…եվ մշտական կապի մեջ է բարձրյալի հետ

Ընտրողներին, ՀՀ քաղաքացիներին չհարգել այնքան, որ առանց անհարմար զգալու ցուցադրել այս նախընտրական կրկեսը՝ որեւէ բացատրություն չունի: Սերժ Սարգսյանը, որն իր խոսքերը հարգելու ավանդույթ չունի, այսօր, ըստ անհրաժեշտության, դարձյալ հրապարակ է նետել Գագիկ Ծառուկյանին:

Այն, որ Սերժ Սարգսյանի միայն մեկ խոսքից հետո Գագիկ Ծառուկյանը պատրաստ է փախչել քաղաքական դաշտից նույն արագությամբ, ինչպես նախորդ անգամ, արդեն եղել է: Այդ դեպքում ինչու՞ են այս անպատիվ հերթերը՝ «Ծառուկյան» դաշինքին անդամակցելու համար: Ի՞նչ ակնկալիքներ ունեն Սեյրան Օհանյանը, Վարդան Օսկանյանը, Րաֆֆի Հովհաննիսյանը, մյուսները Ծառուկյանի հետ միավորվելուց: Ընդ որում, դատելով Ծառուկյանի մասին Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի նախկին գնահատականներից, ՀԱԿ-ը եւս դեմ չէր լինի, եթե Ծառուկյանը մի սիրառատ հայացք էլ իրենց կողմը նետեր:

Քաղաքագետների, վերլուծաբանների տիրույթում է ասել՝ ի՞նչն էր այս «կրկեսի» հիմքում: Սակայն թույլ եմ տալիս ինձ եզրակացնել, որ այս ամենի շարժառիթը Գագիկ Ծառուկյանի անվերջանալի հարստությունն է, որն էլ նրան այնքան հրապուրիչ է դարձնում թե՜ երեք նախագահների, թե՜ սեփական թիմակիցների աչքում: Իսկ այն, որ ԲՀԿ, Օրինաց երկիր (այդ կուսակցության ճակատին հենց ա՜յս անվանումն է ընդմիշտ դաջված), մյուս մարդ-կուսակցությունները իշխանամետ են, վկայում են այդ կուսակցությունների առաջնորդների պաշտոնները, Ս. Սարգսյանի հրահանգով ընդդիմադիր կամ կառուցողական ընդդիմության փոխանցիկ կարգավիճակը: ՀՅԴ-ն էլ արդեն ավանդաբար նախագահի ֆավորիտուհիներից է՝ ըստ կանչի:

Ընտրություններին Ծառուկյանի մասնակցությունը չի կարող նվազեցնել ՀՀԿ-ի ստանալիք ձայները: Գործնականում ՝ իշխող կուսակցությունն ունի զրոյական վարկանիշ, սակայն Ծառուկյանի եւ իշխանական այլ նախագիծ-կուսակցությունների մասնակցությունն ընտրություններին հենց ընտրությունների արդյունքները լեգիտիմացնելու նպատակ ունեն: Քվեարկության արդյունքները մի բան են, ձայները հաշվելու եւ թվեր նկարելու մեխանիզմն՝ այլ: Իսկ արդար ընտրությունների ակնկալիք որեւէ մեկը չունի: Խորհրդարանական այս ընտրությունների դեպքում, երբ ՀՀԿ առաջնորդը անհարմար չի զգում եւ քաղաքական ասպարեզ է շպրտում իր իսկ ձեռքով այնտեղից վռնդված օլիգարխին, ձայների հաշվարկի ընթացքում անկասկա՛ծ չի ամաչի՝ դրանք կեղծվելու են՝ ՀՀԿ-ին վերագրելով 51 եւ ավելի տոկոս: Ամեն ինչ պարզ է, ինչպես «Օլիմպիական Հայաստան» գրքում (հեղինակ՝ Գագիկ Ծառուկյան, 2010. Երեւան):

Իր հայտնի ելույթում Ծառուկյանին «մտավոր ցածր ունակությունների տեր» համարող Սերժ Սարգսյանը չի սխալվում:

