Միանշանակ է, որ պատերազմի բռնկման վտանգը շատ մեծ է. Վահան Բադասյան

Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության Ազգային ժողովի նախկին պատգամավոր, Մարտական խաչի ասպետ Վահան Բադասյանն armtimes.com-ին տված հարցազրույցում անդրադառնում է «Միջազգային ճգնաժամային խումբ» անկախ կազմակերպության երեկ հրապարակած զեկույցին, որտեղ Լեռնային Ղարաբաղում պատերազմի վերսկսման վտանգը մեծ էր համարվել:

- Պարոն Բադասյան, «Միջազգային ճգնաժամային խմբի» երեկ հրապարակած զեկույցի համաձայն՝ Լեռնային Ղարաբաղն ավելի քան երբեւէ,  մոտ է պատերազմի բռնկմանը: Հիմնական փաստարկն այն է, որ երկու կողմերն էլ էսկալացիայի են գնում, ինչպես նաեւ այն, որ ողբերգական ելք ունեցող միջադեպերը 2017 թվականի սկզբից չեն դադարում: Այս հեռանկարն իրատեսակա՞ն է:

- Ես կարծում եմ՝ չի բացառվում թե´ մեկը, թե´ մյուսը, բայց այն, որ համեմատած նախորդ տարիների հետ, հիմա պատերազմի բռնկման վտանգն ավելի մեծ է, դրանում ոչ մի խոսք, որովհետեւ Ադրբեջանն ունի այստեղ կառուցած քաղաքական հենք: Դա նա է, որ ինքը ներքին լսարանում, իր ժողովրդի մեջ կարողանա պահպանի իր դիկտատուրան եւ տնտեսական լծակները, այսինքն՝ Ալիեւի կլանը, որպեսզի կարողանա պահպանի ընտանեկան կլանը: 20 տարուց ավելի է այն հյուսվածքն են հյուսել ժողովրդի մեջ, որ շուտով «մենք պետք է հետ վերցնենք մեր հողերը, եթե ոչ, ապա պետք է պատերազմ սկսվի»: Հողերը չեն վերցրել դիվանագիտական ճանապարհով, հիմա, ըստ իրենց, պետք է Արցախը ետ վերցնեն եւ դա ուզում են անել պատերազմի ճանապարհով, որի առջեւ իրենք կանգնելու ոչինչ չունեն, ոչինչ իրենց չի պահում: Նրանք կարող է միայն պատերազմից ետ պահել տնտեսական վիճակն ու այլ գործոններ, բայց նրանք հասել են դրան:

Այստեղ կարեւոր հարցը հայկական կողմինն է: 1994 թվականի հրադադարի ռիթմի պայմանագրից սկսած մինչեւ օրս բոլոր փաստաթղթերը Հայաստանը ոչ համարժեք է ստորագրել եւ նաեւ համարժեք չի մինչեւ Կազանյան փաստաթուղթն ու Մադրիդյան սկզբունքները: Սա բլեֆ է Հայաստանի կողմից նա մանավանդ երկրորդ նախագահի ժամանակ արված, որ իբրեւ թե մենք համաձայնվել են տարածքներ հանձնելուն, քանի որ գիտենք, որ դրան չի համաձայնվի Ադրբեջանը, բայց եկել է պահը, որ Ադրբեջանը համաձայն է ինչ-որ բաների եւ եկել է պահը, որ Հայաստանը պետք  է ինչ-որ բաներ հանձնի, բայց սա էլ մեզ համար կործանարար ազդեցություն պետք է ունենա, որովհետեւ յուրաքանչյուր թիզ հող հանձնելը պատերազմի սկսումը ռեալ է դառնում:

Հիմա կրակակետերը կիլոմետրերով հեռու են բնակավայրերից, արդեն դառնալու են մի քանի կիլոմետր: Հիմա ինչպես դիպուկահարներն են սպանում զինվորներին, այնպես էլ դիպուկահարները խաղաղ բնակիչներին կսպանեն: Պատերազմի չվերսկսման քայլը Հայաստանի ձեռքում է, կարելի է ասել Հայաստանի իշխանությունների ձեռքում է, ոչ թե Ադրբեջանի ձեռքում: Եթե այսօր Հայաստանի իշխանությունները մտադրություն ունենան բանակը հզորացնելու, բանակը զինելու, երկրի տնտեսական համակարգը հզորացնելու մտադրություն, ապա Ադրբեջանը ոչ մի ոտնձգություն չի փորձի կատարել, նա անում է բոլոր ոտնձգությունները թույլ Հայաստանի վրա:

- Միջազգային ճգնաժամային խումբը նկատում է, որ ստատուս քվոյի պահպանումը ձեռնտու չի Ադրբեջանին, իսկ ստեղծված իրավիճակը տանում է ստատուս քվոյի պահպանման:

- Ստատուս քվոն պահպանելու համար պետք է հավասարակշռություն լինի: Եթե հարվածին հակահարվածը կա, պարզ է, որ ստատուս քվոն պահպանվելու է, իսկ եթե անհավասարակշռություն է, ապա ստատուս քվեն Ադրբեջանին ձեռք չի տալիս: Ճգնաժամային խումբը, երեւի հենց դա է նկատի ունեցել:

- Արցախի հանրապետության նախագահի խոսնակ Դավիթ Բաբայանը Միջազգային ճգնաժամային խմբի զեկույցը համարում է ընդամենը կարծիք: Նորմա՞լ է նման կերպ արձագանքել այս կարգի զեկույցներին:

