Կապանի քաղաքապետը՝ Գեղանուշի պոչամբարի եւ Կավարտի հանքի մասին

24/09/2015 schedule13:55

Կապան քաղաքի եւ մոտակա այլ բնակավայրերի գլխին կախված էկոլոգիական վտանգներին մեկն էլ է ավելացել: Համահայկական բնապահպանական ճակատը կարմիր գույնի ջրային օբյեկտի լուսանկարներ է տարածել, նշելով, որ դա Սյունիքի մարզի Կավարտի լքված հանքավայրն է, որի ծանր մետաղներով հարուստ հոսքաջրերը տարբեր եղանակներով խառնվում են մակերեւութային եւ գրունտային ջրերին՝ շրջակա միջավայրի եւ մարդկանց համար դառնալով դանդաղ գործողության ռումբ։

Տարածքը, որն այժմ կոչվում է Կավարտ, մետաղների մշակմամբ հայտնի է դեռեւս հնագույն ժամանակներից: 8-րդ դարում արդեն հայտնի է եղել որպես պղնձի արդյունահանման եւ ձուլման կենտրոն: 19-րդ դարի կեսերից մինչեւ 20-րդ դարի սկիզբը Կավարտի կամ Ղաթարի պղնձահանքերը շահագործել են հույն արդյունաբերողներ Կոբդուրովները, հայ Խոջամիրովները եւ ապա նաեւ ֆրանսիացիները: Հանքավայրը հայտնի է նաեւ Մեծ Մաղարա անունով:

1920-ականների սկզբին խորհրդային իշխանությունների կողմից վերաբացվել էին 1917-1918թթ. անիշխանության եւ Հայաստանի Առաջին Հանրապետության օրոք փաստացի չգործող հանքերը: 1924 թ.-ից նրան կոչել էին Լեն հանքեր: Մինչեւ 50-ական թվականներն այն շահագործել են որպես փակ հանքեր, իսկ ահա մինչեւ 1975 թ.՝ որպես բաց հանքեր: Այդ գործունեության ընթացքում ավերվել է հին Կավարտ գյուղը՝ իր սբ. Գեւորգ եկեղեցու հետ:

Հայաստանի անկախացումից հետո շահագործումը դադարացվել է: Կապանի լեռնահարստացուցիչ կոմբինատի մասնավորեցումից հետո նոր սեփականատերը՝ կանադական «Դինո Գոլդ Մայնինգ» (ներկայումս «Դանդի Փրիշս Մեթալս») ընկերությունը, վերսկսել է Կավարտի բացահանքի շահագործումը, սակայն 2-3 տարի անց նորից դադարեցնելով՝ տարածքը թողել ռիսկային եւ վտանգավոր՝ շրջակա միջավայրի համար:

Կապանի հանրապետական քաղաքապետ Աշոտ Հայրապետյանը մեզ հետ զրույցում ասաց, որ իրենց ոչինչ հայտնի չէ Կավարտի նշված տարածքի՝ վնասակար լինելու մասին: «Ես կավարտեցի եմ: Կավարտի առու ասեմ, գետակ ասեմ, ձոր ասեմ, այդ փոքր քանակությամբ ջրերը, որ հոսում են, դրանք ընդամենը Կավարտ գյուղում գտնվող Ցուրտ աղբյուր կոչվող ջրերն են»,-ասաց քաղաքապետը: Մեր հարցին՝ այդ կարմիր ջրե՞րը, քաղաքապետը պատասխանեց. «Դուք եք որակում կարմիր, կամ Համահայկական բնապահպանական ճակատը: Ձորի հատակը, գրունտն է կարմիր»: Մեր հարցին՝ հողը կարմիր է ծանր մետաղների՞ արդյունքում, քաղաքապետը պատասխանեց. «Ես չեմ կարող ասել: Ես նման տեղեկություն չունեմ: Եթե մենք ձեռքի տակ ունենանք հավաստի տվյալներ, որ այդ ջուրը պարունակում է ծանր մետաղներ, բնականաբար մեր մտահոգությունը կհայտնենք»:

«Դանդի Փրիշս Մեթալս» ընկերությունը, որը ժամանակին շահագործել է Կավարտի հանքավայրը, հիշեցնենք, մտադիր է մեծացնել Գեղանուշի պոչամբարի ծավալները: Բնապահպանության նախարարությանը ներկայացրած հայտում ընկերությունը նշել էր, որ մտադիր են պատնեշ կառուցել, որի արդյունքում՝ պոչամբարի ծավալը ներկայիս 8,7 միլիոն խորանարդ մետրի փոխարեն կկազմի 11,3 միլիոն խմ:

Երեկ Կապանի քաղաքապետարանում այդ հարցով տեղի է ունեցել հանրային քննարկում, եւ ինչպես հայտնեց քաղաքապետ Աշոտ Հայրապետյանը, պոչամբարի ծավալների մեծացման հարցը չի քննարկվել: Ընկերությունը համայնքի բնակիչներին ներկայացրել է իր հայտից տարբերվող հարց՝ պոչամբարի հյուսիսային պատնեշի ամրացման մասին:

«Բոլորիս, ներկաներին հուզում էր ձեր ներկայացրած խնդիրը: Արդյունքում՝ պոչամբարը իր տարողությամբ կավելանա՞, թե ոչ: Եթե պատվարի բարձրությունը լինելու է ավելին, քան նախկինում, ապա դրա մակերեսը փոփոխության ենթարկվելու՞ է, թե ոչ, իսկ եթե մակերեսը փոփոխության ենթարկվելու է, նշանակում է՝ ծավալն էլ է ավելանալու: Ընկերությունը ներկայացրեց նախագիծ, ըստ որի՝ պոչերը կուտակելու նախկին տեխնոլոգիային պիտի հաջորդի մեկ այլ պրոցես, ավելի արդիական, որի արդյունքում ծավալները չպետք է ավելանան, այլ կփոփոխվեն կուտակման եղանակները: Դա մի փոքր մասնագիտական հարց է, որին ես չեմ ուզում անդրադառնալ: Ինչ մնում է մեր մտահոգությանը, ապա, բնականաբար, ցանկացած պոչի ավելացումը, որպես ազդակիր համայնք, միանշանակ մեզ մտահոգում է»,-նշեց Կապանի քաղաքապետը:

Լուսանկարում՝ Կավարտի հանքավայրը

Տպել
4720 դիտում

Ռուբլին էժանացել է․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մարտի 29-ին

Հայաստանն ԱՄՆ-ի ու Եվրամիության հետ անվտանգային հարցեր չի քննարկելու. Ստանո

Ինչո՞ւ ադրբեջանական լրատվամիջոցը չի հրապարակել Արայիկ Հարությունյանի հետ հարցազրույցը

Ամերիաբանկը ճանաչվել է 2024 թ-ի լավագույն բանկը Հայաստանում ըստ Global Finance ամսագրի

«Վանաձոր» ՔԿՀ-ի 17 ծառայողի նկատմամբ կիրառվել է կարգապահական տույժ

«Crocus City»-ի գործով Տաջիկստանում ձերբակալվել է 9 մարդ

Տեղի է ունեցել ՀՀ պաշտպանության նախարարին կից կոլեգիայի նիստ (լուսանկարներ)

Շիրակում գործում է պետական ծառայությունների անվան տակ գործող ինքնակոչների խումբ. Կարեն Սարուխանյանը զգուշացնում է

Ալեքսեյ Սանդիկովը կգործուղվի Մոսկվա

Ծանրամարտի աշխարհի առաջնությունը տեղի կունենա Երևանում. Հայաստանի հայտը ճանաչվել է լավագույնը

