Նրանց դեմ խաղ չկա. հայկական լոբու գաղտնիքը

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2004 թվականի մարտի 24-ի համարում

Շատերին թվում է, որ Հայաստանը եւ աշխարհի շատ երկրներ պարտադրված են կատարել աշխարհի թիվ մեկ գերտերության՝ ԱՄՆ-ի թելադրանքը: Սակայն երեկ Երեւանի պետական համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետի Եղիշե Չարենցի անվան լսարանում ՀՅԴ բյուրոյի Հայ դատի եւ քաղաքական հարցերի պատասխանատու Կիրո Մանոյանի ելույթից պարզ դարձավ, որ իրականում Միացյալ Նահանգները, եթե ոչ ամբողջությամբ, ապա մասսամբ, ղեկավարվում է տեղի հայկական լոբբիի, մասնավորապես՝ Վաշինգտոնի Հայ դատի հանձնախմբի կողմից: Պարոն Մանոյանը տեղեկացրեց, որ չնայած Միացյալ Նահանգների կառավարությունը ամեն տարի ձգտում է պակասեցնել Հայաստանին տրամադրվող ֆինանսական օգնության չափերը, սակայն Հայ դատի հանձնախմբին միշտ հաջողվում է այնպես անել, որ կառավարությանը հակառակ՝ կոնգրեսը մեծացնի Հայաստանին հատկացվող օգնության չափը:

Հայ դատի հանձնախմբի ջանքերով՝ կոնգրեսը որոշել է տարեկան 4 միլիոն դոլարի ֆինանսական օժանդակություն հատկացնել Լեռնային Ղարաբաղին, իսկ երբ անցյալ տարի Սպիտակ տունը չի ցանկացել այս որոշումը կատարել, կրկին միջամտել է Հայ դատի հանձնախումբը, եւ կրկին ԱՄՆ կառավարությունը ստիպված է եղել տեղի տալ: Հայ դատի հանձնախմբի գործունեության արդյունքում է ընդունվել 907 բանաձեւը, որը արգելել է ԱՄՆ կառավարությանը՝ ուղղակի ֆինանսական օգնություն տրամադրել Ադրբեջանին: Ճիշտ է, այդ կառավարությունը, օգտվելով 2001 թվականի սեպտեմբերի 11-ի իրադարձություններից, կարողացել է բանաձեւը շրջանցել, սակայն այս դեպքում էլ՝ էլի հայերը օգտվել են:

«2001 թվականի սեպտեմբերի 11-ի իրադարձություններից հետո Սպիտակ տանը հաջողվեց վերացնել 907 բանաձեւը, որը ԱՄՆ նախագահին եթե ոչ ամբողջովին, այլ առնվազն հնարավորություն տվեց ռազմական օգնություն տրամադրելու Ադրբեջանին, ինչպես նաեւ Հայաստանին: Մինչեւ այդ հոդվածի վերացումը Պենտագոնը մերժում էր որեւէ ռազմական օժանդակություն տրամադրել Հայաստանին՝ առարկելով, որ պետք է հավասարություն պահպանել, քանի որ՝ եթե Հայաստանին օժանդակություն են տալիս, ապա պետք է Ադրբեջանին էլ տան, բայց քանի որ Ադրբեջանին չեն կարող տալ, ուրեմն՝ Հայաստանին էլ չեն կարող տալ»,-շատ մանրամասն բացատրում էր պարոն Մանոյանը Հայ դատի գրասենյակի ազդեցության չափից ապշած ուսանողությանը:

Բայց երբ սկսեցին Ադրբեջանին տալ, տվեցին երեք-չորս անգամ ավելի, քան Հայաստանին, եւ հիմա Հայ դատի հանձնախումբը զբաղված է այդ հավասարության վերականգնմամբ: Շատ կարեւոր աշխատանքով է զբաղված երկու տարի առաջ Բրյուսելում բացված Եվրոպայի Հայ դատի հանձնախումբը, որն ամեն ինչ անում է, որ Թուրքիան հանկարծ չդառնա Եվրամիության անդամ: «Որովհետեւ համոզված ենք, որ այդ դեպքում, եթե Թուրքիան դարձավ Եվրամիության անդամ, ԵՄ-ն կդադարի լինել այն, ինչ կա այսօր, նաեւ հայության, Հայաստանի համար Եվրամիությունը շատ ավելի դժվար դաշտ կլինի»,-շատ լուրջ տոնով բացատրում էր Մանոյանը՝ ավելացնելով, որ ՀՅԴ Հայ դատի գրասենյակների նպատակն այն է, որ Հայաստանը անդամակցի ԵՄ-ին:

Մենք չենք ուզում ընկեր Մանոյանին ասել, որ միայն Թուրքիայի ԵՄ-ին անդամակցելու դեպքում է, որ Հայաստանը ընդհանուր սահման կունենա Եվրամիության հետ, այլ ուզում ենք ընդամենը հիշեցնել, որ ԵՄ-ի անդամ ոչ մի երկրում ապօրինի ընտրված նախագահ եւ հարեւանների նկատմամբ թշնամանք հրահրող կառավարող կուսակցություն չկա: Իհարկե, Կիրո Մանոյանը հայտարարեց, որ Վրաստանը մեր ռազմավարական գործընկերն է, բայց միայն նրա համար, որովհետեւ մտածում է. «Ավելի լավ է՝ լինի մեզ հետ, քան՝ մեր թշնամու հետ»: Հստակեցնելով Հայ դատի հետագա զարգացումները՝ այդ գործի գիտակ Մանոյանը ասաց. «Այսօր համոզված ենք, որ հասել ենք մի հանգրվանի, որ շեշտը դնենք Թուրքիայի պատասխանատվության վրա եւ հետզհետե պետք է համոզել այլ պետությունների, որ ցեղասպանության պատասխանատուն ներկա Թուրքիան է, որ Թուրքիան չի կարող չպատժվել ոճիրի համար, եւ այդ ոճիրի համար ինչ-որ ձեւով հատուցում կատարի, ներառյալ՝ նյութական, բայց ոչ միայն, այլ նաեւ՝ հողային: Եւ կարծում եմ, որ հողային հարցը երբ լուծվի՝ ե՛ւ Հայաստանի ժողովրդին, ե՛ւ Սփյուռքի ժողովրդին մեծ բան կտա»:

Ավետիս Բաբաջանյան