Ինչ լավ ա, չէ՞. Սեւանը հայ ժողովրդինն է

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2004 թվականի հունիսի 17-ի համարում

Գեղարքունիքի մարզում գյուղատնտեսությունը աճել է 5 տոկոսով, Գեղարքունիքի մարզ են այցելել ՀՀ բոլոր բարձրաստիճան պաշտոնյաները՝ Ռոբերտ Քոչարյանը, ԱԺ նախագահը, վարչապետն ու բոլոր նախարարները, Գեղարքունիքի մարզը հարաբերություններ է հաստատել տարբեր երկրների մարզերի հետ եւ այլն: Երեկ իր ղեկավարած մարզի հաջողությունները ներկայացնելու համար հրավիրված ասուլիսի ժամանակ թվարկում էր Գեղարքունիքի մարզպետ Ստեփան Բարսեղյանը: Հաջողությունները՝ հաջողություններ, բայց դրանց թվարկումը բազմաթիվ հարցեր են առաջացնում: Գյուղատնտեսության աճը, ինչքան էլ տարօրինակ հնչի, հասցրել է այն վիճակին, որ Հայաստանում խարխլվի կենտրոնացված իշխանությունը:

Այսպես. այս տարի, ըստ մարզպետի, Գեղարքունիքում սպասվում է 250 հազար տոննա կարտոֆիլի բերք, եւ ամենամեծ խնդիրը դրա արտահանումը կազմակերպելն է: Եւ եթե կա խնդիր, ապա՝ լուծում է պահանջում: Եւ լուծվել է: Ըստ մարզպետի՝ Քոչարյանը որոշակի հանձնարարական է տվել Մաքսային ծառայությանը: Իսկ դրա էությունն այսպիսին է. «Մենք որոշել ենք մաքսակետում ունենալ մեր տարածքը, եւ կարտոֆիլի արտահանման հարցով կզբաղվեն մեր մարզի գործարարները»,- տառացիորեն հայտարարեց Ս.Բարսեղյանը: Այլ կերպ ասած, Գեղարքունիքի մարզը, ինչպես մի ժամանակ կատակում էր մի հայտնի ռուս հումորիստ, վարձակալելու է պետական սահմանից մի քանի մետր: Ինչու՞: «Հիմա արտահանման գործով զբաղվում են անորոշ մարդիկ, չգիտես՝ թե էդ մարդը ով է: Այսինքն, սպեկուլյանտ է, որը վրացիների եւ ադրբեջանցիների հետ գնում, մտնում է հանցավոր համաձայնության մեջ...», -շուկայական հարաբերություններից վառված՝ իրականությունը ներկայացրեց պրն Բարսեղյանը:

Բայց ոչ միայն սպեկուլյանտներն են խոչընդոտներ ստեղծում: «Եթե խնդիր լինի՝ մաքսատան աշխատողները պրոբլեմներ ստեղծեն կամ այլ մարմիններ՝ ներքին գործեր եւ այլն, մենք կկարողանանք միջամտել, որ գյուղացին առանց արգելքի կարողանա արտահանել»,-ասում էր մարզպետը: Այսինքն, որպեսզի սպեկուլյանտները, մաքսավորները, ոստիկանները եւ այլք խնդիրներ չստեղծեն, պետք է կարտոֆիլի արտահանումը կազմակերպել այլ ձեւով՝ մարզի ղեկավարների եւ գործարարների միջոցով, ըստ էության՝ շրջանցելով մաքսային ծառայությունը, նույնիսկ եթե դա հակասում է պետական կառուցվածքի տրամաբանությանը: Պետք է սպասել, որ նույն սկզբունքը կկիրառվի ծիրանի, չամչի եւ կոշիկի արտահանման պարագայում: Ինչ վերաբերում է Սեւանի մակարդակի բարձրացմանը, ապա դա ամենեւին էլ մարզային իշխանության իրավասությունը չէ, եթե վերջինս միջոցներ չի կիրառել, որ շատ անձրեւ ու ձյուն գա: Բարձրաստիճան պաշտոնյաների այցերն էլ այդքան էական չեն:

Օրինակ, Գավառի հայտնի կաբելի գործարանը, որ մի քանի տարի առաջ մեծ շուքով բացեց Ռոբերտ Քոչարյանը, մարզպետի վկայությամբ, արդեն երկար ժամանակ չի աշխատում: Այդուհանդերձ, ուշագրավ են մարզի հաջողություններն այլ երկրների տարբեր մարզերի հետ համագործակցության պայմանագրեր կնքելու ոլորտում: Այստեղ ամենաակտիվը Ռուսաստանի մարզերն են՝ Կիրով, Սամարա, Սարատով: Բայց այստեղ էլ հաջողությունները մի քիչ այն չեն: Ինչպես երեկ նշեց մարզպետը, այդ համագործակցությունը հիմնականում վերաբերում է խոպանչիներին: Դեռ խորհրդային շրջանում ամենաշատը խոպան էին գնում հենց Գեղարքունիքից: Նրանցից ոմանք մնացել են այնտեղ: «Գեղարքունիքի մարզի նախկին տղաներն են, որոնք այնտեղ քաղաքացիություն ունեն, եւ ճանապարհաշինարարությունը, բնակարանային շինարարությունը հիմնականում նրանք են կատարում»,-ներկայացրեց մարզպետը եւ պարզաբանեց, որ այս պայմանագրերով խոպան գնալը ծրագրավորվում է:

Բայց մարզում կան գլոբալ կարգի հաջողություններ: «Պոլշայից ռակի մեծ պահանջարկ են ներկայացրել, ասել են՝ եթե հասցնեք Պոլշա, մենք ձեզնից կգնենք, դաժե չարտերնի ռեյս կստեղծենք...»,-ոգեւորված պատմում էր մարզպետը: Մյուս հաջողությունը, որ ներկայացրեց Ս.Բարսեղյանը, այն էր, որ Սեւանի ափին այլեւս ազատ տեղ չկա, եւ ամբողջ ափով շինարարություն է ընթանում: Սա չափազանց ուրախալի լուր է, մանավանդ որ՝ մայրաքաղաքի այգիներն էլ են նույն վիճակում: Բայց ափը, ինչպես երեկ հայտարարեց մարզպետը, «ոչ թե սեւանցունն է կամ վարդենիսցունը, այլ ամբողջ Հայաստանինը եւ հայ ժողովրդինը»: Իսկ դա, ինչպես պարզաբանեց մարզպետը, նշանակում է, որ ափին մոտենալու, Սեւանում լողալու, ավազին պառկելու համար ոչ ոք իրավունք չունի մարդկանցից փող վերցնելու, եւ եթե նման դեպքեր լինեն, մեղավորները խիստ կպատժվեն: Ուղիղ մեկ ամսից կերեւա, թե յուրաքանչյուր հանգստացող որքան է վճարելու Հայաստանին եւ հայ ժողովրդին պատկանող Սեւանում լողալու համար:

Հայկ Գեւորգյան