Ուրիշ երկիր. հասարակածի գերիները

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2004 թվականի մարտի 25-ի համարում

Հասարակածային Գվինեայում կալանված վեց հայ օդաչուների առողջական վիճակը եւ ինքնազգացողությունը, նրանց հետ հանդիպելուց հետո, վերջիններիս փաստաբանները գնահատել են բավարար: Հիշեցնենք, որ Հասարակածային Գվինեայի իրավապահները վեց հայ օդաչուներին ձերբակալել էին մարտի 7-ի ուշ երեկոյան. նրանց հետ միասին կալանվել են եւս 9 այլ անձինք: Գվինեայի իրավապահները սկզբում ձերբակալվածներին մեղադրել էին իրենց երկրում հեղաշրջման փորձ նախապատրաստելու մեջ, իսկ մի քանի օր առաջ էլ Գվինեայի իշխանություններն այս անգամ հայտարարել են, թե հայ օդաչուներն, իբր, զբաղվել են լրտեսությամբ: Բացառված չէ, որ մեր օդաչուների ազատ արձակման հարցը լուծելու նպատակով, գալիք շաբաթվա սկզբին, Գվինեա մեկնեն նաեւ ՀՀ-ն ներկայացնող դիվանագետներ:

ԱԳՆ մամուլի խոսնակ Համլետ Գասպարյանը մեզ հետ զրույցում ասաց, որ ՀՀ դիվանագետների մեկնման հարցը պայմանավորված է աֆրիկյան երկրում արդեն իսկ մեր օդաչուների խնդրով զբաղվող փաստաբանների եւ երրորդ երկրների, մասնավորապես՝ Գերմանիայի եւ Ֆրանսիայի դեսպանությունների աշխատանքի արդյունքներով: Այսինքն, եթե նրանք որոշեն, որ հայ օդաչուների ազատ արձակման խնդիրը լուծելու համար անհրաժեշտ է հայ դիվանագետների միջամտությունը, ապա Գվինեա կմեկնեն Եգիպտոսում ՀՀ դեսպան Սերգեյ Մանասարյանը եւ եւս մեկ դիվանագետ՝ Երեւանից: Այնուամենայնիվ, ինչպես են հայ օդաչուները հայտնվել աֆրիկյան այդ երկրում: Կալանավորված հայ օդաչուները Գվինեա են մեկնել այս տարեսկզբին՝ «Դվին կոնցեռն» ՓԲԸ-ին պատկանող «Ան-12» տիպի ինքնաթիռով:

Նշված ընկերության փոխնախագահ Տիգրան Սարգսյանի մեզ տրամադրած տվյալների համաձայն, դեռեւս նախորդ տարվա վերջին իրենց եւ գերմանական «CAL GMBH» ընկերության միջեւ կնքվել է պայմանագիր, որով «Ան-12» ինքնաթիռը վարձակալությամբ տրվել է գերմանական ընկերությանը: Իսկ բուն չվերթերի կազմակերպման հարցերը կարգավորվել են գերմանական վերը նշված ընկերության եւ հայկական «Տիգա էյր» ավիաընկերության միջեւ կնքված պայմանագրով: Ավիաընկերությունը փաստացի «Դվին կոնցեռնի» մաս է կազմում կամ, ինչպես ձեւակերպեց Տ. Սարգսյանը, իրենց կոնցեռնի հիմնադիրներից մեկն է: Ինչեւէ, այս տարվա հունվարի 8-ին «Ան-12»-ը վեց հոգուց բաղկացած անձնակազմով մեկնել է Գվինեայի մայրաքաղաք Մալաբո: «Տիգա էյր» ավիաընկերության տնօրեն Բորիս Ավագյանի մեզ տրամադրած տվյալներով՝ անձնակազմի չորս անդամներն օդաչուներ են, իսկ երկուսը՝ բորտինժեներներ:

Նրանց անունները չենք հրապարակում հարազատներին ավելորդ ապրումներից զերծ պահելու նկատառումներով: Հայկական անձնակազմի կողմից իրականացված վերջին չվերթը, որի մասին «Տիգա էյր»-ում տվյալներ ունեն, եղել է մարտի 5-ին իրականացված Դուալա (Կամերունին պատկանող Հնդկական օվկիանոսի ափին տեղակայված քաղաք է) - Մալաբո չվերթը: Դրանից հետո «Ան-12»-ը Մալաբոյից այլեւս օդ չի բարձրացել, այսինքն՝ այս պահին ինքնաթիռը պետք է որ գտնվի այդ երկրում: Գվինեական իշխանությունների այն պնդումները, թե հայ օդաչուներն իրենց երկիր են ժամանել ծովով, մեղմ ասած՝ իրականության հետ կապ չունեն: Հայ օդաչուների հասցեին հնչող մյուս մեղադրանքների՝ Գվինեայում լրտեսությամբ զբաղվելու առնչությամբ «Տիգա էյր»-ի տնօրենը մատնանշեց այն փաստը, որ հայ օդաչուները տեղի լեզվին չեն տիրապետել, այնինչ գոնե այդ հատկանիշը տվյալ դեպքում անհրաժեշտ էր:

Այնուամենայնիվ, ինչու են գվինեական իշխանությունները որոշել, որ հայ օդաչուներին կարելի է հեղաշրջում կազմակերպելու կամ լրտեսությամբ զբաղվելու մեջ մեղադրել: Այս առնչությամբ Տիգրան Սարգսյանի մեկնաբանությունը հետեւյալն էր. Գվինեայում իրավապահները ոչ թե մեղավորներին ճշտում՝ նոր են կալանավորում, այլ կալանավորում են, հետո նոր միայն սկսում են պարզել՝ նրանք որեւէ մեղք գործե՞լ են, թե՝ ոչ: Իհարկե, բացառված չէ, որ այս պատմության նպատակներից մեկը հայկական ինքնաթիռին տիրանալու գվինեական իշխանությունների մտադրությունն է, սակայն, ինչպես նկատեց «Դվին կոնցեռնի» փոխնախագահը, նման հնարավորությունը գործնականում կարելի է բացառել, որովհետեւ ցանկացած պահի ինքնաթիռի օդ բարձրանալուն պես՝ այդ փաստն անմիջապես կարձանագրվի ավիացիոն միջազգային կազմակերպության ստորաբաժինների կողմից:

Ի դեպ, «Դվին կոնցեռնը» եւ «Տիգա էյր» ընկերությունները խնդրի առնչությամբ դիմել են նաեւ ավիացիոն միջազգային կազմակերպությանը՝ ԻԿԱՕ-ին, որպեսզի այս կառույցը եւս հայ օդաչուներին ազատ արձակելու նպատակով ճնշումներ գործադրի գվինեական իշխանությունների վրա: Օդաչուների ընտանիքների անդամներն, իրենց հերթին, օդաչուներին ազատ արձակելու հարցում աջակցության խնդրանքով դիմել են Միջազգային կարմի խաչ եւ «Միջազգային համաներում» կազմակերպություններին: Ամեն դեպքում, քանի դեռ հայ օդաչուների վրայից մեղադրանքները հանված չեն, նրանց մահապատիժ է սպառնում:

Վահագն Հովակիմյան