- Իհարկե, խոսնակի ասածն այլ նպատակ ունի, իմ ասածն՝ այլ, ինքը պարտավոր է նման բան ասել, որովհետեւ ինքը խոսնակ է, ինքն էլ իր կարծիքն է ասում: Կարծիքը` կարծիք, բայց մեծ հաշվով ձեւավորվող կարծիքները որոշակի իրողության վրա են հենվում: Բաբայանը պարտավոր է այդպես ասել ի պաշտոնե, բայց ես էլ պնդում եմ, որ նման կարծիքների հետ պետք է, անշուշտ հաշվի նստել: Եթե հաշվի չնստես եւ քո ապահովությունն ունենաս, ապա այդ կարծիքը մի օր կդառնա իրականություն:

- Զեկույցում ընդգծվում է 2017 թվականի ընթացքում հրադադարի խախտման դեպքերը: Դրանք կարո՞ղ են լինել պատերազմը չբացառելու համար հիմքերի:

- Երբ տեսանյութը հրապարկվեց համացանցում, հայտնի տեսանյութը, եթե նա չկանխվեր, ապա անդառնալի հետեւանքներ կարող էին ունենալ: Այսինքն` լայնամասշտաբ գործողություններ կարող էր կատարվել, բայց այն տեղի չունեցավ շնորհիվ մեր բանակի աչալրջության եւ, իհարկե, որոշակի տեխնիկայի եւ սարքավորումների տեղադրման: Եթե դա տեղի չունենար, ապա կլիներ նախորդ տարվա ապրիլյան դեպքերի մակարդակի իրավիճակ եւ մենք ականատես կլինեինք ուրիշ գործողությունների:

- Միջազգային ճգնաժամային խումբը կարծում է, որ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի անդամ Ռուսաստանն ավելի շատ տարածաշրջանում իր դիրքերն է փորձում ամրապնդել հակամարտող կողմերին սպառազինություն մատակարարելով, մինչդեռ պետք է փորձեր հակամարտությունը տանել խաղաղ կարգավորման:

- Ռուսաստանը հայկական հողերի հաշվի ճշտում է իր հարաբերությունները Թուրքիայի եւ այսօր նաեւ Ադրբեջանի հետ: Սպառազինության վաճառքը չի կարելի ասել միտված է Ռուսաստանի դիրքերի ուժեղացմանը, պարզապես Ռուսաստանի քաղաքականությունն է այդպես, որն անդեմ է: Հարցը մերն է, Հայաստանի իշխանություններին է, որոնք, կարծես թե, կերակրում են Ռուսաստանի հակահայկական հանցավոր նկրտումներին: Հայկական իշխանություններն այսօր տնտեսական ամենակարեւոր լծակներն են հանձնել Ռուսաստանին հենց այնպես եւ դրանով, իհարկե, թուլացնելու են մեզ:

Մենք այն ժամանակ կարողացանք Ադրբեջանի հետ լուծել մեր հարաբերությունները, երբ տարածաշրջանում Ռուսաստանը գոյություն չունենա, ինչպես եղել է 90-ականների սկզբին, երբ Ռուսաստանը տարածաշրջանից քաշվել էր: Այդ ժամանակ թուլացած Հայաստանի ու ուժեղ Ադրբեջանի գոյության պայմաններում մենք կարողացել են լուծել մեր հարցերը: Սա պետք է նկատի ունենա մեր ժողովուրդը եւ չտրվի իշխանությունների այն սուտ եւ կեղծ փաստարկների, որ առանց Ռուսաստանի մենք կորած ենք: Սա ոչ միայն սուտ մատնություն է, այլ նաեւ դավաճանություն սեփական ժողովրդին վախեցնելու համար: Ռուսաստանը համարվում է ոչ միայն համանախագահ, այլ Հայաստանի գործընկերն ու դաշնակիցը, սակայն Հայաստանն է նրա ռազմավարական ընկերն ու դաշնակիցն է: Բայց Ռուսաստանը նրա հակառակորդն է, Ռուսաստանը կեղեքում եւ ստորացնում է Հայաստանին: Զենք վաճառելով Ռուսաստանը կատարում է իր օրվա խնդիրը, բյուջեն համալրելու համար եւ այլն, որով, իհարկե նաեւ կռվախնձոր է ստեղծում տարածաշրջանում:

- Վերջերս Արցախի ՊՆ-ն որոշեց ամենօրյա ռեժիմով հանրությանը չտեղեկացնել սահմանի իրավիճակի մասին: Սա ի՞նչ նպատակ կարող է ունենալ:

- Արցախյան կողմը հաղորդում է հարձակման, մահվան եւ այլ դեպքերը: Վերլուծական եւ գաղտնիություն պարունակող լուրերն, իհարկե, ես կարծում եմ, որ չի կարելի տալ: Ենթադրենք հրադադարի ռեժիմը 20 անգամ է խախտել եւ ոչ 100, դրանից ի՞նչ է փոխվում, որ մենք իմանանք: Մեր իմանալը ոչինչ չի անում, բայց հակառակորդի իմանալն ազդում է: Ես դժվարանում եմ ասել՝ հրապարակելն ինչին օգուտ կտա, բայց վնաս հաստատ կտա: Ապրիլյան դեպքերի ժամանակ մենք որոշ տեղեկություններ ստանում էինք ադրբեջանական լրատվամիջոցներից, որոնք համեմատաբար կարողանում էին հրապարակել որոշ տեղեկություններ: