Իրան-Հայաստան-Վրաստան-Եվրոպա

05/04/2015 schedule01:10

Իրանի միջուկային ծրագրի շուրջ Լոզանում ձեռք բերված պայմանավորվածությունները շատ կոնկրետ հեռանկարներ եւ անելիք են բացում Հայաստանի առաջ: Մի քանի օր առաջ մենք մի հատված էինք տպագրել Հայաստանի գազամատակարարման համակարգի արդյունավետությունն ուսումնասիրող ԱԺ ժամանակավոր հանձնաժողովի զեկույցից, որտեղ շատ մանրամասն նկարագրված էին իրանական գազի՝ դեպի Եվրոպա տարանցման հնարավորությունները եւ հստակ արձանագրված էր, որ Հայաստան-Վրաստան-Եվրոպա երթուղին ամենակարճ ճանապարհն է այդ նախագծի համար եւ ուրեմն՝ նաեւ ամենաէժան տարբերակը: Սա նշանակում է, որ Իրան-Հայաստան-Վրաստան էներգետիկ համագործակցության լրջագույն հեռանկար է բացվում:

Մինչեւ լոզանյան համաձայնությունները՝ նման համագործակցությանը դեմ էին Ռուսաստանը, ԵՄ-ն, ԱՄՆ-ն, Թուրքիան եւ Ադրբեջանը: Ռուսաստանը՝ որովհետեւ նման խողովակաշարի գործարկումը կթուլացներ ոչ միայն Հայաստանի, այլեւ Եվրոպայի վրա իր ունեցած էներգետիկ ազդեցությունը: ԵՄ-ն եւ ԱՄՆ-ն՝ Իրանի միջուկային ծրագրի եւ դրա հետեւանքով հարուցված պատժամիջոցների պատճառով: Թուրքիան եւ Ադրբեջանը՝ որովհետեւ նման խողովակաշարը կմեծացներ Հայաստանի ազդեցությունը տարածաշրջանում եւ կթուլացներ Վրաստանի էներգետիկ կախվածությունը Ադրբեջանից եւ Թուրքիայից: Հիմա թուրքերն ու ադրբեջանցիները Վրաստանին նաեւ այս լծակի գործադրմամբ են ներքաշում հակահայկական պրոցեսների մեջ: Եւ ուրեմն՝ թուրքերին եւ ադրբեջանցիներին բացարձակապես ձեռնտու չէ, որ Վրաստանը գազային որեւէ այլընտրանք ունենա: Ինչպես հայտնի է, ներկայումս Վրաստանն Ադրբեջանից է ստանում բնական գազի հիմնական չափաբաժինը:

Ահա, ուրեմն, եթե լոզանյան հանդիպումներում գրանցված արդյունքը դե յուրե արձանագրվի եւ դառնա համապարփակ համաձայնություն, ԵՄ-ն եւ ԱՄՆ-ն փոխելու են իրենց դիրքորոշումը եւ շահագրգիռ են լինելու իրանական գազը Եվրոպա արտահանելու հարցում: Սրանով Եվրոպան կնվազեցնի իր գազային կախվածությունը Ռուսաստանից, որը ԵՄ երկրների գազային համախառն պահանջարկի 34 տոկոսի մատակարարն է: ԱՄՆ-ն, որ Եվրոպայում Ռուսաստանի ազդեցության թուլացման ջատագովն է, պիտի փորձի աջակցել այդ գործընթացին: Ու քանի որ եվրոպացիք ու ամերիկացիք պրագմատիկ են, շատ հավանական է, որ նրանց համար իրանական գազի արտահանման նախընտրելի ուղին դառնա հենց հայ-վրացականը, որովհետեւ, ինչպես ասացինք, դա ամենակարճ եւ էժան տարբերակն է: ԵՄ-ն եւ ԱՄՆ-ն հայկական երթուղու կողմնակից կլինեն նաեւ այն պատճառով, որ սա Հայաստանին կօգնի որոշակիորեն թուլացնել կախվածությունը Ռուսաստանից, Վրաստանի համար էր կդառնա Ռուսաստանից տնտեսապես եւ քաղաքականապես պոկվելու եւս մեկ գործոն:

