Թնջուկ. կաթողիկոսի խոսքը չեն լսում

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2004 թվականի հունիսի 23-ի համարում

Մայր Աթոռ սբ. Էջմիածինը լուրջ բարդությունների առաջ է կանգնել: Ամենայն Հայոց կաթողիկոս Գարեգին Բ-ն թերեւս չէր պատկերացնում, որ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի հիմնադիր շենքը, որտեղ այժմ գործում են Լեզվի եւ Տնտեսագիտության ինստիտուտները, քանդելու եւ տեղում կաթողիկոսի ընդունելությունների տուն կառուցելու ծրագիրն այդքան խոչընդոտների կհանդիպի: Դեռ անցյալ շաբաթ մենք տեղեկացրել էինք, որ ակադեմիայի հիմնադիր շենքն ապամոնտաժելու իրավունքով, որպես նվիրատվություն Մայր Աթոռին հանձնելու կառավարության որոշման հիման վրա, եկեղեցին դիմել էր սույն շենքում գործող կազմակերպություններին՝ խնդրելով ազատել տարածքը: Դրա համար նրանց տրվել էր 20-օրյա ժամկետ:

Այսօր լրանում է այդ ժամկետը (նամակները գրվել են հունիսի 3-ին): Սակայն երեկվա դրությամբ եւ ոչ մի կազմակերպություն դուրս չէր եկել Լեզվի եւ Տնտեսագիտության ինստիտուտների շենքից: Ավելին, մեզ հայտնի դարձավ, որ մի քանի կազմակերպություններ ոչ միայն չեն պատրաստվում անսալ կաթողիկոսի հորդորներին եւ հեռանալ շենքից, այլեւ ավելին՝ պատրաստվում են դիմել դատարան: Ու թեեւ սույն շենքում գործող մի քանի կազմակերպություններ բավական վճռական են տրամադրված, սակայն խիստ կասկածելի է, որ նրանց կհաջողվի որեւէ արդյունքի հասնել դատական ատյաններում: Բանն այն է, որ Մայր Աթոռն ակադեմիայի հիմնադիր շենքում տեղակայված կազմակերպություններին տեղահան անելու բավական լուրջ հաղթաթուղթ ունի:

Ըստ Մայր Աթոռից ստացած տեղեկությունների՝ սույն շենքում գործող 13 կազմակերպություններից ընդամենը երկուսի վարձակալության պայմանագրերն ունեն պետական գրանցում, իսկ մնացած բոլոր կազմակերպությունների պայմանագրերը նոտարական կարգով վավերացված չեն, այսինքն՝ օրինական ուժ չունեն: Բնականաբար, հենց այս հանգամանքից օգտվելով էլ՝ Եկեղեցին կփորձի լուծել անհնազանդ կազմակերպությունների հարցերը: Վերջիններս, սակայն, ակադեմիայի հիմնադիր շենքը չազատելու համար նույնպես բավական լուրջ հակափաստարկներ ունեն: Ըստ «Վավան» ՍՊԸ-ի հիմնադիր տնօրեն Վարդան Վարդանյանի, որն, ի դեպ, ակադեմիայի հետ կնքած պայմանագրի համաձայն, Լեզվի ինստիտուտի տարածքն զբաղեցնելու իրավունք ունի մինչեւ 2027 թվականը, այս ընթացքում հասցրել է հսկայական ներդրումներ անել իր «N-15» սրճարանում:

Բացի այդ, «Վավանի» միջոցներով են վերանորոգվել ԳԱԱ հիմնադիր շենքի տանիքը, մուտքի ծածկը, փոխվել ջրատարը եւ այլն: Հասկանալի է, որ ոչ ոք չէր ցանկանա նման գումարներ կորցնել անգամ Ամենայն Հայոց կաթողիկոսի համար երեւանյան ռեզիդենցիա կառուցելու կամ թեկուզ սույն տարածքում գտնվող 13-րդ դարի Կաթողիկե եկեղեցու նախկին տեսքը վերականգնելու համար: Հետաքրքիր է, որ երեկ մեզ հետ զրուցած կազմակերպությունների ներկայացուցիչները միաբերան պնդում էին, որ նույն հաջողությամբ կարելի է քանդել նաեւ «Մոսկվա» կինոթատրոնը եւ քաղաքի մի քանի այլ շենքեր: Ինչեւէ, նույն «Վավան» ՍՊԸ-ի փաստաբանները հունիսի 17-ին դիմել են Մայր Աթոռ՝ նրանց հետ բանակցություններ սկսելու առաջարկով: Պատասխան, սակայն, առայժմ չի ստացվել:

Ի դեպ, Եկեղեցին, ինչպես երեւում է, պատրաստ է բանակցությունների նստել միայն տարածքում գործող «Լունա» ռեստորանի ներկայացուցիչների հետ, քանի որ ռեստորանը պետական գրանցում ունեցող 2 կազմակերպություններից մեկն է: Ըստ որոշ կանխատեսումների՝ ակադեմիայի հիմնադիր շենքում գործող կազմակերպություններին շենքից դուրս հանելու համար, ըստ ամենայնի, Եկեղեցին ստիպված կլինի դիմել դատարան: Հենց այստեղ է, որ որոշ կազմակերպություններ նախատեսել են այդ պարագայում հակընդդեմ հայց ներկայացնել:

Այնպես որ, զարգացումները ցույց են տալիս, որ կաթողիկոսի երեւանյան ընդունելությունների տան կառուցումն ու Կաթողիկե եկեղեցու վերականգնումը դեռ երկար են ձգձգվելու, եւ չի բացառվում, որ համառության դեպքում ինստիտուտների ներկայացուցիչներն ու այնտեղ գործող կազմակերպություններն, այնուամենայնիվ, հասնեն իրենց նպատակին եւ փրկեն ակադեմիայի հիմնադիր շենքը քանդվելուց: Ի դեպ, խիստ հետաքրքիր է, որ թեեւ Մայր Աթոռում պնդում են, որ ինստիտուտների շենքը քանդվելու է հիմնականում Կաթողիկե եկեղեցին վերականգնելու նպատակով, սակայն կառավարության որոշման եւ պաշտոնական այլ գրություններում ոչ մի տեղ եկեղեցու վերականգնման մասին խոսք չկա: Պաշտոնական գրություններում խոսվում է միայն Վեհարան կառուցելու մասին:

Հ.Գ. Դեռ անցյալ շաբաթ մենք տեղեկացրել էինք, որ Մայր Աթոռ սուրբ Էջմիածնից Լեզվի եւ Տնտեսագիտության ինստիտուտների տարածքն ազատելու 20-օրյա ժամկետ է տրվել այնտեղ գործող բոլոր կազմակերպություններին, բացառությամբ՝ ռեստորանի: Եկեղեցու տեղեկատվական համակարգից, սակայն, մեզ տեղեկացրին, որ տարածքն ազատելու խնդրագիր ուղարկվել է անխտիր բոլորին:  

Լուսինե Բարսեղյան