ԱԺ պատգամավորները կգործուղվեն Բեռլին

5 հայ ծանրորդ կմեկնի Թայլանդ՝ մասնակցելու վարկանիշային աշխարհի գավաթին

Հայաստանում տեղումների դադար է, ջերմաստիճանը կբարձրանա 8-10 աստիճանով

«Հայաստանի հեռուստատեսային և ռադիոհաղորդիչ ցանց»-ի տնօրենը հրաժարականի դիմում է ներկայացրել

200 եվրո՝ 200 հազար դրամի փոխարեն. առցանց անմաքս առևտրի շեմը ենթարկվել է փոփոխության

Սյունիքի մարզում դատավոր է նշանակվել

Իրավապահները խուզարկում են Ժիրայր Սեֆիլյանի ու «Բևեռ»-ի մյուս անդամների բնակարանները

Նոր Նորքի ոստիկանական բաժին ներխուժելու դեպքի շրջանակում խուզարկություն է անցկացվում ավելի քան 40 վայրում

Հորը ծեծելու, հարևանուհիներից մեկին սպանելու համար մեղադրվող տղամարդը հաշվառված է եղել հոգեկան առողջության կենտրոնում

Երևանում թմրամոլության և ապօրինի թմրաշրջանառության մի շարք դեպքեր են բացահայտվել (տեսանյութ)

Մարտի 30-ից 11 բանկի քարտապան կարող է օգտվել կենսաթոշակի և նպաստի հետվճարի ծրագրից. որոնք են դրանք

«Երևան ավտոբուս» ընկերության տնօրենն աշխատանքից ազատման դիմում է ներկայացրել

Զատկին ընդառաջ ՍԱՏՄ-ը վերահսկողական միջոցառումներ է իրականացնում ձվի շուկայում

Միաժամանակ մի քանի հոդվածով հետախուզվող տղամարդը ներկայացել է ոստիկանության բաժին

Կարեն Գիլոյանը հետևել է հեծանվուղու և մարզադպրոցի կառուցման աշխատանքներին

Գևորգ Պապոյանը Կորեայի ԱԳ փոխնախարարին ներկայացրել է «Խաղաղության խաչմերուկ» նախաձեռնությունը

Փորձ է արվել Աբու Դաբիից Հայաստան ներմուծել առանց հայտարարագրման բջջային հեռախոսներ

Ինչ թեմայի շուրջ է կենտրոնանալու Բրյուսելում ԱՄՆ-Հայաստան-ԵՄ հանդիպումը. Միլլերը մանրամասներ է հայտնել

Երբ է սպասվում դեղձենու մասսայական ծաղկումն Արարատյան դաշտում

«Քո կառուցած շենքից տեսանելի է իմ տան անցուդարձը». Գագիկ Բեգլարյանը սպառնացել, հայհոյել է «Կապիտալ պլյուս»-ի տնօրենին

Առաջիկա շաբաթներին հնարավոր հարձակման մասին խոսակցությունները չափազանցված են. Սարգսյանը մանրամասնել է

Խուզարկել են գնդապետ Վոլոդյա Ավետիսյանի տունը, առգրավել համակարգիչ, տեսախցիկներ

Հայաստանն արգելափակել է Վլադիմիր Սոլովյովի հաղորդումների հեռարձակումը ՀՀ տարածքում

Թթուջուր-Նավուր ավտոճանապարհը բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար փակ է

Լեհաստանը զորքեր կուղարկի Ֆրանսիա

Երևանում թալանել են «Տոյոտա Երևան»-ի վաճառքի բաժնի ղեկավարի «Տոյոտա»-ները

Ոչ միայն դեղերը, այլև վիտամինները, սննդային հավելումները պետք է պահվեն երեխաների համար անհասանելի վայրում. ԱՆ

Այրվել է վագոն-տնակ՝ ներսում եղած իրերով

Ֆրանսիայի հետախուզական ծառայությունները խորհուրդ են տալիս չեղարկել Օլիմպիական խաղերի բացման արարողությունը

Երևանի և 2 մարզի որոշ հասցեներ մի քանի ժամով կհոսանքազրկվեն