանազատման արդյունքների մասին
Վարչապետը IWF նախագահին վստահեցրել է՝ կարվի ամեն ինչ՝ ծանրամարտի առաջնությունը բարձր մակարդակով կազմակերպելու համար
Խոշոր ավտովթար Շիրակի մարզում. հոսպիտալացվել է 6 քաղաքացի
Թուրքիայում ավելի քան 6 տարի ժամկետով 13 քուրդ քաղաքական գործիչ է դատապարտվել
Սրբազանի գլխավորած քարավանը 2 տարի առաջ «ցրցամ են տվել», հիմա կոորդինացնում են «նախկինները». Հարություն Մկրտչյան
Վեհափառն ասաց՝ գործող վարչապետը պետք է հեռանա, Ռոբերտ Քոչարյանը՝ ստանձնի պաշտոնը. Բաբաջանյանը զրույց է բացահայտել
Հայտնի են 4-րդ, 9-րդ և 12-րդ դասարանների աշակերտների ավարտական քննությունների օրերը
Վենետիկի հանձնաժողովի ներկայացուցիչների հետ քննարկվել է «Ազգային փոքրամասնությունների մասին» օրենքի նախագիծը
Ծանրամարտի աշխարհի 2027-ի առաջնությունն առաջինն է օլիմպիական մարզաձևից, որն անցկացվելու է Հայաստանում. Հարությունյան
Այո՛, ասել եմ՝ ձեռքերս կկտրեմ, այդ վերսիայով փաստաթուղթը չեմ ստորագրի, հիմա շատ կարևոր՝ էական բան է փոխվել. Փաշինյան
Զենքի գործադրմամբ խուլիգանություն Ամերիկյան համալսարանի մոտ. նախաձեռնվել է քրեական վարույթ, հայտնի է մեղադրվողը
Մհեր Գրիգորյանը և Իվանա Ժիվկովիչը քննարկել են Հայաստանում ՄԱԶԾ կողմից իրականացվող ծրագրերը
Մենք որդեգրել ենք Հայաստանում ինստիտուցիոնալ բարեփոխումների քաղաքականություն. Սիմոնյանը՝ Իվանա Ժիվկովիչին
ՀՀ-ում ԵՄ դիտորդական առաքելության կարգավիճակի մասին համաձայնագիրը մտել է ուժի մեջ
Պուտինը հինգերորդ անգամ պաշտոնապես ստանձնեց Ռուսաստանի Դաշնության նախագահի պաշտոնը (լուսանկարներ)
Սահմանագծման արդյունքում հայկական կողմին է անցնում 3 հեկտար տարածք. Կիրանցի վարչական ղեկավարը մանրամասներ է հայտնել
Շարժման առաջնորդը կաթողիկոսն է, թիվ մեկ շահառուն՝ Ռոբերտ Քոչարյանը. վարչապետ
Ռուսաստանի կառավարությունը հրաժարական է տվել
Քաղաքական հայտ ներկայացնում են այն հոգևորականները, որոնք հոգևոր առաջնորդությունն են ձախողել. Փաշինյան
Լեռնային մարզերում գիշերը օդում սպասվում է մինչև -1․․․-2 աստիճան ցուրտ․ առանձին շրջաններում նաև անձրև ու կարկուտ կլինի
Ո՞վ է ասել, որ ամբողջ ձայնագրությունն են հրապարակել․ Փաշինյանը՝ Վանեցյանին որպես գործակալ օգտագործելու մասին