Այս ամենին հասկանալիորեն դեմ է լինելու Ռուսաստանը, որի համար նման նախագծի իրագործումը ռազմավարական առումով կարող է դառնալ ոչ միայն գազային ազդեցության թուլացում կամ չեզոքացում Եվրոպայում, այլեւ Հայաստանի ռազմավարական կորուստ: Ու այս հարցում Ռուսաստանը, միանշանակ, դաշնակցելու է Թուրքիայի եւ Ադրբեջանի հետ: Վերջիններս էլ, իրենց հերթին, աշխատելու են իրենք դառնալ իրանական գազի արտահանման երթուղի, որովհետեւ դա կմեծացնի նրանց ազդեցությունը: Այստեղ է, որ նրանք որոշակի հակասությունների մեջ կմտնեն Ռուսաստանի հետ: Որովհետեւ Ռուսաստանը դեմ է ոչ միայն իրանական գազը Եվրոպա հասցնելու հայկական երթուղուն, այլեւ իրանական գազը Եվրոպա հասցնող ցանկացած նախագծի, որովհետեւ այսպես թե այնպես՝ դա թուլացնելու կամ զրոյացնելու է նրա գազային ազդեցությունը Եվրոպայի վրա: Վրաստանը, իր հերթին, կողմ կլինի ինչպես հայկական, այնպես էլ ադրբեջանական երթուղուն, որովհետեւ ինքը բոլոր դեպքերում դառնում է երկրորդ տարանցիկ երկիր: Վրաստանի համար անցանկալի կլինի Թուրքիայով տարանցման տարբերակը, չնայած՝ տեսականորեն, խողովակը Իրանից կարող է Թուրքիա մտնել, ապա՝ Վրաստան: Ինչ վերաբերում է Իրանին, կարծում ենք, այս երկրի համար էլ նախընտրելին լինելու է Հայաստան-Վրաստան տարբերակը, որովհետեւ Թուրքիայի հետ մրցակից լինելով՝ Իրանը չի ցանկանա նրան ուժեղացնել գազային այսպիսի լծակով: Ադրբեջանը նույնպես Իրանի համար ցանկալի տարբերակ չէ, որովհետեւ երկու երկրները խորքային պրոբլեմներ ունեն՝ կապված Իրանի հյուսիսում ապրող ադրբեջանցիների անջատողական տրամադրությունների հետ:

Ահա, ուրեմն, հայկական դիվանագիտությունը կանգնած է չափազանց պարզ եւ չափազանց բարդ մի խնդրի առաջ. Հայաստանը դարձնել իրանական գազի տարանցիկ երկիր: Խնդիրը պարզ է նպատակի ձեւակերպման իմաստով, բարդ է իրագործման տեսակետից, որովհետեւ Ռուսաստանը ունի բոլոր լծակները նման զարգացում թույլ չտալու համար, ներառյալ՝ ղարաբաղյան լծակը: Բայց իրանական գազի տարանցիկ երկիր դառնալը բխում է Հայաստանի ռազմավարական շահերից: Նաեւ տնտեսական շահերից: Գազային հանձնաժողովի հաշվարկներով, Հայաստանով հնարավոր է տարեկան տարանցել մինչեւ 70 միլիարդ խ/մ բնական գազ: Իսկ այդքան գազի տարանցման դիմաց Հայաստանը, որպես վճար, կարող է ստանալ այնքան բնական գազ, որ մոտ 200 տոկոսով կբավարարի նրա տարեկան սպառումը:

Տպել
4549 դիտում

Նոյեմբերի հանդիպումներում Հայաստանի հավաքականը կգլխավորի մարզչական շտաբը․ ՀՖՖ նախագահ

Ծեծի է ենթարկվել ՍՊԸ-ներից մեկի տնօրենը․ վիճակը գնահատվում է ծանր, կան ձերբակալվածներ

Վլադիմիր Պուտինը շնորհավորել է Դոնալդ Թրամփին

Նիկոլ Փաշինյանը Մակրոնի հետ հանդիպման ժամանակ շեշտել է Հայաստանի հավատարմությունը խաղաղության օրակարգին

Տեղի է ունեցել Նիկոլ Փաշինյանի և Էմանուել Մակրոնի հանդիպումը (տեսանյութ)

Խոսակցությունները, թե ԱՄՆ-ի նոր վարչակազմը դուրս է գալու տարածաշրջանից, հերքում է Ռուսաստանը. Լիլիթ Դալլաքյան

Տեղի է ունեցել «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության նախաձեռնող խմբի նիստ. Պապոյանը հանդես է եկել զեկույցով

Կամրջին բեռնատարներ են բախվել. վարորդներից մեկը հոսպիտալացվել է (լուսանկարներ)

Բայդենը վերահաստատել է իշխանությունը խաղաղ ճանապարհով Թրամփին փոխանցելու խոստումը

Կալիֆոռնիայում անտառային հրդեհներ են, կրակը տարածվում է վտանգավոր արագությամբ. տարհանում է սկսվել

