Եւ ոչ միայն. տրանս-ֆորմացիա

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2005 թվականի հունիսի 11-ի համարում

Մինչեւ այժմ Հայաստանի քաղաքական կյանքում եղել են ընդդիմադիր եւ իշխանամետ դաշինքներ, խորհրադարանում մեծամասնություն կազմող խմբակցությունների կոալիցիա, սակայն այն, ինչ ուրվագծվում է «Ժառանգություն» կուսակցության նախագահ Րաֆֆի Հովհաննիսյանի հայտարարությունների ֆոնի վրա , կարող է աննախադեպ լինել ոչ միայն Հայաստանի քաղաքական կյանքի համար: Երեկ հրավիրված մամուլի ասուլիսի ժամանակ Րաֆֆի Հովհաննիսյանը հայտարարեց, որ կուսակցության նորընտիր վարչությունը իրեն լիազորել է սկսել միջկուսակցական խորհրդակցությունների շարք, որը կներառի ոչ միայն «մեզ բարեկամ հայտնի անունները, այլ նաեւ քաղաքական ողջ սպեկտրը»:

Նման ձեւակերպումը առավել քան տարօրինակ է, քանի որ մինչ այդ խոսվում էր, որ «Ժառանգություն», «Հանրապետություն» եւ Ազատական առաջադիմական կուսակցությունները հանդիպում են նոր քաղաքական ֆորմատ ձեւավորելու համար, ինչը թվում է թե ողջ քաղաքական սպեկտորի հետ անելը դժվար է: Պատասխանելով մեր այն հարցին, թե ինչ նպատակ են հետապնդելու այդ հանդիպումները, պարոն Հովհաննիսյանը պատասխանեց.

«Հանդիպումների նպատակը ընդդիմադիր դաշտում համագործակցության ընդհանուր նպատակների որոնման խնդիրն է եւ ավելի լայն դաշտում: Որովհետեւ շատ անգամ մեր երկրում, ինչպես ասվում է Աստվածաշնչում՝ առաջինները դառնում են վերջիններ, իսկ վերջինները՝ առաջիններ: Ինչպես նաեւ իշխանական դաշտում հանդիպումներ, որովհետեւ ամեն տեղ կան մարդիկ, որոնք իսկապես մտահոգ են, սրտացավ են մեր երկրի եւ նրա ապագայի նկատմամբ, եւ մենք սահմանազատումներ, հավատաքննող տարբաժանումներ չենք անելու»:

Այսինքն՝ հնարավոր է, որ այդ հանդիպումների արդյունքում Րաֆֆի Հովհաննիսյանը ստեղծի «Արդարադատության նախարարությունում գրանցված 68 կուսակցություններ» դաշինքը: Եթե ընդդիմադիր կուսակցությունները խոսում են ժողովրդավարական կամ ազգային հեղափոխության անհրաժեշտության մասին, իսկ իշխանամետ կուսակցությունները՝ կայունության մասին, ապա Րաֆֆի Հովհաննիսյանը երեկ հանդես եկավ նոր առաջարկով` Հայաստանի ժողովրդավարական, ազգային տրանսֆորմացիայի անհրաժեշտության մասին: Իր առաջարկը նա հիմնավորեց այսպես. «Կարծում եմ, որ սա միայն «Ժառանգություն» կուսկացության խնդիրը չէ:

Ոչ միայն ընդդիմադիր դաշտի հավատամքը, այլ կարծում եմ, թե մեր ողջ ժողովուրդը, անգամ իշխանամետ դաշտը չի կարող չմտահոգվել այն իրողությամբ, որ Հայաստանը, որն իր ինքնիշխանության առաջին տարվա ընթացքում ուներ ժողովրդավարական կղզյակի առավելությունը, տարիների ընթացքում մեր իսկ վարքի պատճառով մենք կորցրեցինք այդ առավելությունը, գտնվելով տարածաշրջանի միջնամասում, մենք ահա այսօր մոտենալով մեր ինքնիշխանության 14-րդ տարեդարձին՝ վտանգի տակ ենք վերածելու մեր տարածաշրջանի վերջնամասը: Եվ եթե այս տարվա ընթացքում տեղի չունենա ժողովրդավարական, ազգային տրանսֆորմացիայի սկիզբը, ես կկարծեմ, որ մենք այդ վտանգի ողբերգական իրականության ականատեսները կարող ենք լինել:

Իսկ տրանսֆորմացիան, վերափոխումը լինում է ո՛չ հերթական, ո՛չ էլ արտահերթ: Նա լինում է հրամայական եւ ըստ էության»: Հասկացա՞ք: Մենք էլ ոչ այնքան: Ավելի անհասկանալի էին տրանսֆորմացիայի գործընթացն ավելի մանրամասն բացատրելու մեր խնդրանքին տրված պարզաբանումները: «Ի՞նչ է եւ ինչպե՞ս է տեղի ունենալու տրանսֆորմացիան» հարցին պարոն Հովհաննիսյանը պատասխանեց այսպես. «Կիրառական դաշտում մենք ձեզ հետ միասին նոր ենք սկսում: Նոր ենք այդ պայքարի գործընթացը սկսում: Բայց առաջին հերթին մեր կուսակցության շինարարության տարածմամբ եւ նաեւ Հայաստանի առջեւ կանգնած առարկայական իրավիճակի համալիր քննարկման, որը շատ անգամ քաղաքական դաշտում չի կատարվում:

Թե՛ իշխանամետ կուսակցությունները, թե՛ ընդդիմադիր գործընկերները պետք է առավել սթափ, կշռադատված եւ համապարփակ վերլուծություն կատարեն, թե ինչ կա Հայաստանի առաջ, անկախ նրանից, թե ով է գործող նախագահն այսօր եւ ընդդիմությունը այսօր եւ ով է լինելու վաղը եւ մյուս օրը, որովհետեւ այդ հարցերը մնալու են եւ շատ լուրջ են: Եվ այսպես հրապարակախոսության, չգիտեմ, հարցազրույցների վերնագրերի որոնման մակարդակով պետք չէ, որ դա կատարվի, այլ շատ լուրջ, անմիջական վերլուծությամբ: Եվ ես կարող եմ ասել, որ այս տարվա ընթացքում անհրաժեշտ է, որ տեղի ունենա այդ գործընթացի հունդերի ցանումը եւ արդեն ծլարձակումը:

Թե ում նախաձեռնությունը կլինի, դա Հայաստանի ուժեղ կողմը կլինի: Ով նախաձեռնի, նա իսկապես Հայաստանի ճակատագրով մեր պետական հարատեւման հետ աղերսներ ունեցող միավորի, իշխանավորի, ընդդիմադիրի պարտքը պետք է լինի: Միայն այդ ձեւով կխուսափենք առճակատման ցավալի հեռանկարից: Իսկ թե կոնկրետ ինչ քայլերով, այս շաբաթների ընթացքում մենք միասին կանցնենք այդ ճանապարհը եւ տեղյակ կլինենք»: Երեկ պրն Հովհաննիսյանը անդրադարձավ նաեւ սահմանադրական փոփոխությունների նկատմամբ իրենց կուսակցության ունեցած դիրքորոշմանը եւ հայտարարվեց, որ այդ դիրքորոշումը հայտնի կլինի միայն այն ժամանակ, երբ հայտնի կլինի Սահմանադրության վերջնական տեքստը:

Ավետիս Բաբաջանյան