Այդպես է, սակայն նույն տրամաբանությամբ Գագիկ Ծառուկյանն ընտրություններին աշխատում էր իշխանությունների համար, եւ խաղադրույքը երեք նախագահներն էլ միշտ դրել են եւ հիմա էլ դրված է հենց նրա մտավոր ցածր ունակության վրա: Կարելի է հեգնել Ծառուկյանի «ես այսօր այստեղ եմ եւ ուրախ եմ, որ այսօր այստեղ եմ» արտահայտությունը: Սակայն Ս. Սարգսյանի «թարս աճող վարունգի» մասին հիշատակությունները, նրա ոչ ադեկվատ պահվածքը Հայաստանի համար բարդ իրավիճակներում եւս վկայում են, որ «մտավոր ցածր ունակությունները» միայն Ծառուկյանի մենաշնորհը չեն:

Ս. Սարգսյանը Ծառուկյանին քաղաքական ասպարեզից հանում էր՝ իբրեւ թե ճանապարհ բացելով քաղաքական իսկական գործիչների համար: Իսկ իրականությունն այն է, որ քաղաքական այս միջավայրն արդեն քաղաքական գործիչների համար փակ է: Օրինակ՝ Զարուհի Փոստանջյանի համար քաղաքական ճանապարհը դեպի ԱԺ, խոշոր հաշվով, փակ է, եթե «Ժառանգություն» կուսակցությունը սկսի իր «բարեւներն» արդեն Սեյրան Օհանյանի ու Վարդան Օսկանյանի հետ, առավել եւս՝ «Ծառուկյան դաշինքի»:

Ծառուկյանը վերադարձել է՝ իբրեւ թե ծանր տանելով իշխանությունների տնտեսական քաղաքականությունը, որի օրոք էլ ինքը օլիգարխ է դարձել: Ընտրություններին նրա մասնակցությամբ պարզապես որոշակիորեն կշոյվի ՀՀԿ-ի դեմ տրամադրված, սակայն ընդդիմությանն էլ չվստահող ընտրազանգվածի ինքնասիրությունը. Ծառուկյանը քննադատելու է Սերժ Սարգսյանին եւ փող բաժանի՝ նրա դեմ քվեարկելու համար:

Սա փոքրիկ, բայց հաճելի պահ է, ինքնախաբկանք՝ ընտրակաշառք վերցնողների համար: Այսպիսով՝ կփակվի նաեւ ընդդիմության հարցը:

Խնդիրն այս դեպքում ոչ թե Ծառուկյանն է. նրա դերն այս դեպքում պարզ է: Խնդիրն այն քաղաքական ուժերն են, որոնք ընտրողներին, ՀՀ քաղաքացիներին այնքան չեն հարգում, որ չեն ամաչում բոլորիս ներկայությամբ անել այն, ինչ, սովորաբար, անում են միայնակ, առանց ներկաների: Րաֆֆի Հովհաննիսյանը, որին նախագահական ընտրություններին մարդիկ, թող որ իներցիայով, վստահեցին իրենց ձայնը, կարճ ժամանակ անց հարթակ բարձրացավ Գագիկ Ծառուկյանի ու Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի հետ: Սեյրան Օհանյանի դեպքն առհասարակ դեժավյու է: Վարդան Օսկանյանն էլ անհասկանալի համառությամբ պտտվում է քաղաքական ասպարեզում՝ առանց կոնկրետ նպատակի: Մյուսների մասին գրելն արդեն իսկ ոչ հարգալից վերաբերմունք է ընթերցողների հանդեպ:

Այն, որ Սերժ Սարգսյանը փողի նկատմամբ թուլություն ունի կամ պատրաստ է իր ներկայությունը բուրգի գլխին երկարաձգելու համար կուսակցություններին կերակրել, հայտնի է: Բայց խնդիրն այն է, որ քաղաքական միջավայրը նրա պես վատն է: Կուսակցական հիերարխիան այնպիսին է, որ մարդիկ վախենում են ճիշտ գնահատել միմյանց ու իրավիճակները, քանի որ անարդարության չափն ու իրենց անձնական բարեկեցությունն այս դեպքում ուղիղ համեմատական են:

Հայաստանյան քաղաքական կյանքը նման է Հասարակածային Գվինեային: 2003 թ. այս երկրի պետական ռադիոն հայտարարեց, որ 1979-ից Հասարակածային Գվինեայի նախագահ Թեոդոր Օբիանգ Նգեման նույնական է երկնքում գտնվող Աստծո հետ եւ Նրա հետ մշտական կապի մեջ է: Եվ որ նախագահը մարդկանց ու իրերի վրա բացարձակ իշխանություն ունի: Գրեթե՝ ինչպես Ծառուկյանը՝ մինչեւ Սերժ Սարգսյանի հաջորդ ելույթը:

Լիլիթ Ավագյան