«Բարսելոնան» կրկնել է գրեթե 100 տարվա վաղեմության ռեկորդը

Հայաստան է ժամանել ՆԱՏՕ-ի պատվիրակությունը

Թրամփին Նոբելյան մրցանակ պետք է տալ, եթե նա դադարեցնի պատերազմները. Լուկաշենկո

Գերմանիայի կանցլեր Օլաֆ Շոլցը չի մասնակցի COP29-ին

Փողոցների խաչմերուկում «Մերսեդես»-ներ են բախվել. կա վիրավոր

Առաջարկվում է հաստատել ՀՀ օրհներգի կարճ և միասնական տարբերակը. ինչ փոփոխություններ են նախատեսվում

Էստոնիայի վարչապետը վերահաստատել է ԵՄ-ի հետ Հայաստանի հարաբերությունների զարգացման գործում իր աջակցությունը

Ակնկալում ենք խաղաղության պայմանագրի բոլոր կետերում հասնել համաձայնության. Փաշինյանը՝ Բուլղարիայի նախագահին

Շառլ Միշելը կմասնակցի Բաքվում կայանալիք COP29-ին

Վրաստանի դեսպանը քննադատել է Զուրաբիշվիլիին Լոռին «պատմական Վրաստան» ներկայացնող հրապարակմամբ կիսվելու համար

Հայ-թուրքական կարգավորման գործընթացի մեկնարկը Թրամփի ընտրվելով տրված է. Սաֆրաստյան (տեսանյութ)

Վարչապետի հետ հանդիպմանը Ֆիցոն Սլովակիայի աջակցությունն է հայտնել խաղաղությանն ուղղված Կառավարության ջանքերին

44-օրյա պատերազմում նոյեմբերի 7-ին ոստիկանության զորքերի 39 ծառայող զոհվեց. հարգանքի տուրք է մատուցվել

Վարչապետը ելույթ է ունեցել փակ ձևաչափով անցկացված «Տնտեսական անվտանգություն» թեմայով կլոր-սեղան քննարկմանը

Ֆրանսիան լիակատար աջակցություն է ցուցաբերում «Խաղաղության խաչմերուկ»-ին. Մակրոնը՝ Նիկոլ Փաշինյանին

Նիկոլ Փաշինյանը Բուդապեշտում հանդիպել է Սլովակիայի վարչապետի հետ (տեսանյութ)

Ֆրանսիայից ժամանած պատվիրակությանը ներկայացվել են Լոռու և Տավուշի մարզերում տեղի ունեցած ջրհեղեղի վնասները

Եվրոպական քաղաքական համայնքի գագաթնաժողովի մասնակից պետությունների առաջնորդները համատեղ լուսանկարահանվել են

ՔՏՀԱ ՏՄ պաշտոնյաները ծանրաքաշ մեքենաների վարորդներից կաշառք են ստացել. վարույթի նյութերը դատարանում են

Աննա Հակոբյանը դստեր հետ նոր լուսանկար է հրապարակել

«BMW X5»-ը բախվել է պատին, ապա Հրազդան-Քաղսի-Երևան երթուղու «Գազել»-ին, որում 15 ուղևոր է եղել

Մեր նպատակն է Էգեյան ծովը վերափոխել խաղաղության ծովի. Ֆիդանը՝ թուրք-հունական հարաբերությունների մասին

Վարչապետի հասցեին վիրավորական արտահայտություններ հնչեցրած Վարուժան Ավետիսյանի որդին մեղավոր է ճանաչվել

Ալեն Սիմոնյանն ակնկալում է առաջիկայում հանդիպել իր ադրբեջանցի գործընկերոջ հետ. «Ազատություն»

Հովանավորչության առաջարկի մերժումից հետո 2,5 մլն դրամ հափշտակած խմբի անդամներից մեկը կալանավորվել է

Նիկոլ Փաշինյանը Բուդապեշտում հանդիպել է Էրդողանի հետ

Վարչապետը Բուդապեշտում մի շարք երկրների առաջնորդների հետ փակ ձևաչափով կլոր-սեղան քննարկման է մասնակցել

Ինչպես է վարչապետը պատրաստվում հեծանիվ վարել. Աննա Հակոբյանը տեսանյութ է հրապարակել

Դոլարն ու եվրոն էժանացել են. ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան նոյեմբերի 7-ին

ԵՄ անդամ դառնալու ստորագրահավաքը նախաձեռնողները ԿԸՀ են ներկայացրել լրացված ձևաթղթերի 4 տուփ