Նախագահական. մրցանակակիրները ուրվագծվում են

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2005 թվականի ապրիլի 6-ի համարում

Ուղիղ մեկ ամսից Ռոբերտ Քոչարյանը հերթական անգամ խիստ հանդիսավոր պայմաններում կհանձնի հանրապետության նախագահի մրցանակները: Այսօր, սակայն, մրցանակաբաշխության հանձնաժողովները հիմնականում արդեն որոշել են, թե որ անվանակարգում բաղձալի ու թանկարժեք այս մրցանակն ում պետք է հանձնվի: Չնայած սրան, ամեն ինչ արվում է մրցանակակիրների անունները գաղտնի պահելու համար: Մեզ հայտնի դարձավ, որ գրականության ոլորտում նախագահի անվան մրցանակը գրականության հանձնաժողովը որոշել է հանձնել մշակույթի նախարարության գրահրատարակչության վարչության պետ Էդվարդ Միլիտոնյանին՝ նրա «Վահագն վիշապաքաղի արկածները» վեպի համար:

Հիշեցնենք, որ դեռ անցյալ տարի էլ պարոն Միլիտոնյանը մշակույթի նախարար Հովիկ Հովեյանի եւ բանաստեղծ Արտեմ Հարությունյանի հետ մեծ պայքար էր մղում Քոչարյանից պետական մրցանակ ստանալու համար, բայց մեծ աղմուկից հետո այս մրցանակը շնորհվեց ծագումով ղարաբաղցի գրող Արտեմ Հարությունյանին: Նախագահի անվան մրցանակի դեպքում գրականության հանձնաժողովն ընտրությունը կատարել է 10 գրողների միջեւ, եւ, ինչպես ամեն անգամ, այս անգամ եւս հերթական մրցանակաբաշխության արդյունքները մեծ դժգոհություն են առաջացրել գրողական որոշակի շրջանակներում:

Նրանց մի մասը կարծում է, որ նախագահի անվան մրցանակի ներկայացվածների մեջ կան շատ ավելի արժանի գրողներ, օրինակ, ինչպես Հովհաննես Գրիգորյանը կամ Արտակ Համբարձումյանը, եւ այս մրցանակը պետք է հենց նրանց շնորհվեր: Ինչեւէ, Էդվարդ Միլիտոնյանին նախագահի անվան մրցանակ շնորհելու որոշումը դեռ վերջնական չէ, քանի որ հանձնաժողովի որոշումը դեռ պետք է հաստատվի կամ չհաստատվի Ռոբերտ Քոչարյանի կողմից: Թեեւ այս պարագայում շատ քիչ հավանական է, որ գրականության հանձնաժողովի սույն որոշումը նախագահականում չհաստատվի:

Արվեստի ոլորտում, ըստ մեր ունեցած տեղեկությունների, նախագահի անվան մրցանակի ամենահավանական թեկնածուն ծագումով ղարաբաղցի նկարիչ Արկադի Պետրոսյանն է՝ հայտնի Առկոն, որին Քոչարյանը հասցրել է նաեւ վաստակավոր նկարչի կոչում շնորհել, բայց որը Նկարիչների միության համագումարում տապալվեց՝ չկարողանալով դառնալ ՆՄ նախագահ: Նա այս մրցանակաբաշխության համար ներկայացրել էր «Դարեր շարունակ» գեղանկարների շարքը: Ի դեպ, արվեստի ոլորտում նախագահի անվան մրցանակի են հավակնում նաեւ Ռուբեն Ջաղինյանն ու Արաքսյա Մուշեղյանը՝ «Երեւան-Մոսկվա Տրանզիտ» երաժշտական նախագծի համար (խոսքն այն նախագծի մասին է, որտեղ ռուսական էստրադայի աստղերը հայկական երգեր են կատարում), Վրեժ Պետրոսյանը՝ «Ես ապրում եմ ողջերի հետ» վավերագրական ֆիլմի համար եւ այլն:

Հետաքրքիր է, որ ամենամեծ թվով հայտերն այս տարի ստացվել են ոչ թե գրականության կամ արվեստի ոլորտներում, այլ հումանիտար գիտությունների: Հետաքրքիր է նաեւ այն, որ այս ոլորտում մրցանակի են ներկայացված Հայոց ցեղասպանության մասին միանգամից մի քանի աշխատություններ: Խոսքը Վարդգես Միրաքյանի «Հայոց ցեղասպանությունը Գերմանիայի դիվանագետների հաղորդագրություններում», «Հայկական հարցը եւ Հայոց ցեղասպանությունը Թուրքիայում» մենագրությունների, Հայկ Ղազարյանի «Հայ ժողովրդի ցեղասպանությունը Օսմանյան կայսրությունում» մենագրությունների մասին է եւ այլն: Թերեւս հենց այս թեմայով աշխատություններից մեկին էլ կշնորհվի այս տարվա նախագահի անվան մրցանակը:

Ընդհանրապես, մի քանի տարվա ավանդական այս մրցանակաբաշխությունը, որի համար հսկայական գումարներ են ծախսվում, այս տարի տեղի է ունենալու բոլորովին նոր սկզբունքներով: Նախկին 5 ոլորտների փոխարեն այն այս անգամ տեղի կունենա 8 ոլորտներում: Հիշեցնենք, որ նախագահի անվան այս մրցանակաբաշխությունը հիմնել է ֆրանսահայ Ռոբերտ Պողոսյանը, որն ամեն տարի, սկսած 2000 թվականից, այդ նպատակով «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամին տրամադրում է 40 հազար դոլար: Թերեւս նաեւ հենց այս գումարներով է պայմանավորված այս մրցանակաբաշխության հանդեպ բոլորի հետաքրքրությունը: Բայց այս տարի մրցանակային այդ ֆոնդն ավելացվել է եւս 12 հազար 500 դոլարով:

Բանն այն է, որ բացի բուն մրցանակաբաշխությունից, այսուհետ նախագահի անվան մրցանակ 3 ոլորտներում՝ կերպարվեստի եւ կինոյի, գրականության, երաժշտության, շնորհվելու է նաեւ երիտասարդներին: Մեզ հայտնի դարձավ, որ կերպարվեստի եւ կինոյի ոլորտի մրցանակը շնորհվելու է Աննա Մովսիսյանին եւ Մկրտիչ Խաչատրյանին՝ «44 աստիճան ցելսիուս» վավերագրական կինոնկարի համար: Երաժշտության ոլորտում հիմնական մրցակիցները հայտնի Էմմին եւ Արշակյան քույրերն են: Ինչեւէ, հիմնական նոմինացիաներում հաղթողները կստանան հինգ հազարական դոլար մրցանակ (եթե մրցանակը չկիսվի), իսկ երիտասարդական նոմինացիաներում դրամական պարգեւն ավելի համեստ կլինի:

Լուսինե Բարսեղյան