Երևան
12 °C
searchclose
today
menuclose
Երևան
12 °C
Լուսանկարը՝ համացանցից, երեխայի բացիկն իր ուսուցչին
Օրեր առաջ «Հայկական ժամանակ»-ի խմբագրություն էր այցելել հաճելի արտաքինով, բարեհամբույր տիկին: Նա թերթի խմբագրություն էր բերել իր նյութը: Չէր բողոքում, լրագրողների օգնությանը չէր դիմում, չէր ուզում, որ իր մասին որեւէ բան գրենք: Ցանկանում էր որ տպագրենք, այն, ինչ ինքն է գրել: Ստորեւ ներկայացնում ենք տիկնոջ գիրը, որն ավելի շատ նովել է հիշեցնում.
Օպտիմալացման ցավը
Մանեն այդ օրը` օգոստոսի 28-ին, դպրոցի տնօրենից իմացավ, որ այլեւս չի աշխատելու դպրոցում, որ մարզի կրթության վարչությունը չի թույլատրում աշխատանքը շարունակելու, քանի որ ինքը կենսաթոշակառու է, 70-նն անց։
Ի՞նչ էր այդ լուրը Մանեի համար, դա նշանակում էր ամեն ինչի վերջ։ Դպրոցը Մանեի համար ոչ թե տուն էր, այլ իր ընտանիքի նման նույնպես առաջին տեղում էր։
Տնօրենը Մանեին հորդորեց գնալ մարզկենտրոն։ Հաջորդ օրը նա գնաց մարզկենտրոն, հանդիպեց կրթության պատասխանատուին, ով խոշոր աչքերով, երիտասարդ, մինչեւ երեսունհինգ տարեկան կին էր։ Մանեն լավ տպավորություն ստացավ այդ կնոջից, բայց գիտեր, որ նա իրեն չի հասկանա անփորձության պատճառով։
Նա սկսեց նրանից, որ ցույց տվեց «Ավագ» ուսուցչի վկայականը, որ ստացել էր Խորհրդային տարիներին, հետո ասեց, որ ծնողները ուսուցիչներ են եղել, հայրը վաստակավոր ուսուցիչ՝ դպրոցի տնօրեն։
Հետո նա այդ կնոջը պատմեց, թե ինչ դժվարությամբ է համալսարանի կենսաբանական ֆակուլտետ ընդունվել, երբ մեկ տեղի համար 25 դիմորդ էր դիմել, ասեց, որ համալսարանից հետո սովորել է ասպիրանտուրայում, բայց թեկնածուական թեզը չի պաշտպանել, քանի որ դպրոցը չկարողացավ թողնել, որ հետո շրջանի ժողկրթբաժնի տեսուչ, որը նույնպես թողեց, քանի որ առանց դպրոց չկարողացավ մնալ։
Մանեն այդ զրույցից զգաց, որ այդ պատասխանատուի համար իր ասածները նշանակություն չունեցան, որ նա պայմանավորվածություն ունի տնօրենի հետ։ Տուն գնալուց հետո նրա միտքը զբաղված էր հանդիպման տպավորություններով եւ գլխում տարբեր դեպքեր ու երեւույթներ էին պտտվում, որ թվում էր, եթե այդ կնոջը ներկայացներ, հնարավոր է, որ նա այլ կերպ վարվեր։
Օրինակ` նա մտածեց, որ կարելի էր ասել, որ քիմիայի կաբինետի քիմիական ամանեղենը եւ նյութերը ինքն է հավաքել, մարզում նույնիսկ հանրապետությունում, քիչ են նման պահպանված կաբինետները։
Պետք է ասեր, որ իր հայրիկի մահից հետո իրենց շրջկենտրոնի հեռուստաընկերությունը նկարահանեց ֆիլմ, որը ցուցադրվում է ուսուցչի օրվա առթիվ։
Այդ ֆիլմում հայրիկի աշխատանքային ընկերները եւ աշակերտները իրենց հիշողություններով ներկայացնում են հորը որպես հետաքրքիր եւ վաստակաշատ ուսուցչի, դպրոցի տնօրենի։
Պետք է ասեր, որ հայրիկի ընկերներն էին Երեւանի Խ․ Աբովյանի անվան դպրոցի տնօրեն Տիտանյան Գեղեցը, Կրուպսկայայի անվան դպրոցի տնօրեն՝ պարոն Հայկազունը, Սամսոն Դաղբաշյանը (մաթեմատիկայի ուսուցիչ)։
Չէ, սա կարիք չկա ասելու։
Պետք է ասեր, որ մայրական ազնվական տոհմը 20-րդ դարասկզբին երեք հայկական դպրոց է բացել իրենց գյուղում, Ալեքսանդրապոլում եւ Թիֆլիսում, որ Թիֆլիսի այդ դպրոցում է սովորել Արամ Խաչատրյանը։ Հետո զգաց, որ դա էլ չի ազդի այդ պատասխանատու պաշտոնյայի վրա։ Երկար մտածելուց հետո՝ Մանեն որոշեց՝ թե ինքը ինչ իրավունքներ ունի, արժե որ շարունակի ինչ-որ մեկին դիմել։
Երկուշաբթի նա մեկնեց Երեւան, գնաց համալսարան, հանդիպեց համակուրսեցի դասախոս ընկերներին։ Ընկերներից Իվետան, որ նաեւ ամբիոնի վարիչ էր, խնդրեց իրեն տեղեկացնել, թե օրենքը ինչպիսին է։ Արհմիութենական կոմիտեի աշխատողը հայտնեց, որ 2011 թվականի աշխատանքային օրենսգրքում աշխատողի տարիքային սահմանափակումը վերացել է, որ գործատուն աշխատանքային պայմանագիրը իրավունք չունի լուծարելու առանց աշխատողի դիմումի։
Արդեն, երբ ինքը գիտեր, որ օրենքը խախտել են, հաջորդ օրը նա հանդիպեց մարզկենտրոնի աշխատակցուհուն, ով այդ տեղեկությունը (երեւի նա հաստատ գիտեր այդ օրենքը, բայց ցույց չէր տալիս, քանի որ իրենց ձեռընտու չէր) լսելուց հետո մնաց անդրդվելի, նա ի՞նչ գիտեր, թե ուսուցչի համար ի՞նչ է դպրոցը, իր աշակերտները, որոնց հետ նա կապված էր հազար ու մի տեսանելի ու անտեսանելի թելերով։
Մարզային կրթության պատասխանատուի սեղանին էր մարզի բոլոր դպրոցների կենսաթոշակառու ուսուցիչների ցուցակները, որպես «դատապարտյալների» ցուցակ։
Այդ պահին Մանեն այդ ցուցակը համեմատեց Ռեյ Բրեդբըրի «Ֆարենհայտ 451» ջոկատի գիրք հրկիզողների հետ, որոնք ցուցակներ էին կազմում այն մարդկանց մասին, ովքեր ունեին գրադարաններ եւ հրկիզում էին նրանց գրադարանները, սակայն գիրք հրկիզողները Բրեդբըրի երեւակայական հերոսներն էին, հեղինակը զգուշացնում է մարդկությանը գրքի ապագայի մասին։
Ավելի ճիշտ «օպտիմալացնողները» նման են միջնադարյան ինկվիզիտորներին, որոնք իրականում եղել են։
«Օպտիմալացում» բառը ուսուցիչների նկատմամբ բոլորովին չի համապատասխանում իր իմաստին։ Ինքը կենսաբանության դասերին իր աշակերտներին բացատրում էր, որ էկոլոգիական գործոնների ամենաբարենպաստ միջակայքը կենդանի օրջանիզմի համար կոչվում է օպտիմալ, այսինքն բարենպաստ։
Ո՞վ կարող է ասել, թե այս գործընթացում ուսուցչի եւ աշակերտի համար ի՞նչն է բարենպաստ, ո՞վ միգուցե զրկվեց իր լավ ուսուցչից, եւ վերջապես ո՞վ որոշեց մարդու, տվյալ դեպքում ուսուցչի ինտելեկտի անկման սահմանը, երբ ցանկացած մարդ անհատականություն է, եւ հենց անհատական, առանձնահատուկ մոտեցում պետք է ցուցաբերել յուրաքանչյուրի նկատմամբ։
Մանեն հիշեց նախկին տարիների ուսուցիչների օգոստոսյան խորհրդակցությունները, երբ լեփ-լեցուն դահլիճում ելույթ էին ունենում շրջանի եւ կրթության բնագավառի ղեկավար աշխատողները եւ եթե դահլիճում հնչեր նույնիսկ երեք առաջավոր ուսուցչի ազգանուն դրանցից մեկը լինում էր իր ազգանունը եւ այդ խորհրդակցությունից ինքը դուրս էր գալիս հպարտությամբ, որովհետեւ գնահատվել էր աշխատանքը։ Ո՞ւր էր, թե հիմա կրթության պատասխանատուները լինեին նախկին ժողկրթբաժվար Վարդանյանի նման մարդիկ, որը երբեք իր նման ուսուցիչներին չէր ենթարկի «օպտիմալացման»։
Մանեն այս գործընթացը համեմատեց իր հիշողությունից դուրս չեկող մի ցավալի դեպքի հետ, շահադիտական նպատակով (պետք է ջերմոց կառուցվեր) արմատախիլ արվեց։ Ծառը պարանով կապում էին տրակտորին եւ արմատախիլ անում։ Ինքը տարբեր մարդկանց՝ ղեկավար-աշխատողներին դիմեց, բայց արդյունքի չհասավ՝ կանխել այգու քանդումը։ Հիմա լավ է, որ հանրապետությունում գոյություն ունի բնապահպանների հզոր խումբ, որոնք արձագանքում են բնապահպանական խախտումներին։ Մանեն այդ արմատախիլ արված ծառերին համեմատեց «օպտիմալացված» ուսուցիչների հետ։ Հետո այդ այգին վերածվեց կիսաանապատի։ Միթե՞ վաստակաշատ ուսուցիչներին ազատելով աշխատանքից, ինչ-որ տեղ չեն աղքատանում դպրոցները։ Դուք, որ զբաղված եք այդ ուսուցիչների չարաբաստիկ «օպտիմալացման» աշխատանքով, չունենք նրանց էներգիան, ռոմանտիկան, մտքի ծավալը, մասնագիտական եւ հոգեբանական գիտելիքները․ նրանք են դպրոցի սյուները։
Մանեն մտածեց, թե ինչո՞ւ իր համակուրսեցիները եւ իրենցից էլ առաջ համալսարանը ավարտած շրջանավարտները հանգիստ աշխատում են համալսարանում դասախոս, ամբիոնի վարիչ, ակադեմիկոսներ էլ կան նրանց մեջ եւ շատ լավ են աշխատում, իսկ ինքը, որ նրանցից վատ չի սովորել համալսարանում եւ աշխատանքի ընթացքում ամեն օր աշխատել է, սովորել ինչքան հնարավոր է, հիմա պետք է կորցնի սիրած աշխատանքը, որը հանդիսանում է իր կյանքի իմաստը։ Ի՞նչն է պատճառը, որ աշխատանքային օրենսգիրքը խախտվում է դպրոցներում։
Մանեն զգաց, որ իր մտքերը, որոնց մասին մտածում է, ինչ-որ տեղ նման է ինքնագովասանքի, բայց այլ կերպ ինչպե՞ս ներկայացներ իր եւ իր նման ուսուցիչների ապրումները։
Իսկ կրթության նախարարությունը, նախարարությանը մի կողմ են վանել այս գործընթացից, եթե նախարարությունը մասնակցեր «օպտիմալացմանը» մարզերում այդքան ազատ վաստակաշատ ուսուցիչներ կրճատելու գործընթացը չէր ընթանա։ Եւ հնարավոր է, որ այդ ուսուցիչների մեջ կան այնպիսինները, որոնք վառ անհատականություններ են, արդեն լեգենդ իրենց ապրած կյանքով, գրագետ են, հմուտ, նրանց համար դաս պարապելը, աշակերտների հետ աշխատելը նման է գեղեցիկ խաղի եւ իրենք են իրենց բնագավառի հմուտ վարպետ ուսուցիչները։
Հոկտեմբերյան պարզ արեւոտ օր էր, Մանեն դուրս եկավ պատշգամբ, նայեց կապույտ երկնքին, արեւին եւ հաղթահարեց անցած օրերի ընկճվածությունը։ Զգաց այն հարգանքը, որ ցուցաբերում են իր նկատմամբ բոլոր տարիների աշակերտները, որոնց ինքը շատ է սիրել, հետո նա մտածեց, որ անկախ ամեն ինչից, դպրոցը իր տունն է եւ ինքը այդ տան իրական տերերից է։
Աշնանային մեղմ քամին խփեց Մանեի դեմքին, նա աթոռին նստած տեղից կանգնեց, մեջքը ուղղեց եւ որոշեց հպարտորեն հաղթահարել կյանքի դժվարությունները։
Սվետլանա Սիմոնյան Աբովյան
Բոլոր տարիների հանիրավի «օպտիմալացված» ուսուցիչների անունից
Տպագրվել է «Հայկական ժամանակ» օրաթերթի փետրվարի 10 համարում:
Կիրանցում ոստիկանությունը լուսաձայնային նռնակ կամ որևէ այլ հատուկ միջոց չի կիրառել․ ՆԳՆ
Կիրանց մեկնած մասնագետների հետ մեքենայում Մհեր Գրիգորյանը չի եղել․ փոխվարչապետի գրասենյակ
Ադրբեջանը պետք է հարգի մարդու իրավունքները․ Օլաֆ Շոլց
Ինչ նոր մահաբեր վտանգ է Ռուսաստանը փորձելու պարտադրել Հայաստանին․ Խզմալյանը մանրամասնում է
Էկոնոմիկայի նախկին փոխնախարար Անի Իսպիրյանի խափանման միջոցը վերացվել է
Առողջապահության նախարարը Գյումրիում խորհրդակցություն է անցկացրել, այցելել «Գյումրու» ԲԿ
Ռուսական խաղաղապահ գրեթե ողջ զորակազմը լքել է Լեռնային Ղարաբաղը․ մյուսները կհեռանան մինչև մայիսի վերջ
Բախում Կիրանցում․ ակցիայի մասնակիցներն արգելափակել էին առանց պետհամարանիշի մեքենայի ելքը
Էրդողանի այցը ԱՄՆ հետաձգվել է
Այն, որ Ռոբերտ Քոչարյանը ցիտում է ոմն «պայքարող» հոգևորականի, պարզ է դառնում, որ ռուբլիով վճարված են. Անի Խաչատրյան
Խաչատրյանը հայտնել է, որ ոստիկանական մեքենայով տեղափոխվել է բաժին ու տեղեկացել, որ ընթացակարգ չկա և բերման չի ենթարկվել
Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ քննարկվել են ԼՂ-ից բռնի տեղահանվածների բնակարանային ապահովման ծրագրին վերաբերող հարցերը
Սուրեն Պետրոսյանն ազատ է արձակվել
Անահիտ Ավանեսյանը Աշտարակի և Թալինի ԲԿ-ների վերազինման ուղղությամբ հանձնարարականներ է տվել
Հայ դպրոցականները 3 մեդալ են նվաճել Մենդելեևյան 58-րդ միջազգային օլիմպիադայում
Կոստանյանը Կատարի ԱԳՆ պետնախարարին է ներկայացրել «Խաղաղության խաչմերուկ»-ի սկզբունքները և պոտենցիալ հնարավորությունները
Հայրենիքի մեջ հայրենիք ենք փնտրել, մենք հիմա պետական գիտակցություն ենք մտնում նոր․ վարչապետ
Հարկադիր քարաթափում է իրականացվել Գեղարքունիքի և Կոտայքի մարզերում
Գագիկ Սուրենյանը նոր գրառում է արել
Հյուրանոցային համալիրում հայտնաբերվել է 2 օտարերկրացու մարմին, ևս 2 հոգի տեղափոխվել է հիվանդանոց․ ինչ է հայտնի
«Տոյոտա»-ն բախվել է կայանված «Մերսեդես բենց» մակնիշի ավտոմեքենային և շրջվել
Happy birthday love. Սուրեն Պապիկյանի կինը շնորհավորել է ամուսնու ծննդյան օրն ու համատեղ լուսանկար հրապարակել
Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին կոորդինատների ճշգրտման աշխատանքների շրջանակներում 28 սահմանային սյուն է տեղադրվել
Ժամը 17։30-ի դրությամբ Երևանում փակ ճանապարհներ չկան, Սևան-Երևան ճանապարհի երթևեկությունը վերականգնվել է
ՀՀ-ն ստացել է խաղաղության պայմանագրի նախագծի վերաբերյալ ադրբեջանական կողմի առաջարկները. ԱԳՆ խոսնակ
«Կողմնակալ» փաստաթուղթ է․ Բաքուն Եվրախորհրդարանի բանաձևը միակողմանի է որակել
Պետական դավաճանություն կատարելու համար քրեական հետապնդում է հարուցվել ՀՀ 2 քաղաքացու նկատմամբ․ նրանք հետախուզվում են
Տավուշի և Ղազախի հատվածում սահմանազատման գործընթացը տեխնիկապես ավարտվել է. Արմեն Խաչատրյան․ «Ազատություն»
Դոլարն ու եվրոն թանկացել են․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան ապրիլի 26-ին
Պատգամավոր Արթուր Խաչատրյանը բերման է ենթարկվել
Գիշերել են ազատազրկվածների համար նախատեսված ազատ հիվանդասենյակներում․ ՔԿՀ 2 աշխատակից ազատվել է զբաղեցրած պաշտոնից
Բարձր ենք գնահատում Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև բանակցությունները, խաղաղության հասնելու լավ հնարավորություններ կան․ Ալիև
Լևոն Տեր-Պետրոսյանը դուրս է գրվել հիվանդանոցից
Ոստիկաններն ու պարեկները կանխել են մի խումբ երիտասարդների վենդետան. կռվի երկու կողմերում հարազատ եղբայրներ են
Ժամը 15:30-ի դրությամբ Երևանում փակ ճանապարհներ չկան. ՆԳՆ
Գիշերային ժամերին խախտել են աղմուկի թույլատրելի շեմը, բռնություն կիրառել պարեկի հանդեպ․ Թորոսյանը տեսանյութ է հրապարակել
Պացիենտների վերջույթները կապել են սավաններով ու զուգագուլպաներով. չհայտարարված այց Սևանի հոգեկան առողջության կենտրոն
Հայաստանի ու Իտալիայի պատվիրակությունները քննարկել են ռազմական համագործակցությանը վերաբերող հարցեր
Հայտնի է «ՀՀ վարչապետի գավաթ» սեղանի թենիսի սիրողական մրցաշարի եզրափակչի օրը և պարգևների չափը
Հավատում ենք, որ այս տարի Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև կստորագրվի խաղաղության պայմանագիր. Շոլց
